Terminoloji nedir ve neyi inceler? Terminoloji terimleri ve örnekleri hakkında kısaca bilgiler

Terminoloji, terim bilimi anlamına gelmektedir. Terminolojide farklı anlamlara karşılık gelen terimler ve terimlerin ilişkileri incelenir. Terim ise, belli uzmanlık alanlarında kullanılmakta olan özel adlara denmektedir.

 Terminoloji Nedir?

 Terminoloji temelde disiplinler arası bir çalışmadır. Kavramları ve kavram sistemlerini inceler. Kavramların bilimsel ya da teknik konulardaki adlarının ve kullanımlarının üzerine çalışmalar yürütür. Terminolojinin ilk kez ortaya çıktığı yıllar 1930'lu yıllardır. Terminolojinin kurucusu olarak kabul eden kişi Avusturyalı mühendis Wüster'dir.

 Aslında terminolojinin kökenleri tarım toplumundan endüstri toplumuna geçiş olarak gösterilebilir. Çünkü bu dönemde teknolojinin ve mühendisliğin gelişmesiyle birlikte ortaya yeni uzmanlık alanları çıkmıştır. Sonuç olarak da bu uzmanlık alanlarının içinde terimler kullanılmaya başlanmıştır.

 Terminoloji Neyi İnceler?

 Temelde terminoloji kavramların birbirleri arasındaki ilişkilerle ilgilidir. Bir terimin her zaman bir kelimeden ya da ifadeden oluşması gerekmez. Yani bir terim aynı zamanda sembollerden, formüllerden ya da çizimlerden oluşabilir. Günümüzde bilgisayar dünyasında bir kod, bir terime karşılık gelebilir. Dolayısıyla terminoloji yalnızca kelimelerle incelemez.

 Terminolojik kavramların uygun bir şekilde oluşturulduğu ortak uzmanlık alanlarında öğrenme işlemleri kolaylaşır. Belirli bir alanda, o alanla ilgili olarak oluşturulmuş olan terimler iletişimi de kolaylaştırır. Anlatılmak istenenler uzun uzadıya anlatılmak yerine, tek bir terim ile ifade edilebilirler. Bu açıdan bakıldığında terminoloji çalışmaları oldukça önemlidir.

 Mesleki Terminoloji

 Aynı meslek grubunda bulunan insanların ortak dil kullanabiliyor oluşu, o meslek grubundaki işleri kolaylaştırır. Dolayısıyla hem meslekte ilerleme kaydedebilme, hem de ihtiyaçlara karşılık verebilme anlamında mesleki terminolojiye hakim olmak büyük önem taşır. Bugün sahip olduğumuz kelimelerin yüz binlercesi belli meslek gruplarının terminolojilerine aittir.

 Dolayısıyla bu tarz kelimeler ancak o meslek ya da uzmanlık grubuna ait kişiler tarafından anlaşılır ve doğru şekilde kullanılabilir. Bu meslek grubunda olmayan insanlar için anlaşılmaz ve karmaşıktırlar. Sonuç olarak belirli bir meslek grubunda kullanılan terimlerin tamamına mesleki terminoloji denir.

 Terminolojik Terimlere Örnekler

 Bazı terimler farklı meslek gruplarının terminolojilerinde farklı anlamlarla kullanılabilirler. Köprü terimi bunun en güzel örneklerinden biridir. Örneğin köprü kelimesinin farklı meslek terminolojilerindeki kullanımları şu şekildedir:

Diş Sağlığı: Diş protezi anlamında kullanılabilir. Normalde var olmayan dişler bu yöntemle diğer dişlere tutturulur.

Spor: Yay biçiminde, sırt yere dönük olarak uygulanan bir hareket.İnşaat: İki binayı ya da iki yakayı birbirine bağlayan yapılar. Ahşap, beton ya da demirden yapılabilirler.

 Görüldüğü üzere tek bir kelime, farklı meslek gruplarında farklı anlamlara gelmektedir. Dolayısıyla bu kelime, yalnızca o meslek grubuna ait kişilerce anlaşılabilir.

 Tıbbi Terminoloji

 Tıp doktorları ya da uzmanları tıbbi terimlere ve deyimlere hakim olmak zorundadırlar. Çünkü hayatları boyunca aynı meslek grubundaki insanlarla bir arada olurlar. Tıbbi terminolojiye hakim olmayan birinin bu meslek grubu ile ilgili terimleri anlaması olanaklı değildir. Bugün tıp doktorlarının kullanmış olduğu terimlerin ve mesleki terminolojinin kökenleri Antik Yunanlılara kadar dayanır. İlk tıbbi yazılar M.Ö. 4. ve 5. yüzyıllarda yaşamış olan Hipokrat'a kadar gitmektedir.

 Bugün hala kullanılmakta olan Latince kelimeler ise Rönesans döneminde yapılan araştırmalara dayanır. Bu dönemde yaşamış olan ilk anatomistler yaptıkları keşiflere ve işlemlere Latince isimler verilmiştir. Bu Latince isimler günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir.