Staj, iş teklifiyle sonuçlanabilir

Okulda edinilen bilginin teorik olması, belli konularda yazılmış kaynakların okunarak ve  bilginin daha çok sınıf geçmeye yönelik edinilmesi, bunun pratikte kullanılmaması kısa zaman sonra öğrenilenlerin unutulmasıyla sonuçlanıyor. Üniversitede okurken yapılan staj ise öğrencilere bilgiler hala tazeyken pratik yapma ve onları uygulamaya geçirme imkanı sunuyor. Her eğitim kurumunun kendine yönelik belirlediği staj kuralları olabilir. Örneğin İstanbul Üniversitesi’nde öğrenciler “zorunlu” ve “gönüllü”  olmak üzere iki şekilde staj yapabilme imkanına sahip. Zorunlu Staj mezuniyet yükümlülüğü arasında iken, Gönüllü Staj böyle bir yükümlülük getirmiyor. Üniversitemizde; yaz ve kış olmak üzere iki dönem, akademik takvimi göz önünde bulundurarak, her bir biriminin kendi belirlediği tarih aralığında, öğrencilerine staj yapma imkanı sunuluyor.

ÖĞRENCİ NE İSTEDİĞİNİ BİLMELİ

Stajyerlerde aranan özelliklere iki farklı taraftan bakılabilir. Öğrencinin zorunlu veya gönüllü staj yapabilmesi için yasal prosedürlerin yanında fakülte veya yüksekokul tarafından konan kriterleri sağlaması gerekiyor. Staj yapacak öğrencilerde aranan kriterler, kayıtlı oldukları birimlerce belirleniyor. Bunlar genel olarak öğrencinin sınıfı (fakülteler için 3 veya 4’üncü sınıf,  MYO için 2’nci sınıf), not ortalaması, disiplin cezası almamış olması önemli kriterler olarak sayılabilir.

Staj yapılacak kurum/işletme tarafından bakıldığında ise stajyerlerin “ne istediğini bilen”, “yeteneğinin ve ilgisinin farkında olan ve bu doğrultuda eğitim alan”, “gelişime-değişime açık”, “takım çalışmasında ve iletişim kurmada başarılı”, “kurum kültürüne uyumlu”, “dürüst” ve “iletişimde başarılı” kişiler olması gerektiği işaret ediliyor. Ayrıca stajyerin yabancı dil bilmesinin, öğrenim gördüğü alandaki bilgi düzeyinin, yer aldığı projelerin, bilimsel kültür sanat etkinliklerine katılmasının da önemli olduğunun altı çiziliyor. Staja başvurmadan önce öğrencinin hedef belirlemesi gerekir; bu doğrultuda bugüne kadar neler yaptığının (eğitim vb) ve neler yapması gerektiğinin bilincinde olması, kendisinde var olan ve eksik  yönleri bilmesi, stajdan beklentisini iyi belirlemesi, etkili bir  özgeçmiş hazırlaması staja başvurmadan önce önemli. Ayrıca, staj yapılacak yerin stajyer programı olup olmadığını, örgüt kültürünü, yönetici ve çalışanlarının stajyere bakış açısını, stajyere sağlanan sosyal hakları araştırmak faydalı olabilir.

İLK GÖRÜŞMEDE İYİ BİR İZLENİM VERİN

Stajyer adayının ilk görüşmeye çağrılması, yaptığı başvuru neticesinde özgeçmişi üzerinden olumlu değerlendirme yapıldığı ve artık kendisi için staj sürecinin başladığı anlamına gelir. İyi bir görüşme iyi bir hazırlık gerektirir. Bunun için yapılabilecekleri şöyle sıralamak mümkün:

- İlk görüşmede sorulabilecek soruların araştırılması ve bunlara verilecek cevaplar üzerinde düşünülmesi, görüşme esnasında daha kısa sürede ve etkili cevaplar verilmesini sağlayacak. Örneğin:” Şirketimizi tercih etmenizin sebebi nedir?, Burada yapacağınız stajın size ne katacağını düşünüyorsunuz?” gibi sorular üzerinde önceden düşünülebilir.

- Görüşme sırasında stajyer adayının, her ne kadar staj süreci, eğitim amaçlı bir süreç de olsa adayın bugüne kadar yaptığı çalışmalardan ve aldığı eğitimlerden bahsetmesi işverenin olumlu düşünmesi için etkili olabilir. Görüşmede, staj süresince karşılaşılabilecek tüm sorunlardan da bahsetmek gerekir. Örneğin, barınma,  mali, zaman, yol sorunları gibi. İlk görüşmede bahsedilmediği takdirde staj başladıktan sonra ortaya çıkması, işverenin stajyere bakış açısını değiştirebilir ve kolayca çözümlenebilecek bu sorunlar, başta paylaşılmadığı için işveren çözümlemek için çaba sarf etmeyebilir. Stajyerler başarılarından bahsetmenin yanı sıra eksik yönlerinden ve bunları gidermek ve kendilerini geliştirmek için ne kadar istekli olduklarından da bahsetmeli. Nezaketin gösterilmesi açısından teşekkür etmek de ilk görüşmede etkili olabilecek noktalardan.

KURUM KÜLTÜRÜNÜ İNCELEYİN

Staj yaparken öğrenciler bu sürecin kendilerine bir iş teklifiyle sonuçlanabileceğini bilmeli. Öğrenci kurum kültürünün ve bu kültür içindeki örgütsel değerlerin kendilerine uygun olup olmadığını incelemeli. Şöyle bir örnek verelim, eğer yardımlaşma ilişkilerinin hakim olduğu arkadaşça bir ortamda kendinizi daha iyi hissediyorsanız, rekabetin güçlü olduğu bir şirket belki size hitap etmez. Stajyerlere verilen görevler genellikle çalışanların yapmaktan yüksündükleri veya bazen oldukça basit algılanan görevler olabilir.  Ancak bunları yaparken dahi gösterilen özen ve disiplin öğrencinin kişilik özellikleri ve güvenilirliği bakımından şirkete önemli veriler sağlar. 

Staj yapmak bir öğrencinin kendini ve mesleki alternatiflerin ona ne derece uygun olduğunu keşfetmesi bakımından vazgeçilmez. Üniversiteden mezun olan birçok kişi sonradan staj yapmadan mezun olmanın bir eksiklik olduğunu belirtiyor. Staj sonrasında öğrenci çalışma hayatına ait davranış kurallarını, bunlara karşı kendi yaklaşımını, neleri yapmaktan hoşlandığını, ne tür insanlarla daha rahat çalışabileceğini veya zorlanabileceğini, hangi ortamlarda daha mutlu veya başarılı olabileceğine ilişkin ipuçları toplar.  

Staj yaptıktan sonra ayrılırken işyerinde iyi ilişkiler kurulan kişiler ve bağlı bulunulan yöneticiyle ilişkide kalmak faydalı olabilir. İş başvurularınızda onları referans olarak gösterip gösteremeyeceğinizi de kendilerine sorabilirsiniz. İş başvurularında özellikle öğrenciyi çalışma ortamlarında gözlemlemiş kişilerin referans olarak gösterilmesi yararlı ve işe kabul edilmede önemli bir etkisi olabilir.