Tarih Vakfı: Cinsiyetçiliğin izleri hâlâ hissediliyor
Güncelleme Tarihi:
Tarih Vakfı Öğretmenler Platformu da taslak müfredatla ilgili bir rapor hazırladı. 9, 10 ve 11’inci sınıfların tarih dersi taslak müfredatı üzerine yapılan atölye sonucunda ortaya çıkan tespitlerin yer aldığı raporda, Türk-İslam toplumlarının dışındaki halkların ötekileştirildiği, cinsiyetçiliğin izlerinin hâlâ hissedildiği belirtildi.
Özetle şu bulgulara yer verildi:
- Tarihsel bilginin sık sık beş duyu ve sezgisel yolla algılanabileceğinin tekrar edilmesi; bu alana sosyal bilim değil, ‘metafizik bir alan’ olarak yaklaşıldığı izlenimi yaratıyor.
- ‘Kadim insanlık’, ‘Kadim Türklük’, ‘Kadim Müslümanlık’ ifadeleri tek bir Türklük, Müslümanlık varmış gibi sunulan ‘kadim’ kavramının ve bunun kültürleri tarif etmek için ‘otantik’ kelimesiyle kullanılmasının farklılıkları yok sayan, tektipleştirici etkisi olabilir. Olay ve olguların tarihselleştirilmeden sunulması farklı çağların birbirine karıştırılmasına yol açabilir ve öğrencilerin tarih algısını çarpıtabilir.
AYDINLANMA DÜŞÜNCESİ ELEŞTİRİLİYOR
- 9’uncu sınıf ‘Kadim Dünyada İnsan’ ünitesinde, insanlık başlar başlamaz, tek tanrılı inanç sisteminin parçası olduğu gösteriliyor. Bu hiçbir eleştiriye tabi tutulmadan aktarılıyor.
- Aydınlanma düşüncesi seküler (laikliği temel alan politika) olduğu için eleştiriye uğruyor, insanlığın tarihsel gelişiminden uzak yapay bir ‘projeymiş’ gibi sunuluyor. Bu; insanlık tarihinin evrelerini, tarihin yöntemleriyle analiz etmekten uzak, öznel yaklaşımları tartışılmaz olgular olarak dayatan bir anlayışın ürünü.
- İşlevini ve anlamını kaybeden bazı konuların çıkarılarak aşırı yükün atılması olumlu ancak Türk-İslam odaklılık göze çarpıyor.
- “Ders kitabı içeriği toplumsal cinsiyet eşitliğini temsil edecek bir yapıda olmalı” deniliyor fakat kadınların tarihteki rolleriyle ilgili 9, 10 ve 11’inci sınıf tarih programında hiçbir özel konuya rastlanmıyor. Sadece İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük’te bazı kadın karakterlerin isimleri anılıyor. Bu bölümler de oldukça küçük.
- Kitap yazarlarına ‘öznel yorumlarını gizli tutmaları’ önerilirken ‘öznel yargılara’ yer verildiği saptandı. Örneğin, 9’uncu sınıf ‘Kadim İslam Medeniyeti’ ünitesinde, “İslam’ın insanı yaratılışına uygun bir siyasete yönlendirmek istediği, öteki (diğer insan toplulukları ve inanç sistemleri) ile ilişkisini de fayda ve liyakat temelli bir adalet anlayışı üzerine kurduğu vurgulanır” cümlesiyle, İslam’ın diğer dinlerle hiyerarşik karşılaştırması yapılıyor.