Teşkilatı Esasiye Nedir, Özellikleri Nelerdir? Teşkilatı Esasiye Ne Zaman Kabul Edildi?
Güncelleme Tarihi:
Türk tarihi incelendiğinde içinde bulunulan zamanın gereksinimlerine uygun olarak hazırlanan birçok anayasa bulunmaktadır. Bu anayasaların hazırlanmasındaki temel amaç ihtiyaçlara cevap vermeyen uygulamaların yerine daha işlevsel olan uygulamaların getirilmek istenmesi olmaktadır. Teşkilatı Esasiye adı verilen anayasa da bunlardan biri olarak ifade edilmektedir. Peki, Teşkilatı Esasiye nedir, özellikleri nelerdir? Teşkilatı Esasiye ne zaman kabul edildi tüm detayları ile derledik.
Teşkilatı Esasiye anayasası milletin iradesini temsil eden bir meclis tarafından kabul edildiği için Türk tarihi açısından büyük bir öneme sahip olmaktadır.
Teşkilatı Esasiye Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Teşkilatı Esasiye ya da 1921 anayasası çerçeve niteliğinde hazırlanmış olan bir anayasa olarak ifade edilmektedir. Teşkilatı Esasiye anayasasında temel hak ve özgürlükler ile yargılama konularına yer verilmemiştir. Bu anayasada devletin kim tarafından ve nasıl idare edileceği, egemenliğin kaynağının ne olduğu ve yasama ile yürütme yetkisinin kime ait olduğu gibi konulardan bahsedilmektedir. Osmanlı - Türkiye tarihi açısından tek yumuşak anayasa olarak ifade edilen Teşkilatı Esasiye anayasasının özellikleri şu şekilde belirtilebilir:
- Egemenlik kayıtsız ve şartsız millete ait olmaktadır ve yönetim şekli halkın kendi iradesinin eline bırakılmaktadır.
- Yürütme gücü ve yasama yetkisi ise Büyük Millet Meclisi'nde toplanmaktadır.
- Türkiye Devletinin idaresi, Büyük Millet Meclisi'ne bırakılmaktadır.
- Büyük Millet Meclisinde yer alacak üyeler, halk tarafından seçilmiş üyelerden oluşmaktadır.
- Büyük Millet Meclisinin seçimlerinin iki yılda bir kez yapılmasına karar verilerek üyelerin görev sürelerinin iki yıl olduğu ve tekrardan seçilmelerin mümkün olduğu belirtilmektedir. Yeni meclis göreve başlayana kadar eski meclisin görevine devam etmesi kararlaştırılmıştır.
- Büyük Millet Meclisine seçilecek vekillerin sadece seçildiği ilin değil bütün milletin vekili olduğu belirtilmektedir.
- Kasım ayında Büyük Millet Meclisi'nin görevine başlaması gerekmektedir.
- Büyük Millet Meclisi'ne seçilen başkanın görev süresi bir seçim dönemini kapsamaktadır. Büyük Millet Meclisinin başkanı aynı zamanda Bakanlar Kurulu'nun da başkanı olmaktadır.
- Şeriat içeren hükümlerin düzenlenmesi, yürürlüğe konması, değiştirilmesi ve yürürlükten kaldırılması Büyük Millet Meclisinin vereceği karara bağlı olmaktadır.
- Savaş ilanı, barış yapılması ve antlaşma imzalanması gibi durumlara karar verme yetkisi Büyük Millet Meclisine ait olmaktadır.
- Bakanlar Kurulunun görev ve sorumlulukları ise özel kanunlar çerçevesinde ifade edilmektedir.
Teşkilatı Esasiye Ne Zaman Kabul Edildi?
Teşkilatı Esasiye Kanunu 20 Ocak 1921 tarihinde kabul edilen bir anayasa olmaktadır. Kısa bir anayasa olan Teşkilatı Esasiye 23 maddeden oluşmaktadır. Bu anayasa Büyük Millet Meclisi tarafından hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Bu anayasa Türkiye'nin ilk temel taşlarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu anayasada güçlerin birliği ve Büyük Millet Meclisinin üstünlüğünden bahsedilmektedir. Büyük Millet Meclisinin üstünde bir güç olmadığı için meclisin kendini feshetme yetkisi bulunmaktadır.