Takriri Sükun Kanunu nedir ve ne zaman kabul edildi? Takriri Sükun Kanunu hangi olaydan sonra neden çıkarılmıştır
Güncelleme Tarihi:
Bazı sözcük ve kavramlar çok sık kullanılır, günlük yaşamın bir parçasıdır. Başka bazı kelime ve ifadeler ise hemen hemen hiç kullanılmazlar. Özellikle çok eski tarihlere dayanan bazı kavramlar eski kelimelerle ifade edildiğinden anlaşılması da çok zordur. Takrir-i sükun sözcüğü de böyle bir kavramdır. Takriri sükun kanunu veya Takriri sükun ifadesini günlük yaşamda pek işitilen bir sözcük değildir. Fakat Takriri sükun kanunu kavramına kitaplarda, dergilerde, televizyon programlarında sosyal medyanın farklı alanlarında rastlamak olanaklıdır. Karşılaşılan Takriri sükun kavramının ne anlama geldiği ise merak konusu olmaktadır. İşte ilgiyle okuyacağınız Takriri sükun kanunu nedir, ne zaman kabul edildi, hangi olaydan sonra çıkarıldı gibi konu hakkında çok daha fazlasını sizler için derledik.
"Takrir-i Sükun Yasası", yani günümüz Türkçesi ile "Huzurun Sağlanması Yasası" Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu ilk yıllarda çıkarılmış bir kanundur.
Takriri Sükun Kanunu Nedir?
Yüzyıllarca hüküm sürmüş, hem de kıtalara yayılmış bir imparatorluğun gerilemesi, çöküşü ve ortadan kalkması da epeyce sancılı olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa ülkeleri tarafından "boğazın hasat adamı" olarak nitelendirilmiş ve değişik bahanelerle toprakları işgal edilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu toprakları dışında bütün topraklarını kaybetmiş, sayısız devletler bağımsızlıklarını ilan etmişlerdi. Balkanlar'da Bulgaristan, Yunanistan gibi ülkeler Osmanlı'dan bağımsızlıklarını ilan etmişlerdi. Anadolu halkı ise sefalet içerisindeydi. Yoksulluk, hastalık ve onlarca yıl devam eden savaşlar Anadolu'yu perişan bir hale sokmuştu. Bu zor şartlar altında verilen Kurtuluş Savaşı neticesinde ülkede bağımsızlık ilan edilmiş. Genç Türkiye Cumhuriyeti kurulmuş, Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinden silinmişti.
Ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin ve Mustafa Kemal Paşa'nın esas işi henüz yeni başlamaktaydı. Savaşlardan çıkmış yıkık, ekonomik olarak perişan, Osmanlı İmparatorluğu'nun borçlarını da üstlenmiş genç bir Cumhuriyet olarak hızlıca reformlar yapılması gerekmekteydi. Halkı kışkırtan bir grup insan hükümetin işini zorlaştırmaktaydı.
Anadolu'nun farklı yerlerinde isyanlar çıkarmaya çalışan kimseler vardı. Bu isyanların sebebi, Osmanlı'nın otoritesinin zayıfladığı son dönemlerinde her bölgede kendi etkinliğini artıran insanlar ortaya çıkmıştı. Bunlar zamanla kendi iktidarlarını kurmuş, etkinlik kazanmıştı ve şimdi merkezi hükumetin otoritesini kabul etmek istememekteydiler. Çoğunlukla da din elden gidiyor bahanesi ile halkı ayaklandırmaya çalışmakta ve kargaşalara ön ayak olmaktaydılar.
Bu yaşanan olaylarla başa çıkmak için hükumetin birtakım önlemler alması gerekmekteydi. Başbakan İsmet İnönü hükumete olağanüstü yetkiler veren "Takrir-i Sükun Yasası" ile Kasım 1924 ortalarında dinsel gericilik tehlikesine karşı sıkıyönetim ilan edilmesini istemiştir. Fakat Başbakan İsmet İnönü'nün bu isteğini TBMM kabul etmedi. İsmet İnönü bunun üzerine görevinden istifa etti. Ilımlı kişiliğiyle bilinen Fethi Okyar Başbakanlığa getirildi.
Takriri Sükun Kanunu Ne Zaman Kabul Edildi?
İnönü'nün istifası üzerine yeni gelen başbakan Fethi Okyar idaresinde iken 1925 tarihinde şubat ayı ortalarında Şeyh Said İsyanı patlak vermiştir. Derhal TBMM Doğu Anadolu Bölgesi'nde sıkıyönetim ilan etmiştir.
Başbakan Fethi Okyar düşürülerek yeni hükumeti kurma görevi İsmet İnönü'ye verilmiştir. 3 Mart tarihinde yeni hükumeti kuran başbakan İsmet İnönü vakit geçirmeksizin de "Takrir-i Sükun Yasası"nı 4 Mart 1925 tarihinde Meclis'e getirmiştir. 4 Mart 1925 tarihinde Takrir-i Sükun Kanunu kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.
Takriri Sükun Kanunu Hangi Olaydan Sonra Neden Çıkarılmıştır?
Takrir-i Sükun Kanunu'nu başbakan İsmet İnönü meclise getirdiğinde henüz büyük bir isyan çıkmamıştır. Mebuslar bu yasayı kabul etmek istememişlerdi. Ancak 1925 yılında Doğu Anadolu'da Şeyh Sait liderliğinde büyük bir isyanın çıkması üzerine irticai tehlikenin ulaştığı nokta görülmüş ve anlaşılmış oldu.
Yaşanan bu büyük olay ve başka isyanların da önüne geçebilmek adına olağanüstü yetkilerle donatılmış bu Takrir-i Sükun Yasası'nın kabul edilmesi bir zorunluluk olarak ortaya çıkmış ve TBMM'de bu yasayı kabul etmiştir.