Sınav kaygılarından nasıl kurtuluruz?

Kaygı, bireyin yaşamını ve davranışını etkileyerek belirli bir uyumsuzluğa neden olan, bireyi çoğu kez tedirgin eden ve okul ortamlarında sıkça kendini gösteren bir duygudur. Bu duygu, sürekli ve durumluk olmak üzere iki farklı şekilde görülür.
* Sürekli kaygı, doğrudan doğruya çevreden gelen etkenlere bağlı olmayan, bireyin gündelik yaşantısı içinde karşılaştığı pek çok durumu, genellikle stresli olarak algılaması ve yorumlaması sonucu oluşur. Sürekli kaygısı yüksek olan bireyler, huzursuzluk içinde yaşarlar ve genelde mutsuzdurlar.
* Durumluk kaygı ise bireyin özel durumları tehdit edici olarak yorumlaması veya içinde bulunduğu stresli duruma göstermiş olduğu duygusal tepki sonucu oluşur. Bu tür kaygının şiddeti ve süresi, algılanan tehdidin miktarının kalıcılığı ile ilişkilidir. Stresin yoğun olduğu zamanlarda durumluk kaygı seviyesinde yükselme, stres ortadan kalkınca azalma olur.

KAYGININ SEBEPLERİ
Kaygı, belirsizlik, korku, endişe, sıkıntı, huzursuzluk, kontrol kaybı ve kötü bir şey olacağı beklentisi sonucu oluşur. Bunlar genellikle ergenlik dönemi, sağlık problemi, aile ortamı, sosyal ilişkiler, okul ortamı, meslek seçimi ve gelecekle ilgili karar vermede sıklıkla görülür.

KAYGININ FİZYOLOJİK BELİRTİLERİ
Kaygının birçok fizyolojik belirtisi vardır. Bu belirtiler; kan basıncının, kalp atış hızının ve solunum sayısının artması, mide bulantısı, tükürük salgısının azalması ve ağız kuruluğu, kan şekerinin yükselmesi, titreme ve terleme şeklinde görülür.

SINAV KAYGISI
Sınav kaygısı, durumluk kaygının özel bir biçimi olup, bireyin değerlendirilmesi söz konusu olduğunda, hissedilen korkuyla karışık bir tedirginlik duygusudur. Sınav kaygısı, sınavlarla ilişkili duruma özgü bir kaygıdır. Sınav kaygısı, sınava giren kişinin zihin ve davranışlarında başarısızlık korkusu nedeniyle, başka insanların davranışları doğrultusunda, kendisini olumsuz değerlendirmesi ve sınav sonucuyla ilgili olumsuz düşüncelere sahip olduğunda oluşur. Sınav kaygısı bireyin motivasyonunu azaltarak sınavlardaki başarısını, sınav süresini yönetmesini, soruları ve kavramları anlamasını olumsuz yönde etkiler. Makul bir düzeydeki sınav kaygısı, öğrencileri sınava motive etmek için gerekli olsa da, yüksek düzeydeki sınav kaygısı, sınav başarılarını olumsuz yönde etkilemekte.

SINAV KAYGISININ SEBEPLERİ
Sınav kaygısının birçok sebebi vardır. Sınav kaygısının oluşmasında, öğrencilerde özgüven eksikliği, anne-baba ve öğretmen davranışları, sınavlarda zaman yönetimi eksikliği, öğrencilerin yanlış ders çalışma alışkanlıkları, sınavda başarısız olma korkusu, sınava yüklenilen anlam ve yüksek beklenti gibi sebepler etkili olmakta.

SINAV KAYGISININ BELİRTİLERİ
Yüksek sınav kaygısının, baş ağrısı, yüksek tansiyon, gerilim, endişe, asabiyet ve olumsuz düşünceler gibi bir dizi fizyolojik ve davranışsal belirtileri vardır.

