Temel büyüklükler nelerdir ve birimleri nedir? Temel büyüklükler vektörel ya da skaler midir ve ölçüm aletleri neler

Güncelleme Tarihi:

Temel büyüklükler nelerdir ve birimleri nedir Temel büyüklükler vektörel ya da skaler midir ve ölçüm aletleri neler
Oluşturulma Tarihi: Ocak 26, 2022 04:59

Temel büyüklük, başka bir birime ihtiyaç duymadan ifade edilen birimdir. Fizik alanında 7 temel büyüklük bulunmaktadır. Bunların neler olduğunu ve hangi birimlere karşılık geldiğini detayları ile derledik.

Haberin Devamı

Yedi temel büyüklük şu isimlerle karşımıza çıkar: Kütle, uzunluk, zaman, akım şiddeti ve sıcaklık, ışık şiddeti ve madde miktarıdır. Bunlar kısaca sembollerle ifade edilmektedirler.

 Temel Büyüklükler ve Birimleri Nelerdir?

 Temel büyüklüklere Uluslararası Birimler Sistemi (SI) tarafından evrensel semboller konulmuştur. Bunlar kolay biçimde ifade edilmelerine olanak sağlar. Bununla birlikte büyüklükler ve birimleri şu şekilde sıralanmaktadır: Zamanın birimi saniye, uzunluğun metre, kütlenin kilogram, elektrik akımının amper, termodinamiğin sıcaklık olmaktadır. Madde miktarının mol ve ışık şiddetinin candeladır.

 Temel büyüklüklerin haricinde türetilmiş olanları da bulunmaktadır. Başka büyüklüklere ihtiyaç duyduklarından ötürü türetilmiş adını almaktadırlar. Bunlar kuvvet, ivme, hız, direnç, enerjidir.

Haberin Devamı

 Temel Büyüklükler Vektörel veya Skaler Midir?

 Skaler ve vektörel büyüklükler fiziksel nicelikler bakımından ikiye ayrılırlar. Bu ayrım yön, büyüklük, doğrultu özelliklerine göre olmaktadır. Sayı ve birim kullanılarak ifade edilen büyüklüklere, skaler büyüklük denilmektedir. Vektörel büyüklük ise sayı ve birimin beraberinde yönün de belirtildiği büyüklüktür.

 Skaler büyüklükler kütle, hacim, zaman, enerji, sıcaklık, sürat, basınç, ısıdır. Vektörel büyüklükler ise kuvvet, hız, ağırlık, konum, yer değiştirme, ivme, tork, elektrik alan ve manyetik alandır.

 Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri Nelerdir?

 Vektörler yöne sahip büyüklüklerdir. Bu sebeple fizikte oklarla gösterilmektedirler. Bu doğrultuda karşımıza iki vektör çeşidi çıkmaktadır. İlki eşit vektör olmaktadır. Büyüklüğü, yönü, doğrultusu aynı olan vektörlere eşit vektör ad verilir.

 Vektör çeşitlerinden ikincisi zıt vektördür. Burada da doğrultu ve büyüklük aynıdır. Lakin eşit vektörden ayırıcı nokta, zıt yönde olmasıdır. Dolayısıyla zıt vektör adını almıştır.

 Temel Büyüklükler ve Ölçüm Aletleri Hangileridir?

 Fizik alanında büyüklükler, temel ve türetilmiş olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu alana ait tüm kavramlar, her iki büyüklük üzerinden tanım bulmaktadır. Temel büyüklüklerin bilinmesi önem taşımaktadır. Çünkü türetilmiş olanlar, temel olanlarından elde edilmektedirler.

Haberin Devamı

 Temel büyüklüklere ait ölçüm aletleri şu şekilde sıralanmaktadır: Kütlenin ölçüm aleti eşit kollu terazi olmaktadır. Uzunluğun ölçüm aleti metre, zamanın kronometre, sıcaklığın termometre, akım şiddetinin ampermetre, ışık şiddetinin fotometredir. Madde miktarına ait ölçüm aleti bulunmamaktadır.

 Temel büyüklükler için ölçüm aleti kullanmanın nedeni olmaktadır. Söz konusu büyüklüklerin ölçüm aletiyle ölçülmesi kolaylık ifade etmektedir. Türetilmiş büyüklükler için de özel ölçüm mekanizmaları kullanılır.

 Temel ve Türetilmiş Büyüklük Arasındaki Fark Nedir?

 Türetilmiş büyüklükler temel olanlardan elde edilmektedirler. En büyük fark buradan doğmaktadır. Temel büyüklük kendisi haricinde başka bir birime gerek duymazken, türetilmiş büyüklük duymaktadır. Türetilmiş olanlar tek başlarına ifade edilememektedirler. Bu yüzden onların birimlerinde birden fazla temel büyüklük kullanılır. Temel büyüklükler ise tek birimle anılabilmektedirler.

Haberin Devamı

 Yukarıdaki durumu örnekle anlatmak daha aydınlatıcı sayılmaktadır. Örneğin zaman ve uzunluk birer temel büyüklüktür. Uzunluk metre ile zaman ise saniyeyle rahat biçimde ifade edilebilmektedir. Lakin hız denilen şey, uzunluğun ve zamanın birbirine oranlanması ile elde edilir. Bu sebepten dolayı hız, iki birimle anılmak zorundadır.

 Temel büyüklükler yöne sahip değillerdir. Bu yüzden 7 temel büyüklük de skaler büyüklüktür. Vektörel bir temel büyüklükten söz edilemez. Türetilmiş büyüklükler ise hem skaler hem de vektörel olabilmektedir. Örneğin hız vektörel bir büyüklük iken hacim skaler bir büyüklük olarak kabul edilir.

 Türetilmiş büyüklüklerin ölçüm aletleri de temel büyüklüklerden farklılık içermektedir. Örneğin arabanın ivmesi hızı ölçmekte iken dinamometresi kuvveti ölçmektedir. 

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!