Güncelleme Tarihi:
Tek hücreli canlılar, tüm işlevleri taşıyan tek bir hücreye sahiptir. Tek hücreli canlılara örnek olarak bakteri, protistler ve maya verilebilir.
Tek Hücreli Canlılar Nedir ve Özellikleri Nelerdir?
Adından da anlaşılacağı gibi, tek hücreli canlılar tek bir hücreden oluşur. Fosil kayıtları yaklaşık 3,8 milyar yıl öncesine dayanan en eski yaşam biçimidir. Bakteriler, amip, Paramecium, arkea, protozoa, tek hücreli algler ve tek hücreli mantarlar, tek hücreli canlıların örnekleridir. Bu tek hücreli canlılar çoğunlukla çıplak gözle görülmez, bu nedenle mikroskobik canlılar olarak da adlandırılırlar. Tek hücreli canlıların çoğu aynı zamanda prokaryottur.
İki tür tek hücreli organizma vardır. Bunlar;
prokaryotlar
ökaryotlar olarak iki gruba ayrılır.
Tek hücreli canlıların özellikleri;
Tek hücreli canlılar genellikle eşeysiz yollarla çoğalırlar.
Ökaryot ya da prokaryot olabilirler.
Kaplıcalardan donmuş tundraya kadar hemen hemen tüm habitatlarda bulunurlar.
Hareket için kırbaç benzeri yapılara sahiptirler.
Besinler difüzyon süreci ile hücreye girer ya da çıkar.
Prokaryotlar
Prokaryotlar, gerçek bir çekirdeği olmayan tek hücreli canlılardır.
0,1 ila 5,0 µm arasında çok küçüktürler. Bu, iyonların ve moleküllerin hücrenin farklı bölümlerine difüzyonunu kolaylaştırır.
Peptidoglikan hücre duvarına sahiptirler.
Hücre duvarı hücrenin şeklini korumaya yardımcı olur ve dehidrasyonu önler.
Hareket için flagella kullanırlar.
Konjugasyon sırasında konak hücreye bağlanmak için fimbriaya ve genetik materyali değiştirmek için pili'ye sahiptirler.
Arkebakteriler, öbakteriler prokaryotların birkaç örneğidir.
Ökaryotlar
Ökaryotlar, zara bağlı bir çekirdeğe sahip prokaryotlardan daha büyüktür.
DNA hücrenin çekirdeğinde bulunur.
Ökaryotlar bitki hücreleri ya da hayvan hücreleri olabilir.
Bitki hücreleri kofullar, kloroplast ve büyük bir merkezi koful içerir. Bunlar hayvan hücrelerinde bulunmaz.
Lizozomlar ve sentrozomlar hayvan hücrelerinde bulunur, bitki hücrelerinde bulunmaz .
Ökaryotlar, Protozoa ve Protista'yı içerir.
Tek Hücreli Canlılar Nasıl Beslenir?
Tek hücreli varlıklar, beslenme gereksinimlerini fagositoz olarak bilinen bir süreçle karşılar. Bu süreçte, tek hücreli organizmalar, plazma zarını kullanarak gıda parçacıklarını yutar. Bu, sonunda sindirildiği fagozom adı verilen bir iç yapıya yol açar. Sindirim hücre içidir. Daha büyük parçacıklar fagositoz ya da pinositoz tarafından yutulur. Daha küçük boyutlu parçacıklar, ozmoz ve difüzyon yoluyla hücreye girer.
Sitoplazma Nedir?
Sitoplazma, çekirdek ile hücre zarı arasında bulunan bir maddedir. Organelleri, sitozol, hücre iskeleti ve diğer asılı parçacıkları içerir.
Organel Nedir?
Bir organel, ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında asılı duran belirli işlevlere sahip bir hücre yapısıdır. Bir bitki hücresinde, en belirgin organel, vakuol ve ardından çekirdektir.
Tek Hücreli Canlılarda Üreme Nasıl Gerçekleşir?
Tek hücreli canlılarda üreme;
İkili bölünme ile çoğalırlar. Bunda, tek bir hücre bölünerek iki kız hücreye yol açar. Bu bakteri ve amipte görülebilir.
Maya hücreleri tomurcuklanma adı verilen süreçle çoğalır.
Bazen amip, saklama adı verilen süreçle çoğalır. Olumsuz koşullarda kendi etrafında kist adı verilen koruyucu bir örtü oluşturur. Bu kist, üremesine yardımcı olan kitin içerir.
Tek hücreli canlılar aerobik ya da anaerobik olarak solunum yaparlar. Solunum için solunum yapıları yoktur. Deri yüzeyinden difüzyon süreci ile solunum gerçekleşmektedir.
Tek Hücreli Canlılar Nasıl Hareket Eder?
Tek hücreli canlılarda hareket psödopodia ya da flagella aracılığıyla sağlanır. Yiyecek bulmak için hareket edebilirler Bunun yanı sıra uzaklaşarak tehditlere yanıt verebilirler.