Güncelleme Tarihi:
Orta Çağda İslam filozoflarının siyaset felsefesinde etkin olduğu görülür. Yeni ve yakın çağda ise Avrupalı filozoflar bu alanda sayısız eser kaleme almış ve siyaset felsefesinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.
Siyaset Felsefesi Nedir?
Siyaset felsefesi, temel konuları yönetim biçimleri, devlet, toplum, adalet, bürokrasi ve adalet olan sosyal bilim dalıdır. Antik Çağ filozofları Aristoteles, Platon, Herakletips ve Sokrates'e göre devlet seçkin bir sınıf tarafından yönetilmelidir. Aristokrasiyi savunan filozoflar, demokrasi başta olmak üzere diğer tüm yönetim biçimlerini eleştirmiştir.
Platon'a göre devletin yönetiminde sadece alimler ve filozoflar olmalıdır. Öğrencisi Aristoteles de aynı görüşü savunmuş ve ülkeyi yönetecek olan kişinin ilim bakımından herkesten üstün olması gerektiğini ileri sürmüştür. Antik Çağ'da savunulan aristokrasi soyluluğa dayanmadığı için krallık vb. monarşik sistemlerden ayrılır. Ünlü İslam filozofu Farabi de bu konuda bir kitap kaleme almış ve Platon'un görüşünü desteklemiştir. Farabi'nin siyaset felsefesinde ''hakiki filozof'' ve ''sahte filozof'' ayrımı vardır. Eğer devletin başına sahte filozoflardan biri geçerse toplum çok geçmeden yozlaşmaya başlar. Yönetici, her bakımdan yönettiği topluma örnek olmalıdır.
Sosyolojinin kurucusu kabul edine İbn Haldun Mukaddime adlı iki ciltli eserinde siyaset felsefesine dair önemli tespitlerde bulunmuştur. İbn Haldun'a göre devletler de insanlar gibi doğar, büyür, yaşlanır ve ölür. Bir ülkede ne kadar çok haksızlık ve adaletsizlik var ise o devletin ömrü o kadar kısa olur. Filozof bir devletin dönemlerini kuruluş, yükseliş ve çöküş dönemi olarak üçe ayırmıştır.
J.J. Rousseau'nun yazdığı Toplum Sözleşmesi de siyaset felsefesinde önemli bir yer tutar. Fransız düşünüre göre toplum ile devlet arasında bir sözleşme imzalanmalıdır. Devlet, ülkede yaşayan her ferdin can ve mal güvenliğinden sorumludur. Aynı zamanda vergi alma ve istihdam yaratma gibi ekonomik düzenlemeler de devletin sorumluğundadır. Buna karşın toplumun da devlete karşı birtakım yükümlülükleri vardır. İki taraftan biri yükümlülüklerini yerine getirmezse önce toplum yozlaşır, sonra devlet çöker.
Siyaset Felsefesinin Temel Kavramları Nelerdir?
Sosyal Devlet: Siyaset felsefesinin en temel kavramlarından biridir. Sosyal devlet anlayışında dil, din, ırk ayrımı olmaksızın herkes yargı önünde eşittir. Adalet ve özgürlük gibi diğer temel kavramların var olabilmesi için devletin sosyal bir yapıda olması zorunludur.
Birey - Toplum: Bu felsefe bireyin içinde yaşadığı topluma karşı hangi sorumlulukları yerine getirmesi gerektiğini belirler. Filozoflar ''bireyci'' ve ''toplumcu'' olarak ikiye ayrılır. Örneğin anarşistler bireyin haklarını ön planda tutarken materyalistler ve pragmatistler öncelikli olarak toplum çıkarlarının gözetilmesi gerektiğini savunur.
Siyaset felsefesinin diğer temel kavramları demokrasi, yasa, bürokrasi ve hukuktur.
Siyaset Felsefesi ve Temsilcileri
Jean Jacques Rousseau - Kaleme aldığı yirmiden fazla eserle siyaset ve toplum felsefesinin öncü isimleri arasında yer alır. En önemli kitapları Toplum Sözleşmesi ve İtiraflarım'dır.
Voltaire - Aydınlanma döneminin en önemli düşünürlerinden biridir. En ünlü eserleri Candide ve Hoşgörü Üzerine Bir İnceleme'dir.
Niccola Machiavelli - Hükümdar adlı kitabında otoriter bir yönetim biçiminini savunmuştur.
John Locke - İdeal bir yönetimin nasıl olması gerektiğine dair iki kitap kaleme almıştır. Bu kitapların isimleri Yönetim Üzerine Bir İncelem ve Siyasal Otorite