Statü nedir, nasıl kazanılır? Statü kaça ayrılır?
Güncelleme Tarihi:
Modern yaşam beraberinde büyük değişimler de getirmektedir. Ancak yüzyıllar öncesinden beri var olan bazı kavramlar bugün de güncelliğini korumaktadır. Toplumsal bir yaşamı olan insanoğlu için statü ve prestij hep önemli olmuştur. Günlük dilde sıklıkla kullanılan statü sözcüğünün tam olarak neyi anlattığı bu bağlamda merak konusu olmaktadır. İşte statü nedir, nasıl kazanılır, statü kaça ayrılır tüm detayları ile derledik.
Fransızca dilinden Türkçeye geçmiş olan statü kelimesi geniş anlamı ile bir insanın pozisyon ve durumunu ifade eder.
Statü Nedir? Statü Nasıl Kazanılır?
Bazen öylesine kullanılan sözcüklerin çok daha derin anlamları olduğu pek bilinmez. Statü sözcüğü de böylesine bir kelimedir. Konuşma dilinde sık sık sarf edilen statü sözcüğünün anlamı için en önemli kaynak olan Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne bakıldığında şu açıklamayı görmek olanaklıdır:
Pozisyon, kadro bakımından bağlı olduğu durum.
Bir kişinin, bir kurum ya da bir toplum içindeki durumu.
Tüzük
Heykel
Aslında çok kısa bir tarif ile statü; bireyin toplum içinde sahip olduğu yer ya da rol, kendisinin diğer kimseler ile iletişimi, yaşam tarzını ya da görevlerini belirler. Bulunulan sosyal sınıf genel olarak sosyal statüyü belirlerken örneğin; kendi çabası ile ve sonradan edinilmiş "doktorluk" statüsü de bu sosyal statünün sınıf atlama biçiminde olumlu yönde değişimine misaldir.
Statü Kaça Ayrılır?
İnsan, sosyal bir varlıktır ve toplum içinde yaşar. Bir insanın birbirinden farklı birden çok statüsü vardır. Statü kavramını anlayabilmek için öncelikle toplumsal yapıyı biraz anlatmak gerekir. Her toplumda bir hiyerarşi bulunur. Bazen bu hiyerarşik durum çok kesin bir biçimde ve katı kurallarla düzenlenmiştir. Buna örnek olarak Hindistan'daki "kast sistemi" örnek verilebilir. Kast sisteminde sınıflar arasında bir geçirgenlik hemen hemen hiç yoktur. İnsan hangi kastta bulunuyorsa o kastın mensubu olarak doğar ve o şekilde de ölür.
Fakat günümüz modern toplumlarında toplumdaki hiyerarşik düzen daha geçirgen bir yapıdadır ve farklı etmenlerin etkisi ile bu hiyerarşik yapı içerisinde yukarı doğru bir geçiş mümkündür. İşte bu toplumsal hiyerarşik düzenin sonuçlarından biri olarak "sosyal statü" kavramı ortaya çıkmıştır. Elbette bu sosyal statü farklılıkları, sınıf farklılıklarına yol açar, güç ve prestij durumlarını getirir.
Statü sözcüğü sosyolojide ve psikolojide ayrıca birer "terim" olarak karşımıza çıkar. İnsanlar üzerinde çok büyük etkisi olan statü pek çok farklı şekilde karşımıza çıkar. Bu türler şunlardır:
Edinilmiş Statü
Kazanılmış Statü
Sosyal Prestij
Anahtar Statü