Takriri Sükun Nedir, Neden Çıkarıldır? Takriri Sükun Kanunu Ne Zaman Çıkarıldı?

Takriri sükun yasasının bilgilerine o dönemde hayatta olmasak bile mutlaka dönemin insanlarından ve Türkiye'nin siyasi tarihinden bilgi edinebilmek için yapılan araştırmalarda içeriğine erişmiş olabiliriz.

Takriri Sükun Nedir?

4 Mart 1925 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen yasaya Takriri Sükun denmektedir.

Buradan da anlayacağımız gibi Takriri Sükun bir kanundur. Bu kanun devlete olağan üstü yetkiler vermek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Bu yasa Kasım 1924 yılı ortalarında bazı siyasi liderler tarafından dinsel gericilik tehlikesi olarak görülmesine karşılık dönemin Başbakanı İsmet İnönü sıkıyönetim ilan edilmesini istemiştir.

Bu kanun ile suçlu görülenler o dönemde devlet tarafından İstiklal Mahkemelerinde yargı organları tarafından yargılandılar.

Takriri Sükun Neden Çıkarıldı?

Takriri Sükun yasası Osmanlıca dilindedir. Bu kanunun Türkçe karşılığı ise dilimizde Huzurun Sağlanması yasası demektir.

Dönemde İsmet İnönü tarafından sıkıyönetim ilan edilmiş fakat bu istek kabul görmemiştir. Bu yüzden de istifa etmek zorunda kalmış yerine de Fethi Okyar getirilmiştir.

1925 yılının şubat ayında Doğu Anadolu bölgesinde bir olay gerçekleşmiştir. Bu olay Şeyh Said isyanıdır. İsyan sonucunda sıkıyönetim ilan edilmiştir. Fethi Okyar tekrar düşürülmüştür. Yerine tekrar 3 Mart tarihinde İsmet İnönü gelmiştir. İsmet İnönü devletinin ilk işi ise Takriri Sükun yasasını meclisten geçirmek olmuştur.

Bu yasaya göre Ankara'da olmak üzere isyan bölgesinde iki adet İstiklal Mahkemesi kurulmuştur. Orduların harekete geçmesi de sağlanmıştır. Bu şekilde isyancılar dağıtılmış ve elebaşları yakalanmıştır. Bu kişiler de kurulan İstiklal Mahkemelerinde yargılanmıştır.

Anladığımız gibi Takriri Sükun kanunu belirli yaşanan olaylar neticesinde çıkarılmıştır. Bu olaylar ise yukarıda bahsedilen Şeyh Said isyanı ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının isyanı olaylarıdır.

Yasanın kabul edilmesinin amacı bu yaşanan isyanların tehlikelerini ortadan kaldırmak ve olağan üstü durumlarda engelleri kaldırmaktır

Yasa ilk başta iki yıl süreli olarak çıkarılmıştır. Fakat daha sonra iki yıl daha uzatılmıştır. Doğal olarak kanunun süresinin bitme tarihi 4 Mart 1929 yılı olmuştur. Bu yasanın ilk maddesini Cumhurbaşkanının onayı ile tek başına yasaklanmasına yetkili ifadeler olarak irtica, isyan ve toplum düzeni, emniyet ve asayişi bozmaya yönelik tüm örgütlenmeler oluşturmaktadır.

Takriri Sükun Kanunu Ne Zaman Çıkarıldı?

Takriri sükun kanununun çıkarılma tarihi tam olarak 4 Mart 1925 tarihidir. Bu yasanın kabul edildiği tarih ise 8 Şaban 1343 ve 4 Mart 1341 tarihleri olarak geçmektedir. Takriri sükun yasasının bitiş tarihi ise 4 Mart 1929 tarihidir.

1925 tarihinde çıkan bu kanun 2 yıl süreli olarak 1927 yılına kadar devam etmiştir. Sonrasında bir iki yıl daha uzatılarak 1929 yılında süresi sona ermiştir. İki yıl bölümlü olarak toplam 4 yıl kanun etkinliğini korumuştur.

Kanunda yer alan ve bahsedilen olağanüstü yetkiler devlete ve İstiklal Mahkemelerine verilmiştir. Yasa bu ilgili kurumların isyanları doğrudan engellemesine yönelik olarak çıkarılmıştır. Dolaylı olan icralar engel olarak görülmüş ve aradan çıkarılmıştır. Böylece isyanları engellemede ve suçluları yargılamada hızlı davranılmış zamandan tasarruf sağlanmıştır.

Kanunun ilk teklif edildiği dönemde Mecliste bazı tartışmalar ve karşı çıkmalar olmuştur. Kanuna karşı çıkanlar ve kabul etmeyenler ise Terakkiperver Cumhuriyet Partisi milletvekilleri olmuştur

Bilgilerin kaynakları diyanet orijinal metininden alıntıdır.