Şamanizm nedir? Şamanist ne demek? Şamanizm özellikleri, tarihi ve ritüelleri hakkında bilgi
Güncelleme Tarihi:
İnsanlık tarihi kadar eski olan Şamanizm, tek tanrılı bir din ve bir inanç sistemidir. Şamanizme özgü birçok ritüel ve adet bulunmaktadır. Bu ritüellerden bazıları günümüze kadar ulaşmıştır ve halen uygulanmaktadır. Şamanist ne demek, Şamanizm özellikleri nelerdir? Merak edenler için detaylı bir şekilde araştırdık.
Tarihi Taş Devrine kadar uzanan Şamanizmin özellikleri bölgelere ve ülkelere göre farklılık gösterir. Bazı ülkelerde bir din, bazı bölgelerde ise ritüeller bütünü ve trans tekniği olarak kabul edilir. Tarih boyunca Şamanizm hakkında birçok araştırma yapılmış ve farklı görüşler ortaya atılmıştır. Doğayı yaşayan bir varlık olarak kabul eden bu inanç sisteminin bazı özellikleri panteizm ile benzerlik taşır.
Şamanizm Nedir?
En kadim inanç sistemlerinden biridir. Asya kıtasının tamamına yayılan Şamanizm, daha çok göçebe halklar tarafından benimsenmiştir. Bu inanca göre dünya, Gök, yer ve yer altı olarak üçe ayrılır. Göktanrı inancının egemen olduğu Şamanizmde ruhlar ''İyi'' ve ''Kötü'' olmak üzere ikiye ayrılıyor. İyi ruhlarla iletişime geçmek için çeşitli ayinler düzenlenir. Yer altında yaşayan kötü ruhlardan korunmak içinse gök ve yer arasında denge kurulmalıdır. Kötü ruhlara ''Erlik'' ismi verilirken, iyi ruhların adı Ülgen'dir.
Şamanist Ne Demek?
Şamanizm inancına sahip kişilere Şamanist denir. Kabilenin başındaki kişiye ise Şaman denir. Kam adıyla da bilinen Şamanla, ayinleri yönetir ve iyi ruhlar ile kötü ruhlar arasında iletişim kurar. Herkes Şamanist olabilir ama Şaman olamaz. Şaman olabilmek için hem belli başlı eğitimlerden geçmek, hem de bazı özellikleri doğuştan taşımak gerekiyor. Bu özelliklerden bazıları, sürekli yalnız kalma isteği, sinirli ruh hali ve doğaüstü varlıklar görmektir.
Şamanisler, iyi ve olgun bir ruha sahip olmak için eğitimlere ve ayinlere katılır. Bu inançta Şamanın rehberliği esastır. Şamanlar, transa geçerek birçok hayvana dönüşebilir.
Şamanizm Özellikleri
1- Aynayı kapatma: Şaman inancına göre sadece canlıların değil cansız varlıkların da gözleri vardır. Bu gözlere maruz kalmak ise insanların ruhlarına zarar verebilir. Bu nedenle özellikle geceleri suya bakmazlar ve aynaların üzerine kapatırlar. Türk kültürüne de geçen bu ritüel ''kem göz'' inancının bir parçasıdır.
2- Leylekler ve Kediler: Şaman inancına göre kediler ve leylekler uğurludur. Leyleklerin yuva yaptığı evlere bereket ve şans getirdiğine inanılır.
Çaput bağlama ve tahtaya vurma adetleri de Şamanizmin genel özellikleri arasında yer alır.
Şamanizmin Tarihi ve Ritüelleri
Şamanizmin kurucusunun kim olduğu ve çıkış tarihi tam olarak bilinememektedir. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda köklerinin Antik Çağ'a kadar uzandığı tespit edilmiştir. Moğolistan, Japonya ve Hindistan gibi Asya ülkelerinden sonra Avrupa, Amerika ve Avustralya kıtalarında da yayılmıştır.
1- Çember Ritüeli:
Şamanistler bir çember oluşturur. Çemberin ortasında dini liderleri olan Şaman yer alır. Her ayin ve ritüelde olduğu gibi tütsü ve mumlar bu ritüelin en önemli parçalarından birini oluşturur. Şaman gözleri kapalı bir şekilde davul çalarken diğerleri ateş yakar. Yavaş yavaş transa geçen Şaman, yakılan ateşlere doğru tükürmeye başlar. Bir yandan da iyi ruhlarla iletişime geçer. Bazı ayinlere kötü ruhlar da musallat olabilir. Kötü ruhları def eden Şaman iyi ruhlardan yardım ister. Ayin bittikten sonra Şaman hiçbir şey hatırlamaz.
2- Cenaze Ritüeli:
Şaman inancına göre ölmüş kişi, öteki aleme gitmek yerine dünyaya geri dönmek isteyebilir. Bunun için tabuta konan ölü, hemen defnedilmez. Öncelikli olarak farklı farklı yerlerde saatlerce gezdirilir. Bu sayede ölünün kafasının karışacağına ve evinin yolunu bir daha bulamayacağına inanılır. Oldukça ilginç olan bu ritüel, bazı ülkelerde hala uygulanmaktadır