Tatilin tadını oyunla çıkarın
Güncelleme Tarihi:
Yaz tatili geldi çattı. Bu dönemde anne babaların en büyük kaygısı tatilin nasıl verimli geçirileceği oluyor. Bu arada gelişen teknolojiye bağlı olarak artan bilgisayar oyunları çocukların ilgisini çekerken, ebeveynler de onları daha çok açık hava etkinliklerine yöneltmeye çalışıyor. Peki, anne babalar bu durumda ne yapmalı, fiziksel ya da dijital oyunlar nasıl seçilmeli?
Çocuğunuz için en ‘ciddi iş’ oyundur. Çocuklar hep oyun oynamak ister ama yaz tatilinde özellikle dijital oyunlara karşı biraz daha dikkatli olmak gerekiyor. Fiziksel oyunlar doğaları gereği strateji geliştirme, zaman yönetimi, işbirliği yapma, analitik düşünme, yaratıcılık, empati kurma ve liderlik gibi birçok farklı beceriyi desteklerken bazı dijital oyunlarda da bu becerilerin geliştiğini araştırmalar gösteriyor. Peki, yaz tatilinde oyun bağlamında çocuklarımız için neler yapmalı, onlara nasıl yaklaşım göstermeliyiz? Fiziksel ya da dijital oyun derken hangisini nasıl seçeceğiz?
HEM AÇIK HAVA HEM DİJİTAL OYUNLAR
Öncelikle dijital oyunların çocukların yaşlarına uygun olup olmadığına dikkat etmeliyiz. PEGI (Pan European Game Information) ve ESRB (Entertainment Software Rating Board), oyunları birçok açıdan inceleyen ve yaş gruplarına uygunluğuna göre sınıflandıran kurumlardır. Onların verdiğei etiketler oyun seçmede yardımcı olabilir.
Grand Theft Auto (GTA), Call of Duty (COD), Player Unknown’s Battleground (PUBG) gibi oyunlar +18 olarak etiketlendiriliyor, 18 yaşından küçük çocuklara kesinlikle tavsiye edilmiyor. Öte yandan 10 yaş ve üstü Minecraft gibi yaratıcılık modunda blok yapma oyunları ya da Little Big Planet gibi yaratıcı problem çözme oyunlarını tavsiye ediyoruz. Bu tarz oyunları kendiniz de incelediğinizde, özellikle çocuklara zihinsel beceriler kazandırması bakımından kaliteli dijital oyunlar arasında olduğunu fark edeceksiniz. Bu anlamda özellikle çocuklarınızın oynadığı dijital oyunları incelemeli ve onun, o oyunları oynayıp oynamaması gerektiği konusunda araştırmalar yapmalısınız.
Bildiğimiz beş taş, körebe, sek sek, yakar top, dokuz taş, lastik, birdir bir, üç taş, misket, yerden yüksek, don ateş, köşe kapmaca ve istop gibi geleneksel oyunları çocuklarla birlikte oynayarak bunları onlara da öğretebilirsiniz. Bu sayede birçok kaliteli geleneksel oyunu da nesilden nesle aktarabilirsiniz. Şimdi sizlere çocukların oynayabileceği birkaç oyun önerisinde bulunalım.
Çöpçü Avı: Yaz boyunca çocukları açık havada hareketli kılacak oyunlardan birisi ‘çöpçü avı’dır. Bu oyun bireysel ya da grupla oynanabilir. Bu yüzden çocuğunuzla geçirdiğiniz bir gün için ideal bir oyundur. Temasını kendiniz belirleyeceğiniz oyunda biz size, ‘renkli çöpçü avı’nı anlatacağız. Bunun için bir kağıdın üzerine istediğiniz renklerle palet oluşturun. Sonra çocuğunuza, bu renklere uygun doğal malzemeler bulup getirmesini isteyin. Heyecanı artırmak için, süre belirleyebilir veya mekân kısıtlaması yapabilirsiniz.
Dev Sapan: Basit malzemelerle oluşturabileceğiniz oyunlardan birisi olan ‘dev sapan oyunu’nda yapacağınız tek şey, bir futbol topunu fırlatacak büyüklükte bir sapan tasarlayıp yere sabitlemek. Hedefinizse üst üste istiflediğiniz kovalar. Ne kadar çok kova, o kadar çok puan. Farklı araçlarla da küçüğünü ya da büyüğünü de yapabilirsiniz.
Tam İsabet: Geleneksel ‘sek sek’ oyununa çok benzeyen ‘tam isabet’te amaç ıslak bir bulaşık süngeri kullanarak numaralandırılmış hedefleri isabet ettirmek. Oyun için gerekli malzemeler sadece renkli tebeşir ve ıslak bulaşık süngeri.
HAYDİ HEMEN ŞİMDİ OYUN TASARLAYALIM!
