Sosyometri nedir? Testi nasıl uygulanır? Sosyometri nasıl değerlendirilir?

 Sosyometri testi toplumların birbirleri ile uyumlarını ölçmek amacı ile kullanılmaktadır. Genellikle grup çalışmalarında kullanılmakta olan sosyometri testleri en çok işyerleri ve okullarda tercih edilmektedir. Buralarda uygulanan sosyometri testleri uyumun yanı sıra kimin lider olduğunu, kimlerin dışlandığını da ortaya koymaktadır. 

 Sosyometri Nedir? 

 Sosyometri, belirli bir grup içerisinde toplumsal etkileşim ve iletişim örüntülerinin incelenmesi için uygulanmakta olan bir tekniktir. Okulların PDR servislerinde bu test sıklıkla uygulanan test dışı tekniklerden biridir. Sosyometri testi ile sınıflardaki grupları, arkadaş örüntülerini, yalnızları, lider öğrenciyi, en sevilen öğrenciyi saptamak mümkündür. 

 Sosyometri testi son zamanlarda okullarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra psikodrama tekniklerinden biri olarak da kabul edilir. Bu test yalnızca grubun özelliklerini değil, grup içerisindeki her bir bireyi tanıma rehberi olarak da kullanılır. Testin asıl amacı, grup içerisindeki çatışmayı, dayanışmayı ve uyumsuzlukları azaltmaktır. 

 Sosyometri Testi Nasıl Uygulanır? 

Sessiz ve güvenli bir ortamın sağlanmasının ardından katılımcılara durum ve cevaplama kağıdı dağıtılır. 

Öncelikli olarak katılımcılardan isim ve soy isim gibi kişisel bilgilerin kağıtlara yazılması istenir. 

Testte belirtilen durum için her katılımcıdan tercih etmiş olduğu 3 kişinin adlarını öncelik sırasına göre yazmaları istenir. Katılımcılardan yazmış oldukları isimleri kimseye söylememesi özellikle söylenir.

 Uygulanan sosyometri testi bir sınıf ya da okul ortamında uygulanıyor ise, kağıtlara yalnızca kendi sınıfından arkadaşlarının isimlerini yazmaları gibi temel kurallar anlatılmalıdır. 

Sosyometri Testi Nasıl Değerlendirilir? 

Sosyometri testi uygulanan grubun listesi sosyometri değerlendirme tablosuna yazılır. 

Cevap kağıtları toplanır ve listeye göre sıralanır, numaralandırılır. 

Kağıtlar teker teker değerlendirmeye alınır. Uygulamaya katılan her bireyin seçilme derecesi yatay bir şekilde sıralanan seçen katılımcıyla kesişmekte olan sütuna rakam şeklinde yazılır. 

Birinci derecede seçilen kişiye 3, ikinci derecede seçilen kişiye 2, üçüncü derecede seçilen kişiye ise 1 puan verilir. Tüm kağıtlar incelendikten sonra sonuçlar puanlamaya işlenir. 

Tüm katılımcıların puanları tespit edildikten sonra toplam puan alanına yazılır. 

Birinci dereceden başlar ve üçüncü dereceye kadar devam ederek bir tablo oluşturulur. 

Elde edilen sonuca göre de sosyogram tablosu hazırlanır. 

Sosyogram testleri grup içerisindeki kişilik tiplerinden bilgi verebilir fakat neden oluştuğuna dair bilgi veremez. 

Sosyogram Nasıl Yorumlanır? 

 Sosyogram tablosu, testin uygulandığı topluluğun etkileşim ağı konusunda bilgi verir. Sosyogramdan elde edilmiş olan ilişki türleri veya kişilik tipleri şunlardır; 

Liderler: Bu kişiler grup içerisinde herkes tarafından en fazla tercih edilen, kararlarına uyulan ve düşüncelerine sürekli olarak başvurulan kimselerdir. 

Yalnızlar: Gruptaki kişiler tarafından seçilmemiş bireyler bu kişilik tipini oluşturur. Bu kişilik tipi ile okul ortamında karşılaşılmış ise mutlaka öğretmenleri, ailesi ve arkadaşları ile görüşülmeli, onu yalnızlığa neyin ittiğinin tespiti yapılmalıdır. 

Çekimserler: Adı grup arkadaşları içerisinden belirli başlıkların altında verilmesine rağmen, kendisinden istenen sayıda isim yazmaya çekinen kişilerdir. 

Dengesizler: Katılımcının cevaplarının diğer katılımcılar ile tutarsız olmasıdır. Genellikle onları istemeyen kimseleri tercih ederler.

 Klikler: Büyük gruptan ayrılmış fakat kendi içlerinde ilişkilerini devam ettiren ve birbirlerini seçen alt gruplardır. Genelde birbirlerine fazla bağlı olduklarından dolayı grubun bütünlüğünü bozma olasılığı vardır. Yorumlama ve değerlendirme yapılırken bu grubu oluşturan bireylerin hangi neden ve amaç ile bir araya gelmiş oldukları mutlaka araştırılmalıdır.