Serbest Bölge Nedir, Ne İşe Yarar? Serbest Bölge Avantajları Nelerdir?

Dünya üzerinde her ticaret bölgesinin sınırları ve kendine has kuralları vardır. Ülkelerin yönetmelikleri tarafından belirlenen bu kurallara göre ticaret ilişkileri gerçekleştirilir. Bu sınırlarla farklı yönlerden ayrılan Serbest Bölgeler ise avantajları oldukça fazla olan, hacmi yüksek yerlerdir.

Serbest Bölge Nedir?

En kısa tanımı ile serbest bölge; gümrük bölgelerinin siyasi sınırları içerisinde bulunan, dış ticaret ve gümrük çalışmaları açısından gümrük hattının dışında kalan yerlere verilen addır. Örneğin; Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi, bu şehrin sınırlarında olan bir bölgedir. İnsanlar rahatlıkla bu serbest bölgelere gidip alışveriş yapabilirler. Ancak; serbest bölgelerden alınan mallar bölge dışına çıkarılmak istenildiğinde yasalarda belirtilen yükümlülüklerin gerçekleştirilmesi gerekir. Aynı durum serbest bölgelere gidip ticaret yapmak isteyenler içinde geçerlidir.

Bu bölgelere eşya giriş çıkışlarında Serbest Bölge İşlem Formu düzenlenmek zorundadır. Serbest Bölgelerin bir kodu yoktur. Bu bölgeler bağlı oldukları gümrük kodlarını kullanırlar. Ülkemizde 18 tane Serbest Ticaret Bölgesi bulunmaktadır. Bunlardan; Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi, Antalya Serbest Bölgesi, Denizli Serbest Bölgesi, Kayseri Serbest Bölgesi, Gaziantep Serbest bölgesi en bilinenleridir.

Serbest bölgeleri bulundukları ülkenin siyasi sınırlarından farklı düşünmek mümkün değildir. Yani bu bölgeler bulundukları ülke ya da devlete aittir. Bu bölgelerde bulunan eşya ya da malların bekleme süresi sınırsızdır.

Serbest bölgelerde olduğu gibi gümrük antrepolarında da eşya bekleme süresi sınırsızdır. Ancak bazı durumlarda eşya değişmeden gümrükten çıkmaktadır. Serbest bölgelerde ise üretim ve faaliyetler aktif olarak devam edebildiği için eşyalar değişime uğrayarak çıkarılabilir.

Örneğin; ticaret için kullanılacak olan deri topu gümrükten yine deri topu olarak çıkmak zorundayken, serbest bölgede işlendikten sonra ayakkabı olarak çıkartılabilir. Bu bölgelere giren eşyalar için teminata gerek yoktur. Serbest bölgeden çıkarılarak ülke içine girecek olan eşyalar için kişiler ya da kurumlar tarafından gümrüklere ithalat beyannamesi verilmek zorundadır. Ayrıca ülke içinden bir firma ya da kişi serbest bölgeye eşya göndermek istediğinde de ihracat beyannamesi düzenlemek zorundadır. Serbest bölgelerde; serbest bölge gümrük müdürlüğü, Serbest bölge müdürlüğü ve Serbest bölge işleticisi bulunur.

Serbest Bölge Avantajları ve Faydaları Nelerdir?

Hemen her yerde bulunan Serbest Bölgelerin devletlere, ticaret yapanlara ve müşterilere faydaları oldukça fazladır. Serbest Bölgenin en büyük avantajı Transit Ticaretin gelişmesini sağlamasıdır. Ülkenin yalnızca yolları ve denizi kullanılarak yapılan ticarete transit ticaret denilir. Ülkemiz, Asya ve Avrupa arasında ulaşım konusunda bağ durumunda olması nedeniyle Transit Ticareti oldukça gelişmiştir. Serbest bölgelerin sağladığı diğer avantajlar ise şunlardır;

İhracata yönelik üretim ve yatırımın artmasını sağlayarak devletin ekonomisine katkı yapar.

Yabancıların doğrudan yatırım yapmasını sağlar.

Teknoloji girişimlerini hızlandırır.

İşletmelere sağladığı yararlarla ihracata yönlendirir.

Uluslararası ticaretin geliştirilmesi sağlar.

Serbest bölgelerde kurumlar vergisi istisnası uygulanması ticaret yapanlar için büyük avantajdır.

Bu bölgelerde gelir vergisi alınmamaktadır.

Serbest bölgelerde Katma Değer Vergisi muafiyeti vardır.

Bu bölgelerde kullanılan enerji diğer bölgelere göre daha ucuz fiyatlandırılmaktadır.

Esnek ve ticari yapılarıyla Serbest Bölgeler ticaret hacminin artmasına katkı sağlar.

Ülkemizde olduğu gibi bu bölgeler Transit ticaretin gelişmesini sağlar.

İhracatın yanında ithalat işlemlerinin de artmasını sağlar.

Bireylerin kurumsallaşmalarına fayda sağlar.

Ulaşım ağlarının geliştirilmesini sağlar.