Tatil ve aileler

Bunlardan biri de rutinlerdir. Rutinlerimiz hem günlük yaşamımızda hem de iş hayatımızda önemli bir yer tutar. Yapmamız gereken işleri düzenlememizi sağladığı gibi yeni ortaya çıkan görevler ve etkinlikler için gün içerisinde zaman sağlar ve planlamayı kolaylaştırır. Aynı durum eğitim hayatı içinde geçerli. Eğitim uygulamaları belirgin rutinler içerir ve bu rutinler öğrencilerin günlerini planlamasını kolaylaştırdığı gibi gün içerisinde ne ile karşılaşacakları hakkında bilgi verir. Bu durum bireyin işini kolaylaştırdığı gibi rutinlerin bozulması durumunda ortaya çıkan yeni durumlara uyumu zorlaştırır.

TATİLDE RUTİNLER ETKİLENİR
Tatilde eğitim hayatının günlük rutinlerinin bozulması yerine yeni durumların ortaya çıkması olarak değerlendirilebilir. Eğitimin devam ettiği süreç içerisinde hem bir sistem olarak ailenin hem de aile bireylerin neler yapacağı üç aşağı beş yukarı belirgindir. Çocuklar uyanır; okul için hazırlanılır; okula gidilir; ebeveynler işe gider; okul günü sonunda çocuklar eve gelir; ebeveynler işten gelir; kişisel gereksinimler giderilir; ertesi güne hazırlık yapılır ve aile bireyleriyle kalan zaman değerlendirilir. Bu rutin hemen hemen bütün öğrencilerin ailelerinin günlük rutini oluşturur. Ancak tatil söz konusu olduğunda sadece öğrencinin değil bütün aile sisteminin ya da aile üyelerinin rutinleri etkilenir. Bu durumda yeni bir stres ve kaygı kaynağı olabilir. Bu nedenle tatil dönemi için bazı önlemler almak gerekebilir. Bu önlemler sadece tatil dönemini etkili ve verimli olarak geçirmenin değil okula dönüşte okul rutinlerine tekrar uyum göstermenin de kolaylaşmasına neden olabilir.

TATİLDE NELERE DİKKAT EDİLİR?
Ailelerin tatil döneminde dikkat etmeleri gereken ilk konu ev içinde uygulanan kuralların tatil döneminde ne kadar esnetileceğidir. Özellikle uyku saati konusunda gösterilen esneklik çocukların okul yaşamına geri döndüklerinde uyum sağlamalarını zorlaştıracak düzeyde olmamalıdır. Aynı zamanda uyku saatinde gösterilen esneklik ebeveynlerin eş olarak birbirlerine ayırdıkları saatleri yetersiz kalacak kadar azaltmamalı.

EKRAN SÜRESİNE DİKKAT
Tatil döneminde dikkat edilmesi gereken ikinci önemli kural çocukların ekran süresi. Ülkemizde çocukların ekrana maruz kalmasının önlenmesinde ya da azaltılmasında en önemli etkenlerden biri akademik performansa yönelik kaygılar. Bu nedenle okulların tatil olması durumunda çocukların ekran süreleri üzerindeki kontrolün birçok ailede tamamen kalktığı gözlemleniyor. Ekran süresi sadece akademik performansı arttırmak için zaman kazanma olarak değerlendirilmesi doğru bir yaklaşım değil. Ekran süresinin çok olmasının çocuklar üzerinde özellikle sosyal duygusal gelişim alanında olumsuz etkileri olduğu söylenebilir. Bu nedenle tatil boyunca ailelerin ekran süresi konusunda hassasiyetlerinin devam etmesi son derece önemli. Bu durum akademik performans içinde geçerli. Tatiller okulların politikalarına ya da öğretmenlerin yaklaşımlarına göre öğrencilere yoğun ödevlerin verildiği bir dönem olarak karşımıza çıkar. Bu doğru bir yaklaşım değil. Çağımız insanların bilgiyi depoladığı ve gerektiğinde hatırladığı bir dönem olmaktan çoktan çıktı. Çağımız insanın gerek duyduğu bilgiye doğru kaynaktan ulaşabildiği ve o bilgiyi amaçları doğrultusunda işlemlediği bir çağ.

