Selefilik Nedir, Neyi Savunur? Selefilik Mezheb Ne Zaman Ortaya Çıkmıştır?

Selef, İslam'ın dindar atalarıdır ve genellikle Müslüman topluluğunun ilk üç nesli olarak ifade edilmektedir.

Selefilik Nedir?

Arapça sıfat Selefi ve Türkçe isim Selefilik, İslam düşüncesinde, İslam'ın tek doğru anlayışı olarak Selefin dindarlığına ve ilkelerine dönüşe özel önem veren bir eğilime atıfta bulunan karmaşık terimlerdir. Tüm Müslüman âlimler selefi rol model olarak görse de çoğunluk, alimlerin yüzyıllar boyunca düşünce ve pratik içinde kabul ettikleri kurumların ve tarihi gelişmelerin İslam'ın meşru ifadelerini temsil ettiğine inanmaktadır.

Hukuk okulları ( mezhep) kurmak ve bunlara uymak), Yunan mantığının ve spekülatif teolojinin Yakın Doğu geleneklerini benimseyen ve Sufi tarikatlarının ortaya çıkışının tümü, ana akım Sünni ve Şii alimler tarafından kabul edildi. Ancak İslam düşüncesindeki Selefi akım, bu tür tarihsel kabullerden ziyade hadislerin rolünü ve selefin edebî usullerini vurgulamayı tercih ederek, bu gelişmelerin otoritesini ve meşruiyetini sorgulamıştır.

Bu muhafazakar ve put kırıcı eğilim İslam düşüncesinde her zaman var olmasına rağmen, en yaygın olarak iki dönemle tanımlanır. Klasik Selefiliğin 14. yüzyıl bilgini İbn Teymiyye ve 18. yüzyıl hareketlerinin Selefiliği olarak bilinir. Selefiliğin bu erken modern enkarnasyonu, Selefilikte bugüne kadar gelişen iki eğilimi doğurdu. Terimi yaygın olarak kullanmalarına rağmen Selefi, bu iki modern hareket aslında çok farklıdır ve burada modernist Selefilik ve gelenekçi Selefilik olarak anılır.

Selefilik Neyi Savunur?

Selefe yönelim ve spekülatif akıl yürütme yerine hadise metinsel bağlılık, İbn Hanbel (ö. 855) gibi 9. yüzyıl alimlerinin ehl-i hadis hareketini karakterize etti . Klasik Selefilik, 14. yüzyılda Hanbeli düşüncesinin, özellikle Şam'ın çok etkili Hanbeli âlimi İbn Teymiyye ve onun baş müşaviri İbn Kayyim el-Cevziyye'nin (ö. 1351) ellerinde yeniden dirilişini temsil ediyordu. Her iki bilgin de tartışmalı şahsiyetler olarak kalsalar da, aynı zamanda şüphesiz Sünni İslam'ın en etkili düşünürlerinden ikisi olmuştur.

Selefilikte İslam’ın siyasi bir sistem olarak uygulanması gerektiği fikri, İslam hukukunun hüküm ve yasaların ana veya tek kaynağı olduğu fikridir. Selefi düşüncenin en belirgin yönü, tevhid ilkesini savunma ve şirki (putperestliği) reddetme konusunda katı bir bakış açısıdır. Böylece selefiler, evliyaların kabirlerini ve türbelerini ziyaret etmeyi ve çevrelerini tavaf etmeyi yasaklarlar. Evliyanın şefaatini istemeyi de yasaklarlar, çünkü bu tür davranışlar Allah'tan başkasına tapmakla eş değer kabul edilir ve dolayısıyla şirk sayılır. Selefiler, bidat (yenilik) olarak kabul edilen uygulamalara ve bu tür yenilikleri uygulayan kişilere (örneğin Sufiler) şiddetle karşı çıkarken, Şii gibi sapkın olarak kabul edilen diğer Müslüman mezheplere karşı uyarıda bulunurlar.

Selefilik Mezheb Ne Zaman Ortaya Çıkmıştır?

Klasik Selefiliğin 14. yüzyıl bilgini İbn Teymiyye tarafından ortaya çıkarıldığı düşünülse de, araştırmacılar tarafından kullanılan İslam sözlükleri veya kitapları, Selefi'nin 18. yüzyılda Suudi Arabistan'da iktidara gelen ve 19. yüzyılın ikinci yarısında esas olarak Mısır'da İslami reformistler olarak büyüyüp gelişen Vahhabi'den geldiğini söylemektedir.