Güncelleme Tarihi:
Hava küre yani atmosfer tabakası toplamda 5 farklı katmandan meydana gelmiştir. Bu katmanların her birinin kendine has özellikleri bulunur. Atmosferin bu 5 katmanının isimleri ise şunlardır: Troposfer, Termosfer, Stratosfer, Ekzosfer ve Mezosfer. Bu katmanlardan en altta olan yani dünyanın en yakında olan katman troposferdir.
Troposfer Nedir?
Atmosferin troposfer tabakası Dünya'ya en yakın olan yani atmosferin en alt tabakasıdır. Atmosferin bünyesinde bulunan gazların yaklaşık %75'i troposfer tabakasında bulunmaktadır. Bu katman yeryüzünden yansımakta olan ışınlar ile ısındığından dolayı yerden yukarıya doğru çıkıldıkça sıcaklık azalır. Havada bulunan su buharının hepsi troposfer tabakasına bulunur. Bu nedenle iklim olayları bu katmanda gerçekleşir. Dikey ve yatay yönde meydana gelen hava olayları yani buharlaşma ve rüzgar gibi olaylar yine troposfer tabakasında meydana gelmektedir.
Troposfer Katmanı Ne İşe Yarar?
Troposfer katmanı canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan gazları (azot, oksijen, karbondioksit ve diğer gazlar) bünyesinde bulundurur. Bu gazların yanı sıra atmosferde bulunan tüm su buharı bu katmanda yer alır. Troposfer katmanı dünyadan yansıyan ışınlar ile beraber ısındığından dolayı yeryüzünde uzun vadede iklimlerin oluşmasını sağlar.
Meteorolojik tüm hava olayları troposfer tabakası sayesinde gerçekleşir. Bu meteorolojik olaylar genellikle havanın bulutlu olması, yağışların meydana gelmesi (yağmur, kar, dolu, çiy, krağı, sis), nemin artması, rüzgar oluşumu, sıcaklığın artması, alçak ve yüksek hava basınçlarının oluşması gibi olaylardır.
Troposfer Katmanı Neden Ekvatorda Daha Kalındır?
Troposfer katmanının kalınlığı ekvatorda 16, kutuplarda ise 6 kilometre kadardır. Bu kalınlık mevsimlere göre değişkenlik göstermektedir. Troposfer katmanının ekvatorda ve kutuplarda farklı kalınlıklarda olmasının en önemli nedeni, ekvatorda ısınmakta olan havanın hafifleyerek yükselmesi, kutuplarda soğuyan havanın ise ağırlaşarak çökmesidir. Yani bunun en temel nedeni kutuplar ile Ekvator arasında bulunan mevcut sıcaklık farkıdır. Troposfer katmanının kalınlığının ekvatorda daha fazla olmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Sıcaklık ortalaması kutuplarda az ve ekvatorda daha fazladır.
Yerçekimi kuvveti kutuplarda fazla, ekvatorda ise daha azdır.
Çizgisel hız kutuplarda az, ekvatorda daha fazladır.
Troposfer Katmanının Özellikleri Nelerdir?
Troposfer tabakasının kalınlığı yaklaşık 13 kilometredir.
Atmosferde bulunan gazların (azot, oksijen, su buharı, karbondioksit) % 75'i troposfer tabakasında bulunur.
Güneşten yeryüzüne gelen ışınların dünyaya çarparak uzaya geri döndüğü noktada troposfer tabakasının ısınmasına neden olur.
Güçlü dikey ve yatay hava hareketleri troposfer katmanında gözlemlenir.
Troposfer tabakası atmosferin en alt tabakasıdır. Yani Dünya'ya en yakın olan hava tabakasıdır.
Su buharının tamamı bu katmanda bulunur.
Mevsimler ve hava olayları bu katmanda gerçekleşir.
Yeryüzünden yukarılara çıkıldıkça sıcaklık her 100 metrede bir yaklaşık olarak 0.5 santigrat derece kadar azalma gösterir.
Troposfer Katmanı ile Asit Yağmurları İlişkisi
Troposfer katmanı atmosfer kütlesinin neredeyse yüzde yetmiş beşini kapsamaktadır. Yani yoğunluk en fazla troposfer katmanında bulunur. Havadaki gazların yanı sıra dünyadan atmosfere yükselen kirlilik de eklenir ise atmosfere karışmış olan bu kirletici maddeler, birkaç gün ile birkaç hafta sonrasında asit yağmurları şeklinde yere geri iner. Bu olay troposfer katmanının kendisini temizleme mekanizmasını. Bu katman yeryüzünden uzaya yansıyan ışınlar ile ısınır.