Var olan oyunları oynamak bir yana dursun, bugünün dünyasında her alanda üreten bireylere ihtiyacımız var; dolayısıyla çocuklarımız kendi oyunlarını da tasarlayıp oynayabilir. Her yaştan çocuklar fiziksel ya da dijital oyunlar ortaya koyabilir; bunun için çocukların sadece yaratıcılıklarına ihtiyacımız var. Örneğin, hemen hemen herkesin evinde mutlaka tahta bloklardan oynanan Jenga oyunu vardır. Oyunu daha eğlenceli hale getirmek için blokların üzerlerine bazı görevler yazabilirsiniz. Çektiğiniz blokların üstüne “bir şarkı söyle”, “şu tekerlemeyi söyle”, “şu kadar mekik çek” gibi eğlenceli komutlar yazabilirsiniz. Buna ek olarak fiziksel oyun tasarlamak isteyenler için başka bir kutu oyunu daha öneriyoruz. Oyunumuzun adı ‘Kağıttan Hikâyeler’, malzemelerimiz ise şunlar:
Atık gazete, dergi, resim, fotoğraf vb.; oyuncu sayısı kadar renkli kalem, kağıt, kutu ya da torba, kum saati ya da zamanlayıcı, zar.
Oyuncular buldukları resimleri kutuya atıyorlar, her oyuncu için eşit sayıda resim olmalı. Bu aynı zamanda kutucuk sayısını da belirliyor. Ortaya her oyuncunun görebileceği gibi bir kağıt konuluyor ve üzerine ‘oyuncu sayısı x kullanılacak resim sayısı’ kadar kareler çiziliyor. Bunun için kareli defter de kullanabilirsiniz.
Oyuna başlamak için her oyuncu sırayla zar atıyor. Bir atan birinci oyuncu, iki atan ikinci oyuncu olarak sıraları belirleniyor. Her oyuncu kendisine bir renkli kalem seçiyor. Birinci oyuncu kutudan rastgele bir resim seçer ve resme baktığında ikinci oyuncu kum saatini çevirir. Birinci oyuncu kutudan aldığı resimle bir cümle kurar, böylece ortak hikâyelerinin ilk cümlesiyle oyun başlar. Cümlesini söylediğinde kâğıdı diğer oyunculara göstererek arkasına koyar ve eğer resimle cümle bağlantılıysa oyuncu kareli kağıdın bir kutucuğunu kendi kalemiyle boyar.
Oyun sırayla kutudan ‘resim alma> hikâyeyi devam ettiren bir cümle kurma>kareleri işaretleme’ şeklinde devam ediyor. Son resim son cümleyle hikâye bitiriliyor ve oyun da bitmiş oluyor. En çok yan yana kare karalayan oyuncu kazanıyor!
PEKİ YA DİJİTAL OYUN TASARLAMAK İSTERSEK?
Kendi dijital oyunlarını tasarlamak ve paylaşmak isteyenler için birkaç platform önerisi:
Kapsamlı bir kodlama bilgisine ihtiyaç duymadan kendi oyununuzu tasarlayabilirsiniz. Bunun için blok kodların yer aldığı ve bu kod blokları ekran üzerinde sürükleyerek hayalinizdeki dijital oyunları kolaylıkla oluşturabileceğiniz oyun tasarım platformlarından yararlanabilirsiniz. Ayrıca bu platformlarla tasarlamış olduğunuz kendi oyunlarınızı hem siz hem de arkadaşlarınız oynayabilir. Bu oyun tasarlama platformlarından bazıları: Sploder, Codea, Draw4Play, GamePress ve Microsoft Kodu Game Lab.
Draw Your Game: Bu oyun tasarım platformunda beyaz üzerine siyah, mavi, yeşil ve kırmızı kalemlere resim çizip uygulamayla fotoğrafını çekerek oyunu canlandırabilirsiniz. Siyah-hareket alanı, yeşil-zıplama, mavi-puan ve kırmızı ise yanma fonksiyonlarını yerine getiriyor.
Scratch: 8-16 yaş arası çocuklar için dünyanın en saygın üniversitelerinden biri olan MIT tarafından geliştirildi. Kod bloklarını ekran üzerinde sürükleyerek kendi oyunuzu kolayca oluşturabilirsiniz.
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ SAMUR KİMDİR?
Doktor Öğretim Üyesi Yavuz Samur, Bahçeşehir Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde çalışmalarını sürdürüyor. Lisans eğitimini Muğla Üniversitesi’nde İngilizce öğretmenliği, yüksek lisansını ise aynı kurumda Eğitim Programları ve Öğretim alanında tamamladı. Doktorasını, Virginia Devlet Üniversitesi’nde Eğitsel Tasarım ve Teknoloji alanında yapan Samur, eğitimde oyunlaştırma alanında yeni yaklaşımlar geliştiriyor.