Tarihi kokular canlanıyor: Neron’un parfümü yeniden şişelendi
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Eylül 25, 2024 07:00
Sümerler’den Romalılara, Sezar’dan Hürrem Sultan’a birçok medeniyeti ve tarihi kişiyi kokuyla yaşatmaya çalışan Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül ve ekibi bu kez de İmparator Neron’un kokusunu hazırladı. Ancak bu parfümün diğerlerinden farklı bir özelliği var. Çünkü bu koku sadece Roma’yı yakmasıyla değil koku tutkusuyla da tarihe geçen İmparator Neron’un izlerini taşıyor.
Haberin Devamı
Koku uzmanı ve parfüm tasarımcısı Bihter Türkan Ergül, tarihi kokuyla yaşatıyor. Tarihi araştırmaların ardından ortaya çıkarılan reçeteler birbirinden farklı parfümlere dönüşüyor. Bugüne kadar birçok uygarlığı kokularla yaşatan Ergül ve ekibinin son çalışması İmparator Neron üzerine oldu. 26 Ekim- 03 Kasım tarihleri arasında yapılacak İzmir Kültüryolu Festivali’nde görücüye çıkacak gül özlü Neron kokusu, birçok tarihi parfümle birlikte sergilenecek. Festivalde ayrıca formülünde gladyatör teri bulunan Sezar’ın parfümü de ziyaretçiler tarafından deneyimlenebilecek. Ancak bu kokuların ticari üretimi söz konusu değil. Onlara sadece Kültüryolu Festivali gibi özel bazı etkinliklerde ulaşılabiliyor.
HAYVANLARINA DA KOKU SÜRÜYORDU
“Roma’yı yakarak tarihe geçen İmparator Neron’un, bir koku tutkunu olduğu ve bu yüzden buhurdanlıakta tütsü yaktırdığı tarihten günümüze ulaşan bilgiler arasında” diyen Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül Roma dönemi kokularına ulaşmak için o dönemden kalan kalıntılardaki tortuları incelediklerini anlattı. “Kayıtlarda ulaştığımız bilgilere göre Neron’un en çok sevdiği koku güldü. Gülü, safran çiçeği, ayva çiçeği, Hint sümbülü, mürrü safi takip ediyor. Biz de bu bilgileri değerlendirerek Neron’un kokusunu tasarlıyoruz. Güzel koku tutkunu olan Neron bedenini her gün özel hazırlattığı kokular ile hizmetkârlarına ovdururmuş. Hatta Neron’un sarayında onun hayvanlarına kokulu yağlar sürmeleri için ayrıca görevliler varmış.
Haberin Devamı
EN ÇOK ARANAN KOKU RHODİUM
M.Ö 1’nci yüzyıl Roma İmparatorluğu’nda devletin yaptığı anlaşmalar sayesinde ticaret yollarının önünün açılması kokulu yağların ulaşımını ucuzlattığı gibi hızlandırdı. Sonucunda kokulu yağlar satan dükkânların sayısı hızla çoğaldı. Bu dönemde en çok aranan kokunun ismi ‘rhodium’ du. Seçilmiş güllerden özenle hazırlanan bu karışım İmparator Neron’un hükmettiği dönemle anılır. Roma güllerinden yapılan diğer koku ise ‘foliatum’ du. Bu karışım rhodium’a oranla daha hafif bir kokuydu.”
Haberin Devamı
SÜMERLERDE GÜL, ASURLULARDA ZAMBAK
Koku tarihinde Roma’dan çok önceleri Sümer, Babil ve Asurlular da önemli rol oynadı. Babil, doğu imparatorluklarının koku üretim merkezi sayılıyordu. Mimoza, zambak, gül ve safran en çok üretilen kokulardı. Sümerlilerde en çok gül ve gül suları kullanılıyor. Asurlular için ise zambak çok önemliydi. Asur krallarının eş olarak seçtiği kraliçenin 6 ay boyunca kokulu bir reçine olan mür ile yağlanması ve evlendikten sonra doğal özelliklerine göre kokular sürmesi bir gelenekti.
İzmir Arkeoloji Müzesi Müdür Yardımcısı Elif Erginer aynı zamanda uzman bir arkeolog. Tarihi kokularla Ege Üniversitesi’nde yüksek lisans tezini yazarken tanıştı. Erginer çalışmasını söyle anlattı: “Yüksek lisans tezim Klazomenai(Urla) lahitleri üzerineydi. Tezimde de ölü gömme gelenekleri üzerine bir bölüm vardı. Bunu yazarken ölülerin sergilenme (prothesis) sırasında parfümlenme aşamasıyla ilgili bir bölüm hazırladım. Çok uzun olduğu için o bölümü tez hocamın yönlendirmesiyle çıkardım. Ancak tezimi verdikten sonra bir makale hazırlamak üzere bu alandaki kitapları araştırmaya başladım. Parfüm markalarının tarihi, kokularla ilgili bazı kitaplar vardı ama antik çağlardan günümüze kadar geçen süreçle ilgili, toplu bilgilerin yer aldığı Türkçe bir kitaba rastlamadım. Bulamayınca da çevremdekilerle, meslektaşlarımla bu konudaki kaynak eksikliğini paylaştım. Doç. Dr. Barış Gür hocamızla başladığım “Antik Çağdan Günümüze Parfüm” kitabı yolculuğunu, Doç. Dr. Cenker Atila ile tamamladık. Myrina yayınlarından çıkan kitabımız, alanlarında uzman 14 akademisyenin antik çağlardan bu yana parfümün yolculuğuna dair hazırladığı farklı konulara dair makalelerden oluşuyor. Kitabımız bu alandaki ilk referans kitap oldu. Ayrıca Bihter Türkan Ergül, kitaptaki makalelerden ilham alarak, antik formüllerden özel olarak ‘Atlantis’ isimli bir parfüm üretti ve bu kokuyu özel kutusunda, kitapla birlikte okurlarımıza hediye ettik. Prestij kitap olarak hazırlanan kitabımızın yeni baskısında bu kez ‘antik bir koku şişesi formu’ içinde farklı bir kokuyu kitabın hediyesi olarak okurlarımıza hediye etmek istiyoruz.”