Ses dalgaları nelerdir? Ses dalgaları çeşitleri ve temel özellikleri
Güncelleme Tarihi:
Dalgalar kendi içerisinde ''mekanik'' ve ''elektromanyetik'' olmak üzere ikiye ayrılır. Mekanik dalgalardan biri olan ses dalgalarını yalnızca fiziki ortamlarda oluşup yayılabilir. Sesin kaynağı titreşimdir. Ancak bazı sesler hem titreşim hem de basınçla oluşur. Ses dalgalarının çeşitleri ve temel özellikleri nelerdir? Sizin için detaylı bir şekilde derledik.
Çevremizde duyduğumuz sesler doğal ve yapay kaynaklı olabilir. Örneğin yağmur ve rüzgarın sesi doğal, arabaların ya da iş makinelerinin çıkardığı gürültü ise yapay ses kaynağı olarak tanımlanır. Sesin dalga boyunu ve şiddetini, fiziksel ortamın sıcaklığı ve mesafe belirler. Sıcaklığın artmasıyla doğru orantılı olarak ses dalgalarının yayılma hızı da artar.
Ses Dalgaları Nelerdir?
Ses dalgaları, sesin yayılma hızını, şiddetini, tonunu ve frekans ağırlığını belirler. Her ses belli bir mesafe kat ederek oluşur. Mesafe kavramı sadece fiziksel ortamlar için geçerli olduğu için, hava taneciği bulunmayan ortamlarda ses oluşmaz. Buna karşın elektromanyetik dalgalardan biri olan ışık dalgası boşlukta oluşabilir. Şimşeğin önce ışığını görüp sonra sesini duymamızın temel nedeni de budur.
Ses Dalgaları Çeşitleri ve Temel Özellikleri
Her madde moleküllerden oluşur. Sesin hem oluşması hem de yayılması için de madde moleküllerine ihtiyacı vardır.
Ses dalgaları, üç ana grupta toplanır:
1- İşitilebilir ses dalgaları:
İşitilebilir ses dalgaları 20 Hz ve 20000 Hz. aralığındadır. 20 Hz. aralığının altında olan insanlar tarafından algılanmaz Bunun nedeni ses şiddetinin duyulmayacak kadar düşük olmasıdır. Sesin duyulmasını sağlayan diğer faktörler, genlik, gürlük ve frekanstır. Bununla birlikte sesin kaynağına olan mesafe de önemlidir. Dalga boyları belli bir mesafeye kadar yayıldığı için, kaynaktan uzaklaşıldıkça sesin şiddeti de azalır.
2- Ses Üstü Dalgalar:
''Ultrasonik'' ve ''Ses ötesi dalgalar'' ismiyle de bilinir. Titreşimi 20.000 Hz.'den fazla olan ses dalgalarını tanımlamak için kullanılır. Ses üstü dalgalar başta tıp ve teknoloji olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Ultrason dalgalarının kullanıldığı birçok tıbbi cihaz bulunuyor. Örneğin pelvik ultrasonografi, kadın hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılıyor. Bebeklerin cinsiyetini öğrenmek için de kullanılan ses üstü dalgalar insan vücudunda herhangi bir tahribata yol açmaz.
3- Ses Altı Dalgalar
20 Hz.'in altında olan ses altı dalgalarına 'Infrasonik dalgalar'' denir. En düşük birimi 0,0001 Hz.'dir. Vladimir Gavreau tarafından keşfedilen infrasonik dalgaların hem frekansı hem de ses şiddeti düşüktür. Yalnızca insanlar tarafından değil doğadaki birçok canlı tarafından da algılanamaz. İşitme duyuları gelişmiş bazı köpek cinsleri ise ses altı dalgalarını duyabilir.