Somut işlemler dönemi nedir ve kaç yaş? (7-11) Yaş etkinlikleri ve becerileri

Piaget, bilişsel gelişim kapsamında ele alınan anlama ve anlamlandırma unsurlarını şema olarak ifade etmektedir. Buna göre bilişsel gelişimin evreleri; duyu-devinim, işlem öncesi dönem, somut işlemler dönemi ve soyut işlemler dönemi olarak sıralanmaktadır.

 Somut İşlemler Dönemi Nedir?

 Gelişim, birbirinden bağımsız değişkenlerle ortaya çıkar ve farklı hızlarda da olsa ömür boyu devam eder. Bu noktada; bebeklik, çocukluk ve ergenlik dönemi gelişim açısından oldukça kritik kabul edilmektedir. Piaget tarafından yapılan sıralamaya göre somut işlemler dönemi, işlem öncesi dönemin ardından başlar. Somut işlemler dönemine geçmeden önce çocuklar; eşyaları kendinden ayrı görmeye başlar, korunum fikrine uzaktır ve benmerkezci düşünce sisteminden de çıkmaya başlamışlardır.

 Somut işlemler dönemine girildiğinde çocuklardaki düşünme yapısının fiziksel gerçeklikle bir bağlantısı olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, halihazırdaki düşüncelerin tümü şimdi ve bulunan mekan ile sınırlandırılmıştır. Yani, şimdiden bağımsız olan geleceğe dair herhangi bir fikir ya da varsayım yürütülmez.

 Somut İşlemler Dönemi Kaç Yaş Aralığını Kapsar?

 Piaget tarafından oluşturulan bilişsel gelişim evreleri çocuğun doğumuyla birlikte başlamakta ve farklı uzunluktaki süreçleri kapsamaktadır. Bunlar arasında duyu-devinim dönemi 0-2 yaş aralığını, işlem öncesi dönemse 2-7 yaş aralığını kapsamaktadır. Somut işlemler dönemi bunlardan sonra, yani 7 yaşındayken başlar ve 11 yaşına kadar devam eder. Bilişsel gelişim dönemine ait evlerin tamamlanması da ergenlik döneminin sonuna gelmektedir.

 Somut işlemler dönemindeki çocuklar oyun çağının da sonuna geldiklerinden mantıksal hareket etme kabiliyeti kazanmaya başlar. Önceki dönemlerde karşılaşılan benmerkezci yapının etkileri de yine bu dönem içerisinde sonlanmaktadır. Dolayısıyla çocuğun kendinden başka bireylerin fikirlerine de dikkat ettiği anlaşılmaktadır.

 7-11 Yaş Becerileri Nelerdir?

 Bilişsel gelişim evreleri; bireyin düşünme, anlam ve anlamlandırma kavramlarına olan yaklaşımına göre hazırlanmıştır. Çocuklarda, yaş dönemine bağlı olarak, gözlemlenen problem çözme yaklaşımındaki farklılıklar da evrelere göre değişmektedir. Yani 2-7 yaş arasındaki bir çocuğun probleme ve çözüme olan yaklaşımıyla 7-11 yaş arasındaki bir çocuğunki birbirinden oldukça farklıdır.

 İşlem öncesi dönemde bulunan bir çocuk, kendisine verilen ve farklı boylara sahip olan çubukları boylara göre sıralama becerisine sahiptir. Ancak bu eylem gerçekleştirilirken çubuk boyları çoğu zaman kıyaslanmakta ve düzen bu şekilde oluşturulmaktadır. Oysa somut işlem dönemindeki çocuklar için bu beceri daha gelişmiş bir yapıdadır. Somut işlem dönemindeki çocuklar, çubukların boylarını zihinlerinden ayırt edebilirler ve sıralama için herhangi bir fiziksel kıyaslamaya ihtiyaç duymazlar.

 İşlem öncesi dönem ve somut işlem dönemi arasında bir bağlantı kurulduğunda, gelişimde ardışıklık olduğu anlaşılmaktadır. Yani, çocuklar kazandıkları her bir beceriyi aslında daha önce öğrenmiş oldukları becerilerle desteklemektedir.

 7-11 Yaş Etkinlikleri Nelerdir?

 Psikomotor gelişimi bakımından ele alındığında 7 yaş sonrası spora özgü hareketler dönemi olarak kabul edilmektedir. Bu süreçte, hareket sürekli bir gelişim içerisindedir ve yalnızca öğrenme amacıyla yapılmaz. Yani, hareketler yapılırken; yarışma, işbirliği ya da oyunlarla bağlantı kurulur. Daha küçük yaşlarda görülen sekme hareketi bu dönemde ip atlamaya dönüşebilir. Çocuklar, karmaşık halk oyunlarına uyum sağlayabilirler. Ancak bilişsel gelişimde olduğu gibi, psikomotor gelişimi ve sağlığı da yine önceki dönemlerle ilişki bir durum olarak kabul edilmektedir.