Super benlik kuramı nedir ve özellikleri nelerdir? Super benlik kuramı örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Super, benliği bir kişinin kendisini nasıl gördüğü olarak tanımlamaktadır. Kişinin benlik kavramı meslek hayatına da doğrudan bir etki yapmaktadır. Bunun nedeni benlik kavramının meslek seçiminde önemli bir etken olarak görülmesidir. Super, meslek seçimini, hatları belli gelişim evresi içerisinde kişi ile çevre etkileşiminin sonucu olarak düşünmektedir. Sonuç olarak bu mesleğe yansımakta ve meslek seçiminin ifadesi olmaktadır. İşte, süper benlik kuramı hakkında detayları derledik.
Super, benlik ve meslek seçimi arasında bir bağ olduğunu düşünmüştür. Dolayısı ile bu kurama göre kişilerin meslek seçimi konusunda bir sentezleme yaşanmaktadır. Yetenekler, ilgi ve benlik tasarıları birer belirleyici olmaktadır. Bu şekilde benlik kuramı ortaya çıkmıştır.
Benlik Kuramı Nedir?
Super, benlik kuramını uzun çalışmalar sonucu oluşturmuştur. Bu kuram kişinin benlik kavramının etrafı ile kurduğu etkileşim, belirli durumlar ve işlevde bulunması ile oluştuğunu söylemektedir. Benlik kavramı meslek seçimini etkilemektedir. Mesleki gelişim süreci benlik kavramı içinde çeşitli süreçlerden geçerek değişebilmektedir. Bu gelişim süreçleri; Büyüme, araştırma, yerleşme, koruma ve çöküş evresi şeklinde olmaktadır.
Büyüme Evresi
0 ile 4 yaş arasını kapsamaktadır. Mesleki benlik kavramının ilk olarak gelişmeye başladığı evredir. Kişinin, çevresi ile özdeşim içinde olması benliğin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Bu evrenin başlarında fantezi gereksinimler önemli olmaktadır. Ancak daha sonra ilgi ve beceriler daha önemli rol almaya başlamaktadır. Bu aşama üç tane alt basamak ile birlikte gelişim göstermektedir.
Hayal Kurma Basamağı: 4 ile 10 yaşları arasını kapsamaktadır.
İlgi Basamağı: 11 ile 12 yaş arasında olmaktadır.
Yetenek Basamağı: 12 ile 14 yaşlarında gerçekleşmektedir.
Araştırma Evresi
14 ile 24 yaşlarını içine almaktadır. Kısaca ergenlik döneminden yetişkinliğe kadar olan dönemi kapsar. Kişiler, bu evrede kendilerini ve diğerlerinin mesleki rolleri ile iş dünyasını anlamaya çalışmaktadır. Başkaları ile olan ilişkiler, etkinlikler, deneyimler, yarı zamanlı işlerde alınan roller benlik kavramının veri kaynağını oluşturmaktadır. İlk seçimler genellikle geçicidir. Bu aşama üç tane alt basamaktan meydana gelmektedir.
Deneme Basamağı: 14 ile 17 yaşlarını kapsamaktadır.
Geçiş Basamağı: 18 ile 21 yaşlarında gerçekleşmektedir.
Sınama Ve İzleme Basamağı: 22 ile 24 yaşları arasında olmaktadır.
Yerleşme Evresi
25 ile 44 yaşları arasını kapsamaktadır. Bu aşamada genç yetişkin güvenli mesleki benlik kavramını oluşturmaya çalışmaktadır. Bu aşamada bazı bunaltılar yaşanabilmektedir. Mesleki benlik kavramı kararlılık kazanmaya başladıkça iş alanında ilerlemek için daha çok emek verilmektedir. Bu aşama iki tane alt basamak içermektedir.
Sınama Basamağı: 25 ile 30 yaşları arasında olmaktadır.
Sağlamlaştırma Basamağı: 31 ile 44 yaşları arasında gerçekleşmektedir.
Koruma Evresi
45 ile 64 yaşları arasını içine almaktadır. Bu aşamada kişi, oluşmuş olan mesleki benlik kavramını muhafaza etmek için çaba sarf etmektedir. Elinde olan işi en yapılabilir biçimde yapmakta ve kendini geliştirme çabasında olmaktadır.
Çöküş Evresi
65 yaş ile sonrasını kapsamaktadır. Bu aşamada bazı fiziksel ve zihinsel süreçlerde yavaşlama görülebilmektedir. Bu evre enerji düzeyinin düşmesi ile de yakından ilgilidir. Çöküş evresinde kişi, daha az sorumluluk ve iş yükü alabilmektedir. Bunun yanında geçmişteki deneyim ve bilgilerden faydalanma yolu tercih edilmektedir. Bu aşama iki tane alt basamaktan meydana gelmektedir.
Yavaşlama Basamağı: 65 ile 70 yaşları arasını kapsamaktadır.
Emeklilik Basamağı: 71 yaş ile sonrasında gerçekleşmektedir.
Bireyin Psikolojik Anlayışının Meslek Anlayışına Dönüşmesi
Doktor olacağım çünkü zeki, uyumlu ve geniş görüşlüyüm
Sanatçı olacağım çünkü zeki, uyumsuz ve geniş görüşlüyüm
Şoför olacağım çünkü zeki, uyumsuz ve dar görüşlüyüm
Kaçakçı olacağım çünkü aptal, uyumsuz ve dar görüşlüyüm