Şive Nedir? Şive, Ağız Ve Lehçe Arasındaki Farklar Neler? Şivenin Tanımı

Dilin kendine göre kuralları vardır. Dil, toplumların meydana getirdiği ortaklaşa kullandığı sosyal bir varlıktır.

Şive Nedir?

Şive, bir dilin izlenebilen tarihlere ayrılmış olan koludur. Bu ayrılık, yazı diline de yansır. Sınıflandırmalar da yazı diline göre yapılır. Ağız, bir ülke içerisinde yer alan şehirlerle ilgilidir. Ağızdaki farklılıklar sadece söyleyişte ortaya çıkar. Ağızdaki söyleyiş, dilin temel yapısı ile ilgili değildir. Bu nedenle de iller birbirini kolaylıkla anlayabilir. Şivede ise, ilin yerini ülke alır.

Şive, Ağız ve Lehçe Arasındaki Farklar Neler?

Şive üzerinde çok temel farklılıklar yoktur. Şivenin lehçeden en önemli farkı ise, şivenin bilinen bir zaman dilimi içinde dilden ayrılmış olan fazlaca şekil ve ses farkı olmayan kolları oluşturmasına denir. Bir Azeri kolay bir şekilde Türkiye Türkçesini anlayabilir. Lehçedeki ayrılma ise, bilinmeyen bir zamanda meydana gelmiştir.

Lehçede daha keskin farklılıklar ortaya çıkar. Türkçenin bilinen sadece iki lehçesi bulunur. Ağız, sadece söyleyiş bakımından farklıdır. Yazıda ise, bu özellik geçerli değildir. Şivede ise, daha çok ülke sınırları dışına çıkılır. Şivede daha çok ülkeler baz alınır. Yani kısacası, ağızda şehirlere bakılırken şivede ise, ülkelere bakılır. Lehçe ise, dilden şekil, ses ve kelime bakımından çok büyük bir farklılık bulunur. Türkçe için sadece iki lehçe söz konusudur. Şive ve ağızda ise, onlarca farklı örnek söz konusudur.

Şivenin Tanımı

Bir dil ya da lehçenin daha az konuşma farklılıkları gösteren ve şehirden şehre veya bölgeden bölgeye değişebilen küçük kollarına verilen isimdir. Bir dilin farklı kültür düzeylerine göre gösterdiği değişikliğe şive ismi verilir.

Şive bir diğer tanımla da aksan olarak da adlandırılabilir. Kısacası şive, bir dilin bölgesel söyleniş tarzına denir. Bilinen bir zaman diliminde ana dilden farklı kollara ayrılmış olan fazlaca şekil ve ses farkı olmayan kollara şive ismi verilir. Kazakça, Azerice, Özbekçe vb. Türkçede kullanılan şivelerdir. Türkiye sınırları içinde en çok konuşulan Türkçe ise, "Türkiye Türkçesi" de buna örnek verilebilir.

Lehçe Tanımı

Bir dilin tarihi, siyasi, bölgesel nedenlerden dolayı yapı, ses ve söz dizimi özellikleri ile diğerlerinden ayrılan koluna lehçe ismi verilir. Aynı zamanda bir dilin, tarihi gelişim sürecinde, bazı dönemlerden önce o dilden ayrılmış olan ve farklı bir şekilde gelişmiş kollarına denir. Lehçe kendi kelime grameri ve dağarcığı olan sözel (sözlü ya da işaretli olan ama her zaman da yazılı olmayan) bir iletişim sistemine denir. Buna aynı zamanda da ağız da denir.

Genellikle lehçe, ağız, şive terimleri sıkça birbirine karıştırılıyor. Lehçelerdeki farklı özellikler, bunların ayrılış dönemleri bilinemediği için çoğu zaman açıklanamıyor. Örneğin, Türk dilinden bilinmeyen bir dönem içinde ayrılan Çavuşça ve Yakutça iki ayrı lehçedir. Üçüncü lehçe ise, Çağatayca, Azerice, Kıpçakça, Türkiye Türkçesi gibi bilinen şiveleri kapsar. Aynı zamanda Kırgız Lehçesi ve Kazak Lehçesi de bunlara örnek verilebilir.

Ağız Tanımı

Ağız, bir şive içinde meydana gelen, söyleyiş ve ses değişikliklerine denir. Ağız, küçük kollara ve bir ülkenin çeşitli bölge, il ya da ilçelerinin sözcükleri söyleyiş biçimi açısından birbirinden ayrılan konuşmalarına verilen isimdir. Ağız, bir diğer tanım ile aksan olarak da açıklanabilir. Örneğin; Ege Ağzı'nda "biliyorum" sözcüğü yerine "biliyom" denir.