SINAV ÖNCESİ KAYGILARDAN NASIL KURTULURUZ?
* Öncelikle verimli ders çalışma tekniklerini öğrenerek, kendinize özgü ders çalışma yöntemi geliştirin.
* Sınavı bir fırsat olarak görüp hazırlık süresince, sınavda başarılı olmaya odaklanın.
* Güvensizlik oluşturarak değerinizi düşürmeyin.
* Geçmişte başarısız olduğunuz durumları değil, başarılı olduğunuz durumları düşünün.
* Yaşamınızdaki önceliklere ve gelecekteki amaçlarınıza odaklanın.
* Üzerinizdeki sorumluluklarınızı ertelemeyin ve çalışmanız gereken şeyleri planlayın.
* Hızlı ancak belirli bir ritimde çalışmaya özen gösterin.
* Etkili, sistemli ve düzenli konu tekrarı yaparak soru çözümü yapın.
* Sınava hazırlanmaya ve sınava çalışmış olarak girmeye özen gösterin.
* Zamanınızı planlamaya çalışın.
* Sınav sistemini tam olarak öğrenin ve bunları zamanında uygulayın.
* Sınava girmeden önce kendinizle ilgili olumsuz düşünceleri olumlu düşüncelere çevirmeye, gerçekdışı beklenti ve yorumlarınızı değiştirmeye çalışın.
* Haftada en az birkaç saat zevk alacağınız aktiviteler yapın.
* Hobilerinizi gerçekleştirmek için kendinize zaman ayırın.
* Sinemaya gidin, açık havada dolaşın.
* Sınavın yaklaştığı zamanlarda çok ders çalışmak yerine fiziksel aktivitelerinizi arttırın.
* Sınavdan önce stresli ortamlardan uzak durmaya çalışın.
* Yeterli uyumaya özen gösterin.
* Beslenmenize dikkat edin ve aç karnına sınava girmeyin.
* Sınav yerine erken gidin ve sınavda soru çözümüne başlamadan önce 1-2 yudum su için. Soru kitapçığını kontrol edin ve bildiğiniz sorudan başlayın.

KAYNAKÇA
- Dodeen, H. (2009). Test-related characteristics of uaeu students: test-anxiety, test-taking skills, guessing, attitudes toward tests, and cheating. Journal of Faculty of Education, 26, 31-66.
- Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 120-133.
- Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı ve başa çıkma davranışları. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi,12, 13-38.
Hill, K. T. ve Sarason, S. B. (1966). The relation of test anxiety and defensiveness to test and school performance over the elementary-school years. Monographs of the Society for Research in Child Development,31(2), 1-76.
- Mehrothra, S. (1986). A Study of the Relationship between Intelligence, Socio-economic Status, Anxiety, Personality Adjustment and Academic Achievement of High School Students, Ph.D. Edu., Kan. U.
- Olatoye, R. A. (2009). Students’ test anxiety, motivation for examinations and science achievement in junior secondary schools in Ogun State, Nigeria. International Journal of Psychology and Counselling, 1(10), 194-198.
- Sapir, S. ve Aronson, A. E. (1990).The relationship between psychopathology and speech and language disorder in neurological patients. Journal of Speech Hearing Disorders, 55, 503-509.
- Sarason, I. G. (1975). Test anxiety and cognitive modeling. Journal of Personality and Social Psychology, 43, 148-153.
Spielberger, C. D. ve Vagg, P. R. (1995). Test Anxiety, A transactional process model. Washington, DC: Taylor ve Francis.
Zeidner, M. (1998). Test anxiety: The state of the art. New York: Springer.

PROF. DR. NAMUDAR İZZET KURBANOĞLU KİMDİR?
1964 yılında Kars-Selim’de doğdu. İlkokulu Eskigeçit Köyü İlkokulu’nda okudu. Ortaokulu Erzurum - Horasan’da ve lise eğitimini, Selim Lisesi’nde tamamladı. 1990 yılında Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü’nden mezun oldu. 1993-1997 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda kimya öğretmeni olarak görev yaptı. 1997-2004 yılları arasında Atatürk Üniversitesi Ağrı Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Eğitimi Programı’nda öğretim görevlisi olarak çalıştı. 2002 yılında doktora öğrenimini tamamladı. 2004 yılında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Eğitimi Programına yardımcı doçent doktor olarak atandı. 2013 yılında doçent, 2019 yılında profesör unvanlarını aldı. Halen Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Kaygı ve sınav kaygısı ile ilgili ulusal ve uluslar arası dergilerde yayınlanmış çalışmaları bulunmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıdır.