Sporla Üreme Nedir, Nasıl Olur Ve Hangi Canlılarda Görülür? Sporla Üreme Özellikleri Ve Örnekleri

 Üreme konusu tüm ayrıntılarıyla beraber biyoloji alanının konusudur. Bu bakımdan sayısal dersleri gören bireyler mutlaka biyoloji derslerinde bu konulara rastlamıştır. Bilindiği gibi biyoloji alanı tüm canlıların üreme, gelişme ve doğum gibi tüm evrelerini inceleyen bilim dalıdır. Sporla üreme de üreme konusunun bir parçası olup bazı canlılarda görülen çoğalma tarzıdır.

 Sporla Üreme Nedir?

 Bilindiği gibi üreme hücrelerle gerçekleşmektedir. Hatta bu hücrelere de üreme hücreleri denmektedir. Döllenme özelliği olmayan, olgun hücrede bulunan kromozom takımı olan üreme hücresine spor denmektedir. Spor denilen üreme hücresiyle gerçekleşen çoğalmaya da sporla üreme denmektedir.

 Spor denilen üreme hücresinin çoğalmayı yani üremeyi gerçekleştirebilmesi için başka bir hücreyle birleşmesine ihtiyaç yoktur. Spor üreme hücresi tek başına yeni bir organizma oluşturabilmektedir. Zaten sporla üremenin de kendine has olan özelliği budur.

 Elbette ki spor denilen bu üreme hücrelerinin tek başına çoğalması için kendisini koruması gerekmektedir. Doğa ve bilim bunun da yolunu bulmuştur. Spor üreme hücrelerinin dış yüzeyinde onları çevrenin olumsuz koşullarından koruyan bir örtü bulunmaktadır. Hatta bu spor üreme hücrelerinin dış yüzeyi tamamen bu koruma örtüsüyle kaplıdır.

 Spor Üreme Nasıl Olur?

 Spor üremenin gerçekleşebilmesi için spor denilen üreme hücrelerinin uygun şartlarda gelişmesi gerekir. Ancak gelişen ve büyüyen spor üreme hücreleri yeni bir organizma oluşturabilir.

 Spor üreme hücreleri N kromozomlara sahiptir. Uygun koşullar sağlandığında bu kromozomlar mitoz bölünme gerçekleştirerek yeni organizmalar ortaya çıkarmaktadır. Anlatılan üreme tarzında görüldüğü gibi döllenme söz konusu değildir. Bilindiği gibi döllenme eylemi yeni birey oluşturmak için gamet denilen hücrelerin kaynaşması yani birbirine geçmesi olayıdır.

 Bazı mantarlarda spor keseleri bulunur. Bu spor keseleri spor üreme hücreleriyle doludur. Burada mitoz bölünme gerçekleşerek çok sayıda N kromozomlu spor üreme hücreleri meydana gelir.

 Sporla üreme konusu bu şekilde gerçekleşirken konuyu daha iyi anlamak için bu hücrelerin gerçekleştirdiği mitoz bölünmeyi de kavramak gerekmektedir.

 Mitoz bölünmede ana hücre bölünür ve ortaya iki tane yeni hücre çıkar. Aynı zamanda bu mitoz bölünme çok hücreli olan canlılarda da yaraların onarılmasını, gelişmeyi ve büyümeyi desteklemektedir. Mitoz bölünmenin arkasından genelde zarın bölünmesi de olmaktadır.

 Sporla Üreme Hangi Canlılarda Görülmektedir?

 Sporla üreme bölünme ile gerçekleştiği için tek hücreli canlılarda görülür. Sporla üremenin olduğu tek hücreli canlılara örnek vermek gerekirse mantarlar, çiçeksiz bitkiler, plazmodiumlar da verilebilmektedir.

 Sporla üreyen mantarlara suda yaşayan mantar canlıları örnek olarak verilebilir. Sporla üreyen çiçeksiz bitkilere örnek vermek gerekirse eğrelti otu, su yosunu, kara yosun ve at kuyruğu bitkileri verilebilmektedir. Plazmodiumlar denilen canlılar ise sporla üreyen su yosunlarının tamamıdır.

 Sporla Üreme Özellikleri Nelerdir?

 Sporla üreme özellikleri şöyle sıraladık:

Tek hücreli canlılarda, bazı mantar çeşitlerinde, çiçeksiz bitkilerde sporla üreme görülür.

Sporla üremede döllenme olmadan yeni bir canlı yaratma söz konusudur.

Spor hücreleri çoğalmak için başka bir üreme hücresine gereksinim duymazlar.

Spor üreme hücreleri tek başına çoğalmaktadır.

Sporla üreme spor hücrelerinin bölünmesiyle olur. Bu bölünme mitoz bölünme şeklindedir.

Sporla Üreme Örnekleri Nasıldır?

 Sporla üreme örneklerine bir çiçeksiz bitki olan ve spor hücreleriyle çoğalan eğrelti otunu verelim.

 Eğrelti otları doğada bulunan çiçeksiz bitkilerdir ve spor hücreleriyle çoğalmaktadır. Eğrelti otlarının çok çeşitli olmasının ve doğayı kaplamasının tek nedeni üreme şekilleridir. Eğrelti otlarında spor hücrelerinin geliştiği küçük çantacı denilen keseler bulunur. Aynı zamanda bu spor hücreleri ana organizma olan eğrelti otunu da korumaktadır. Eğrelti otunda bulunan yapraklar ve kökler bu spor üreme hücrelerinin bölünme yaşamasıyla kendiliğinden çoğalır.

 Mantarlar tek hücreli ve çok hücreli canlılardır. Fakat bütün mantarlar spor hücrelerinin bölünmesiyle üremektedir. Bu yüzden de mantarlarda çok sayıda spor üreme hücreleri bulunmaktadır. Örneğin bir ekmek küfü düşünelim. Bu küfün bir spor kesesi vardır. Bu spor kesesinde binlerce spor hücresi bulunur. Bu spor hücreleri patlama yaşayarak çevreye yayılır ve çoğalmış olur.