Savaştan atölyeye

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün verilerine göre, dünyada 168 milyon çocuk işçi var. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2012 yılı verileri ise Türkiye’de 6-17 yaş grubunda çalışan 893 bin çocuğun olduğunu gösteriyor. Türkiye’de çalışan çocuklar, başta eğitim hakkına erişememek olmak üzere fiziksel ve psikolojik gelişimin yavaşlaması, işe bağlı sakatlık- fiziksel zarar, istismar, suistimal ve ihmal gibi sorunlarla karşılaşıyor. Hayata Destek Derneği, İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ve UNICEF ortaklığı ile 2016 Mart ayında yapılan ‘Türkiye’de Çocuk İşçiliği Sorunu: Suriye’den Gelen Mülteciler Sonrası Mevcut Durum ve Çözüm Önerileri’ konferansı raporu hazırlandı. Konferans sunumları ve Hayata Destek Derneği’nin ‘Bu İş Çocuk Oyuncağı Değil’ başlıklı broşüründen yararlanılarak hazırlanan 75 sayfalık çalışmada öne çıkan bulgular özetle şöyle:

ÇOĞU TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞIYOR

- TÜİK’in İstatistiklerle Çocuk 2014 Raporu’na göre, Türkiye’de daimi olarak yoksulluk eşiği altında yaşayan 17 milyon kişinin neredeyse yarısı çocuklardan oluşuyor.

- TÜİK 2012 verileri Türkiye’de yaşayan yaklaşık 1 milyon çocuk işçinin büyük çoğunluğunun ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırıldığını gösteriyor. Yaklaşık 400 bin çocuk, mevsimlik gezici tarım işçiliği yaparak aylar boyunca okullarından, evlerinden uzakta yaşamını sürdürüyor.

- Türkiye’de süregelen çocuk işçiliği sorunu 1 milyon 420 bin Suriyeli çocuğun savaşın yarattığı krizden kaçıp Türkiye’ye sığınmasıyla giderek büyüyor. Mevsimlik gezici tarımda sayıları 400 bini bulan çocuk işçilere Suriyelilerin de eklenmesiyle sektörde çalışan çocuk sayının arttığı gözlemleniyor.

ÇALIŞMAMAK EN TEMEL İNSAN HAKLARI

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü için bir broşür yayımladı. Bu yılın teması, ‘Tedarik Zincirlerinde Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi’ oldu. “Çocukken bir işte çalışmamak temel bir insan hakkı” denilen broşürde çocuk işçiliğinin nedenleri arasında şunlar sıralanıyor

- Kökende çoğu kez yoksulluk yer alır.

- Çocuk işçiliği, işçi-işveren ilişkilerinin zayıf kaldığı, örgütlenme özgürlüğünün olmadığı ve kayıt dışı aile işletmelerinin çocuk işçi yerine yetişkin işçi çalıştırabilecek güçte olmadığı durumlarda daha yaygın görülüyor.

Türkiye’de Suriyeyi çocuklara yönelik veriler

Toplam kayıtlı Suriyeli sayısı: 2 milyon 621 bin

Kayıtlı Suriyeli çocuk sayısı: 1 milyon 420 bin 340

Okul çağında çocuk sayısı: 850 bin

Eğitim hakkına erişemeyen çocuk sayısı: 500 bin

Son 5 yılda Türkiye’de doğan ve eğitime ihtiyaç duyacak çocuk sayısı: 200 bin

6 GÜN 12 SAAT 100 LİRA

AMERİKAN AP Ajansı Gaziantep’te okula gitmek yerine tekstil ve ayakkabı atölyelerinde çalışmak zorunda olan çocuklarla ilgili bir röportaj yayınladı. 11 yaşındaki Halepli Ahmet, Suriyeli çocuk işçilerden sadece biri... Haftada 6 gün, günde 12 saat çalışıyor. 100 TL alıyor. Ahmet, “İşten eve gidiyorum, yemek yiyoruz, ailemle konuşuyoruz, sonra yatıyorum” diyor. Babası Yahya Ebubekir de onunla birlikte çalışıyor. O da oğlunun okula gitmesini arzu ediyor ama “Başka şansımız yok” diyor. 

SADECE 27 İŞYERİNE CEZA KESİLDİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Suriyelilere yönelik 5 pilot ilde yaptığı çalışmada 2 bin 194 çalışan çocuk tespit etti.

- 2013’te iş teftişleri sonucu 49 işletmeye asgari yaş altı işçi çalıştırma nedeniyle ceza kesildi. 2015 yılında ise kesilen ceza sayısı 27’ye düştü.