Satranç bilen hayatta da zorlukları mat ediyor

Satranç erken yaştan itibaren öğrenilmesi gereken bir spor. Uzmanlara göre, analitik zekânın gelişiminden zaman yönetimine, yön bulma becerisinden kaybetmeyi öğrenmeye kadar sayısız olumlu etkisi var. Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) Başkanı Gülkız Tulay, orta ve lise düzeyindeki seçmeli satranç derslerini yeterli bulmuyor. Ona göre, bu ilkokulda başlamalı. Satrancın okullarda daha fazla yer alması için Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile çalışmalar yürütülüyor. 2012’den beri TSF Başkanı olan Tulay, satrancın kendi çocuklarına yaptığı olumlu katkıyı gördükten sonra, bu sporun Türkiye’de iyi bir konuma gelmesi ve daha çok insana ulaşması için çalışmaya karar veriyor. Bugün 728 bin lisanslı sporcu ve 81 bin antrenöre sahip TSF, birçok projeyi hayata geçirmek için çalışıyor. Ailelere çocuklarını bu sporla tanıştırmalarını öneren Tulay ile Türkiye’de satrancı ve öğrencilerin gelişimindeki rolünü konuştuk.

ÇOCUKLARIMI OLUMLU ETKİLEDİ

İş kadınıyım. Sporla bir anne olarak tanıştım. Satrancın çocuklarımdaki olumlu etkilerini gördüğümde, Türkiye’de daha yaygın hale gelmesi gerektiğine karar verdim. İlk 1999’da Mersin Tarsus’ta bir satranç kulübü kurduk. Bu o dönemde ilk eğitim kulüplerindendi. 2004’te TSF’nin yönetim kuruluna girdim, 2012’den beri başkanlığını yürütüyorum. Kasımda bir dönem daha başkan seçildim.

728 bin lisanslı sporcumuz var. Sadece geçen yıl 260 bin sporcu daha lisans aldı. Turnuvalara katılım başta 100’ü bulmuyordu. 21-27 Ocak’ta düzenlenen ‘Türkiye Küçükler, Yıldızlar ve Emektarlar Şampiyonası’nda 81 ilden 2 bin 500 sporcu yarıştı. Özellikle son yıllarda doğu illerinden katılım çok arttı. Artık sadece şehirlerden değil, köylerden de sporcular geliyor. Çünkü satranç için sadece bir sete ihtiyacınız var. Bu da hızlı yayılmasını sağlıyor. Dezavantajlı çocuklarımızın bu sporlara eğilmesi çok önemli. Bu sayede özgüvenleri gelişiyor, yeni insanlarla tanışıyor ve seyahat ederek tecrübeler kazanma fırsatı buluyorlar. Türkiye İş Bankası ortaklığıyla yaklaşık 18 bin okulda satranç sınıfı açtık. Bu, sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı bölgelerdeki okullarda satrancın yaygınlaşması için oldukça anlamlı bir proje. Ayrıca eğitim verdiğimiz antrenörlerimiz de Türkiye’nin dört bir yanında öğrencilere satranç öğretiyor. 81 bin antrenörümüz var.

MEB İLE GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR

Satranç erken yaşlarda öğrenilmesi gereken bir spor. Bu nedenle orta ve lise düzeyindeki seçmeli dersler ilkokulda da yer almalı. Bununla ilgili bir düzenleme yapılmalı. MEB ile satrancın okullarda daha fazla yer alması için görüşmelerimiz sürüyor. Ayrıca satranç ders müfredatı yavaş işliyor. Müfredat güncellenirken bu, göz önüne alınmalı. Serbest etkinlik derslerinde en az iki saat ayrılmalı.

Aileler çocuklarını erken yaşta aşama aşama satrançla tanıştırabilir. 3-4 yaşında taşların temel hareketlerini öğretebilir, ilerleyen yıllarda çocuklarıyla ufak maçlar yapabilirler. Ona ekipman ve alan sağlayabilirler. Bunun faydasını çocukları tüm hayatları boyunca görecek.

Devler ligine girdik

Dünyada 26’ncı sıradayız, konumumuzu daha iyi yerlere taşıyoruz. Geçen yıl, 21 ülkenin katıldığı Avrupa Okullar Satranç Şampiyonası’ndan 35 madalyayla ayrıldık. A Milli Takımımız, 42’nci Dünya Satranç Olimpiyatları’nda 6’ncı oldu. Rusya, Norveç, ABD ve Ukrayna gibi bu sporda güçlü rakiplerimizi yakaladık.

Bir yılda 350 madalya

2017 Dünya Satranç Federasyonu (FIDE) şubat ayı Uluslararası Kuvvet Derecesi (ELO) listesine göre; Türkiye’den 141’i unvanlı toplam 5 bin 349 sporcu yer alıyor. Yani sporcularımız artık uluslararası arenada da önemli bir yere sahip. 2016’da uluslararası turnuvalarda 15 dünya şampiyonluğu, 26 dünya ikinciliği, 30 dünya üçüncülüğü, 47 Avrupa şampiyonluğu, 51 Avrupa ikinciliği, 45 Avrupa üçüncülüğü, 4 ülke Avrupa Şampiyonluğu olmak üzere 350 madalya kazanıldı.

Kaybetmeyi öğreniyorlar

- Davranışlarını etkiliyor. Birbirlerine daha anlayışlı yaklaşmaya başlıyorlar.
- Özgüvenleri gelişiyor.
- Yenmeyi ve yenilmeyi, bu durumlarda nasıl tepki verileceğini öğreniyor, kaybetmeye katlanıyorlar.
- Kişiliğin yanı sıra analitik zekâlarının gelişimine katkıda bulunuyor. Turnuvaya katılan öğrencilerin çoğu matematikte iyi bir akademik performans gösteriyor. Satranç hesap yapmaya dayalı. Ayrıca muhakeme becerileri geliştiği için okuma-yorumlamada da iyi performans gösteriyorlar. İngiltere’deki bir araştırmada iki yıl satranç eğitimi alan çocukların IQ’sunun yüzde 17’lik gelişme kaydettiği belirlendi.
- Zaman yönetimini öğretiyor. Bir disiplin geliştirmelerine yardımcı oluyor. TEOG, YGS ve LYS’de başarılı olmak için zaman etkin kullanılmalı, satrancın buna da katkısı çok.
- Geleneksel bir spor. Yani taşlara dokunmalısınız. Bu da 3-4 yaş düzeyindekilerin motor becerilerinin gelişimini destekliyor. Hangi taşın, nasıl ilerleyebileceğini öğrenirken yön bulma becerileri gelişiyor.
- Kulüp ve turnuvalar sayesinde gençler bir araya geliyor, sosyalleşiyor, yeni dostluklar kuruyor.