Güncelleme Tarihi:
Edebiyatımızda ve Çağdaş edebiyatta milyonlarca farklı eser bulunmaktadır. Bu eserlerden pek çoğu da tartışmacı anlatım özelliklerini taşımaktadır. Ayrıca bu eserler tartışmacı anlatımın bir edebi yani sanatsal özelliğe sahip olmaktadır.
Tartışmacı Anlatım Nedir?
Tartışmacı anlatım herhangi bir konu hakkında okuyucuyu veya dinleyiciyi bilgilendirmek ve bilgilendirirken kendi fikrini bir sav olarak karşıdakine kabul ettirmek amacı güden bir anlatım şeklidir. Türk Edebiyatında bu anlatım türüne örnek pek çok eser görülmektedir.
Tartışmacı anlatımda genel geçer kurallar bulunmamaktadır. Bunun aksine ispatlama ve yazarın kendi düşüncelerini karşı tarafa aktarma endişesi bulunmaktadır. Bu nedenle birçok alıntıdan da yararlanılmaktadır. Ayrıca tartışmacı anlatımda üsluba ve sadeliğe dikkat edilmektedir.
Tartışmacı Anlatım Maddeler Halinde Özellikleri Nelerdir?
Edebiyatımızda bulunan anlatım şekillerinin birbirinden farklı özellikleri bulunmaktadır. Tartışmacı anlatım da bunlardan birisidir. Tartışmacı anlatımın özellikleri ise şunlardır:
- Bu anlatım biçiminde göndergesel işlevli bir dil kullanılmaktadır. Karşı tarafın düşünceleri derin bir şekilde incelenir ve bunun sonunda yazar kendi düşüncesini ortaya koyar. Bu noktada düşünce ve savlar kısa ve yalın bir şekilde dinleyici ile paylaşılır.
- Tartışmacı anlatımda gereksiz ifadeler ve gösterişli cümleler bulunmaz. Bunun sebebi dinleyici ve okuyucuyu kendisine çekmesi ve metinin sıkıcı gelmemesidir.
- Bu anlatımda ahengi güçlendirici ve ses akışını bozan ses ve tonlamalardan uzak durulur. Bu sebeple olabildiğince sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.
- Tartışmacı anlatımın en belirgin özelliği tez kavramıdır. Bu anlatım biçiminde yazar mevcut olan savı veya düşünceyi belirtmek ve bu sav ile ilgili bir argüman sunmak bulundurmaktadır. Tartışmacı anlatımda iki farklı çatışan düşünce bulunur.
- Tartışmacı anlatımda yazar hem kendi düşüncesi hem de var olan tezi ortaya koyduktan sonra kendi kaynaklarından alıntı yapar ve bunu ispatlamaya çalışır. Bir yazının tartışmacı anlatım olabilmesi için yazar düşünceyi ispat etmek zorundadır.
- Tartışmacı anlatımın en çok tercih edildiği türler makale, deneme, fıkra ve röportaj olmaktadır.
- Bu anlatımda yazarın kendi görüşüne ve ispat kabiliyetine göre bir yöntem belirlenir. Bu yöntem ile bir plan ortaya konulur.
- Tartışmacı anlatımda anlatım tarzı sohbete benzer. Fakat sohbetten bir farklı bulunur. Sohbetten tek farklı karşıdaki kişi ile sohbet eder gibi bir hava oluşmamasıdır. Yazar kendi kendisi ile ya da okuyucu veya dinleyici ile konuşuyormuş gibi bir izlenim vermektedir.
Tartışmacı Anlatım Biçimi Örnekleri
Edebiyatımızda bulunan anlatım biçimlerinden birisi de tartışmacı anlatımdır. Tartışmacı anlatımı birbirinden farklı pek çok örnek vermek mümkündür. Bu anlatım çeşidine şu şekilde örnek verilebilir:
- Bazı sanatçılar sanatın amacını içerik olarak görmekte ve ileteceği bir şey olmadan tek bir satır yazmaması gerektiğini düşünmektedir. Bazıları ise sanatı biçim olarak algılamaktadır. Onlara göre ise güzel olmayan hiçbir şey sanat değildir. Fakat sanatta içerikle biçim ayrılmaz parçalardır.
Bu cümlede düşünce '' Fakat sanatta içerikle biçim ayrılmaz parçalardır. '' cümlesidir. Bu anlatım tartışmacı anlatım tarzı ile yazılmıştır.
- Kültür bir sentez ve birikim olmaktadır. Tümü ile özgün bir dönemde yaratılmış kültürü kim görmüş ki? Bir toplum veya ulusun kültüründe pek çok toplumun ve pek çok yılın kalıntısı bulunmaktadır.
Bu cümlede yazar düşüncesini '' Bir toplum veya ulusun kültüründe pek çok toplumun ve pek çok yılın kalıntısı bulunmaktadır. '' cümlesi ile belirtmiştir.