Tanzimat Dönemi Roman özellikleri nelerdir? Tanzimat Dönemi Roman yazarları, Roman örnekleri ve konuları

Tazminat dönemi romanlarında en çok işlenen konular arasında, batılılaşmanın yanlış anlaşılması, kadınla erkek arasındaki eşitsizlik, aşk, kadının toplumdaki yeri, kölelik ve çeşitli tarihsel olaylardır.

 Tanzimat Dönemi Roman Özellikleri Nelerdir?

Roman Şemsettin Sami ile başladı Ahmet Mithat ile birlikte de gelişti.

Acıklı ve duygusal konular ve tesadüfi aşklar ön plana çıkmıştır.

Konular günlük yaşamdan ya da tarihten alınır.

Yazılarda gözleme yer verilmiş ve daha çok gerçekçi bir bakış açısı sergilenmiştir.

Bireyi eğitme ve toplumu düzeltme amacı taşır.

Anadolu önemli ölçüde ihmal edilmiş, İstanbul ve çevresi ikonu edinmiştir.

İşlenen en önemli temalar, Fransız İhtilali ile tüm dünyaya yayılan “özgürlük, vatan, milliyetçilik, adalet ve esaret”tir.

Roman ve hikayelerde teknik ve kompozisyon açısından ilk olmanın eksikliklerini taşıdıkları için roman tekniği zayıflamıştır.

Kişiler genelde tek yönlü olarak işlenmiştir. Yani, iyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür.

Yazarlar eserlerinde kendi kişiliğini gizlememiş, hatta zaman zaman olayın akışını keserek okuyucuya öğüt ve bilgi vermiştir.

İkinci kuşak sanatçılar, realizmin de etkisi ile gözlemi ön plana çıkartmışlardır. Daha gerçekçi bir tarzla eserlerini ortaya çıkarmışlardır.

Eserlerde halkı aydınlatmak ve halka bir şeyler öğretmek amacı bulunduğu için dil, divan edebiyatına göre çok daha sade bir şekilde kullanıldı.

Olaylar genellikle de iyilerin ödüllendirilmesi ve kötülerin de cezalandırılması ile biter.

Tanzimat Dönemi Roman Yazarları

 Tanzimat Edebiyatı’nın I. dönem sanatçıları Ahmet Mithat, Namık Kemal, Şemsettin Sami romantizm akımından ise; II. dönem sanatçıları olan Samipaşazâde Sezai, Nabizâde Nâzım, Recaizâde Mahmut Ekrem ise, natüralizm ve realizm akımının etkisinde kalmıştır. Sanatçıların kişiliklerini eserinde yansıtmaları, kahramanları taraflı bir şekilde anlatmaları ve betimlemelerde acemi davrandıkları için bu dönem romanları kusurlu olarak görülür. Halkı eğitmek ve aydınlatmak rolünü üstlenen sanatçılar eserlerinde düşüncelerini ve kişiliklerini saklama gereği duymaz ve eserin de bunu sıkça dile getirir.

 Tazminat Dönemi Roman Örnekleri ve Konuları

Telemak – Yusuf Kamil Paşa (İlk çeviri roman)

İntibah – Namık Kemal (İlk edebi roman)

Taaşşuk-ı Tal’at ve Fıtnat – Şemsettin Sami (İlk roman)

Araba Sevdası – Recaizade Mahmut Ekrem (İlk realist roman)

Cezmi – Namık Kemal (İlk tarihi roman)

Karabibik – Nabizâde Nâzım (İlk köy romanı)

Sosyal konuların yanı sıra günlük yaşam ile birlikte esaret, kadın ve erkek ilişkileri, yanlış ya da mutsuz evlilikler, Batılılaşmayı yanlış yorumlayan gençler gibi pek çok farklı tema konu olarak işlenmiştir. Tanzimat sanatçıları roman ile ilk defa tanıştıkları zaman aslında hiçbir yabancılık hissetmedi. Çünkü yüzlerce yıldan beri edebiyat geleneğimizin bir parçası olan mesnevi ve halk hikayesi gibi edebi türler, roman türünün kolay bir şekilde benimsenmesini sağladı. Batı’daki romanların Türkçeye tercüme edilmesi ve taklit eserler sayesinde Türk okurları da romanla tanıştı.

 İlk çeviri eserimiz ise, Yusuf Kamil Paşa’nın Fransız yazar Fenelon’dan tercüme etmiş olduğu (Télémaque) Telemak isimli eseridir. Bu romanla birlikte özellikle de Fransız edebiyatından yapılan tercüme edilmiş olan eserler, gazetelerde yayımlanmaya başlandı. Çeviri romanlarının ardından ilk yerli roman örneğini ise, Şemsettin Sami'nin kaleme almış olduğu Taaşşuk-ı Tal’at ve Fıtnat isimle eseri ile verir.