Saatlere ekler nasıl yazılır ve ayrılır? Örnekleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
İletişim, insanlık var olduğundan beri var olan bir olgudur. İnsanlar ancak konuşarak anlaşabilirler. Yazının buluşu ile birlikte iletişim yazılı ve sözlü olarak iki büyük ana gruba ayrılmıştır. Konuşma ise dil aracılığıyla olmaktadır. Her dilin kurallarını bilerek kullanmak gerekir. Etkin ve başarılı bir iletişim bunu zorunlu kılar. Dilbilgisi kuralları arasında en fazla soru sorulan konulardan birisinin "saatler ve saatlerin yazım kuralları" olduğu gözlenmektedir. İşte bu bağlamda ilgiyle okuyacağınız saatlere ekler nasıl yazılır, ayrılır, örnekleri ile anlatımı ve konu hakkında çok daha fazlasını sizler için derledik.
Saat konusu dilbilgisinin önemli bir konu başlığı olup bilhassa eklerin nasıl yazılacağı sıklıkla karıştırılmaktadır.
Bilindiği üzere "zaman kavramı" çok derin ve geniş bir kavramdır. Felsefeden fiziğe birçok bilim dalının da konusudur. Fakat bir gerçek var ki; zaman herkes için önemlidir. Zamanın verimli kullanımı, kontrolü ise "saat" ile olmaktadır.
Saatin icadı ve ortaya çıkışı çok eski tarihlere dayanır. İlk kez saatin MÖ 4000'li yıllarda ortaya çıktığı bilinmektedir. Eski Mısırlılar, güneşi her gün belli bir düzende doğup battığını keşfetmişlerdir. Bu veriden hareketle de Mısırlılar güneş saatini icat etmişlerdir.
Ancak bir müddet sonra geceleri saati ölçemediklerini fark etmişlerdir. Çünkü gece güneş görünmemektedir. Bunun üzerine saat konusunda daha farklı arayışlara giren Mısırlılar su ve kum saatini icat etmişlerdir.
Alman kilit ustası Peter Henlien tarihin ilk kurmalı saatini 1524 tarihinde icat etmiştir. Kurmalı saatlerden sonra ilk kez pilli saatler 1952 yılında üretilmiş ve satışa sunulmuştur. İlk elektronik saat ise 1970 yılında piyasaya sürülmüştür.
"Saat" sözcüğü Türkçede hem zaman ölçü aletini ifade eder hem de zamanın 24 saate bölünmüş hali olan 24 saati ifade eder. Türkçe dilbilgisi açısından önemli olan konu saatlerin nasıl yazıldığı meselesidir. Saatler yazılırken "." işaretinin kullanılması gerektiği ve ":" şeklinde bir kullanım olamayacağını TDK sözlüğü açıkça düzenlemiştir. Buna göre 24 saatin yazılışı Türkçede şu şekildedir:
01.00
02.00
03.00
04.00
.......
12.00
13.00
14.00
.......
21.00
22.00
23.00
24.00
Diğer bir dilbilgisi konusu da saatlere gele eklerin nasıl yazılacağıdır. "Saat on dört otuzda Taksim'de buluşalım" cümlesindeki saat ifadesi "14.30'da" şeklinde yani kesme imi kullanarak yazılır.
Örnekleri İle Konu Anlatımı
Elbette saatlerin yazımı ile ilgili bilinmesi bazı kurallar vardır. Bu kuralları öğrenmek ve buna göre saatlere eklenecek ekleri yazmak zorunludur. Bu kuralları örneklerle açıklamak gerekirse:
Eğer sayı metin içinde rakam ile yazılmışsa gelen ekler kesme işareti ile ayrılır ve ses uyumlarına girer. Örneğin;
Saat 15'e çeyrek var.
Saat 9'u çeyrek geçiyor.
Neslihan ile saat 10.55'de okulda buluşacağız.
Hastaneye saat 09.45'de gideceğim.
Sinemada saat 19.10'da buluşacağız.
Bu pastane 1898'den beri burada hizmet vermektedir.
1923'den beri Türkiye Cumhuriyeti en iyi eğitim sistemi için arayışlar içinde bulunmaktadır.
Eğer saat gösterilirken, saatin sonunda dakika sıfır ile gösterilmişse ekte buna uygun biçimde saate göre alınır. Örneğin;
Ali saat 09.00'da sınava girecek.
Annem saat 13.00'de kuaförde olacak.
Ben bugün saat 18.00'de ilkokul öğretmenimi ziyarete gideceğim.
Yazılı metinlerde Romen rakamları da kullanılırken saatler genellikle Arap rakamları ile gösterilir.
Yazılı metinlerde saat ve dakikanın yaz ile yazılması da mümkündür. "Saat bir buçuk", "saat onbeş otuz" gibi. Bu durumda gelen ekler bitişik yazılır. Örneğin; " Çarşamba günü saat dokuzu on geçe diş doktorunda olmalıyım." ( Rakam ile yazılmış olsa idi " saat 09.10'da" olacaktır.)