TATİL YARATICI GEÇİRİLMELİ
Tatilde verilen yoğun akademik ödevler ve artan ekran süreleri çocuklarımızın sosyal ve duygusal alanda daha verimli kullanabileceği dönemi verimsiz geçirmelerine neden olabilir. Bu nedenle çocuklarımızın tatillerini daha verimli, yaratıcı ve sosyal odaklı geçirmesi önem arz eder. Ailelerin akademik performanstan daha çok sosyal etkinliklere zaman ayırması gerekiyor. Çocuklarımızın tatil sürecince rutinden çıkıp farklı tecrübeler kazanması fırsat olarak görülmeli. Özellikle sanatın bir çok farklı dalında yapılan etkinliklere katılma (resim-heykel sergileri, müzik konserleri, sinema-tiyatro gösterileri) veya farklı spor etkinliklerine dahil olma çocuklarımıza farklı yaşam tecrübeleri kazandırır. Evde ekran başında geçirilen zamanın ailelere bazı rahatlıklar sağlamasına rağmen çocukların ekran sürelerini en azından yaratıcı etkinlikler içeren programların tercih edilmesi süreci daha olumlu etkiler. Burada önemli olan dengeyi iyi sağlamak. Süreç ne tamamen boşa vakit harcama nede harıl harıl hala ders çalışma ile geçirme olmamalı.

AİLE KATILIMI POZİTİF ETKİ SAĞLAR
Bunun yanında öğretmenlerin akademik kaygılar nedeni ile vermiş oldukları ödevlerin ezber ve tekrardan daha öte bir formatta olması da çok önemli. Ödevlerde çocukların sadece bilimsel bilgileri unutmaması için değil aynı zamanda o bilgileri kullanarak hayatında problem çözebilecek eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirecek nitelikte olması daha uygun olur. Örneğin yapılacak bir bilimsel afiş, poster, veya sosya-bilimsel bir problem üzerine araştırma ve çözüm önerileri kullanılabilir, hatta çocuklarımızın teknoloji çağındaki araçları kullanarak yapacakları bilimsel bilgiler ile ilgili şarkı yazmaları ya da söylemeleri, videolar çekmeleri, en azından teknoloji pozitif yönde kullanma uygulamaları olabilir. Hatta bu süreçlere ailelerinde katılımıyla daha da pozitif hale dönüşebilir.

BAŞKALARIYLA KIYASLAMAYIN
Öğrencilerin tatildeki davranışlarını elbette getirdikleri karne performansına velilerin verdikleri tepkiler olumlu ve olumsuz anlamda etkiliyor. Getirilen karneye aileler duygularını ve düşünceleri çocuğun kişiliğini incitmeden net şekilde paylaşmalı. Çocuk kesinlikle suçlanıp yargılanmamaları ve başka çocuklarla karşılaştırılmamalı. Kullanılan dilde hakaret ve belirli negatif sıfatlar içermemeli. Hatta çocuğun eğitim hayatını bitirip çalışma hayatına entegre etme tehditlerinde bulunulmamalı. Konuşma tonunun bile önemli olduğu bu süreçte kesinlikle ses tonu bağırma seviyesinde olmamalı. Bağırma çocuklarda tehdit algısına ve kendini koruma davranışlarını sergilemelerine neden olurki iletişimde verilmek istenen mesaj çocuk tarafından alınmaz.

NOTLARI DÜZELTME FIRSATI VAR
Özellikle kötü karnelerde yaşanan bu durum için en iyi çözüm yolu çocuğunuzun hala karnesindeki notları düzeltme fırsatının olduğunun vurgusunun yapılması ve birlikte çözüm yolları aranması gerekir. Birlikte yapılacak bir plan çocuğunuzu psikolojik yönden rahatlatır. Çocuğunuzun karnesinde zayıfı var diye ceza yoluna gitmek, sevgisizlik içeren cümleler kurmak yapılacak en kötü davranıştır. Karne nasıl olursa olsun çocuğunuzu sevdiğinizi ve sevmeye devam edeceğinizi ona hissettirin. Ailelerin çocuklarına güvendiğini, ikinci dönem de daha başarılı olabileceğini ve onlara inandığını göstermesi gerekir.

PROF. DR. HAKAN TÜRKMEN KİMDİR?
Prof. Dr. Hakan Türkmen lisans eğitimini Dokuz Eylül Üniversitesi Tıbbi Biyolojik Bilimler bölümü/Tıp fakültesinde, Yüksek Lisansını Syracuse Üniversitesi/ABD, doktora eğitimini University of Oklahoma/ABD Instructional Leadership & Academic Curriculum / Science Education (Öğretim Liderliği ve Akademik Müfredat / Fen Eğitimi) alanında tamamladı. Ege üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü başkanı olarak akademik hayatına devam ediyor. Prof. Dr. Hakan Türkmenin Öğrenme ve öğretme üzerine birçok bilimsel kitap, makale ve projeleri bulunmaktadır. Özellikle vermiş olduğu derslerde fen bilimleri derslerini öğrenme ve öğretmede bilişsel ve psikolojik faktörlerin önemine vurgu yapan çalışmaları ile alanda söz sahibi akademisyenlerdendir.