Seyahatname nedir ve kimin eseridir? Seyahatname kitabı özellikleri ve türü hakkında bilgi

Seyahatname'nin içeriği klasik gezi kitaplarından farklıdır. Yazar, kitabın birçok yerinde hiç gitmediği ya da var olmayan yerleri gerçekmiş gibi anlatır. Gerçek ve kurgusal unsurların bir arada kullanıldığı eser, toplam 6940 sayfadır.

 Seyahatname Nedir?

 Seyahatname, o dönem Osmanlı İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalan birçok ülkenin anlatıldığı bir gezi kitabıdır. Kitap, Evliya Çelebi, hayattayken yayımlanamadı. Bunun en büyük nedeni matbaanın Osmanlı İmparatorluğuna 18. yüzyılda gelmiş olmasıdır.

 Seyahatname, ilk kez Mısır'ın başkenti Kahire'de basıldı. ''Müntehabet-ı Evliya Çelebi'' (Evliya Çelebi Seçkisi) adıyla yayımlanan kitap sonraki yıllarda birçok dile tercüme edildi. Kitap, doğu bilimleri uzmanı Joseph von Hammer-Purgstall' tarafından keşfedildikten sonra daha çok kişiye ulaştı. Fransızca, İspanyolca ve İtalyanca'ya da tercüme edilen Seyahatname, 2013 yılında UNESCO tarafından ''Dünya Belleği Listesine'' eklenmiştir.

 Seyahatname Kimin Eseridir?

 Seyahatname kitabının yazarı Evliya Çelebi'dir. Gerçek adı Derviş Mehmed Zillî'dir. Evliya Çelebi, 25 Mart 1611 yılında İstanbul'da doğdu. Küçüklüğünden itibaren gezmeye ve okumaya düşkün olan yazar, Arapça ve Farsça eğitimi gördü. Gençliğinde birçok savaşa katıldı ve savaşa dair gözlemlerini kaleme aldı.

 Divan Edebiyatında şiir ön planda olmasına rağmen O, nesir türünde eserler kaleme aldı. Gezdiği ülkelere dair izlenimlerini gerçek ve hayali ögeleri harmanlayarak anlatan Evliya Çelebi, gezi türünün en orijinal ve üretken yazarlarından biri kabul edilir. 1682 yılında Mısır Seyahatinden dönerken vefat etti. Ölüm nedeni ve mezarının nerede olduğu bilinmemektedir.

 Evliya Çelebi'nin diğer kitapları - Mizanü'l - Hakk Fi İhtiyari'l Ehakk (İhtilaf İçinde İtidal) - Hac Kitabı - İstanbul'dan Eski Zaman Manzaraları - Yedi İklim Dört Bucak - Kairo - Gördüklerim Duyduklarım

 Seyahatname Kitabının Özellikleri ve Türü Nedir?

 Seyahatname gezi - hatıra türünde bir kitap olarak tanımlanmaktadır. Evliya Çelebi, on ciltlik eserinde gezip gördüğü yerlerin yanı sıra hatıralarını da kaleme almıştır. Otobiyografik özellikler taşıyan kitapta tamamen kurmaca olan bölümler de yer alır. Kitapta gezilen yerler kronolojik olarak sıralanmıştır.

 Evliya Çelebi'nin alaycı bir üslupla kaleme aldığı eserde mizahi unsurlar ön plandadır. Yazar, gittiği her yerin mimari özelliklerine, adetlerine ve kültürel özelliklerine dair detaylı bilgiler vermiştir.

 Seyahatname'nin 1. cildi İstanbul'a, 10. ve son cildi ise Mısır'ın başkenti Kahire'ye ayrılmıştır.

1. Cilt

 Eserin birinci cildinde İstanbul'da yaşayan sanatkarlar, neyzenler ve şairler hakkında ayrıntılı bilgiler yer alır. Şehrin en ünlü hamamlarını ve kervansaraylarını gezen Evliya Çelebi, tarihi yapıların temel özelliklerini okurlarıyla paylaşır.

2. Cilt

 Evliya Çelebi, Seyahatnamenin ikinci cildinde, 1640 - 1645 yılları arasında yaptığı seyahati anlatır. Bu ciltte uzun yıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğuna başkentlik yapmış olan Bursa şehrine geniş yer verilmiştir.

3. Cilt

 Suriye ve başkenti Şam dışında Filistin ve Ermenistan'ın yer aldığı bölümdür.

4. Cilt

 Evliya Çelebi, kitabının 4. cildinde elçi olarak görev aldığı Irak ve İran'a dair izlenimlerini paylaşır.

5. Cilt

 Bulgaristan'ın başkenti Sofya ve Bosna'ya dair bilgiler verilir.

6. ve 7. Cilt

 Başta Almanya ve Avusturya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin anlatıldığı bölümdür.

8. Cilt

 Seyahatname’nin 8. cildinde Balkan ülkelerinin kültürü, tarihi ve mimari eserleri anlatılır.

9. Cilt

9. ciltte Mekke ve Medine'ye geniş yer verilmiştir.

10. Cilt

 Seyahatname'nin son cildinde Kahire halkının gelenekleri, ibadet alanları ve mutfak kültürleri anlatılır.