Güncelleme Tarihi:
Rejenerasyon doğada varlık göstermekte olan çeşitli canlılarda kopmuş durumda olan dokuların belli bir sürede tekrar yenilenmesine verilen addır. Bir dokunun çeşitli nedenlerden dolayı kaybedilmesi neticesin, bu bölgede bulunan dokuların tekrardan kendilerini yenileme işlemine rejenerasyon adı verilmektedir. Biyoloji ders konuları arasında bir hayli önem taşıyan rejenerasyon konusuna merak duyan insanların sayısı bir hayli fazla olmaktadır. Rejenerasyon ile alakalı geniş bilgiye sahip olmak arzusunda olan insanlar bu amaç doğrultusunda çok önemli ölçüde internetten yararlanmaktadır.
Rejenerasyon Nedir ve Örnekleri Nelerdir?
Doğada yaşamını sürdürmekte olan bazı canlılar kopmuş olan vücut parçalarının eksik kısımlarını tamamlamak suretiyle yeni canlılara dönüşürler. Bu şekilde gerçekleşen bu eşeysiz üreme türüne ise rejenerasyonla üreme adı verilmektedir. Bir takım canlılarda dokuların çeşitli nedenlerden dolayı ölmesi ya da yok olması durumlarında bu dokuların yeniden inşa edilmesine ise yalnızca rejenerasyon denilmektedir. Memeli hayvanlar ile kuşlarda rejenerasyonlar dokularla sınırlı iken, semender, kertenkele, yengeç gibi canlılar organ düzeyinde rejenerasyon yapabilme yeteneğine sahiptir.
Rejenerasyon; doğadaki bazı canlılarda doku düzeyinde gerçekleşirken bazı canlılarda organ düzeyinde gerçekleşmektedir. Bazı canlılarda da vücut düzeyinde gerçekleşmektedir. Doku ve organ düzeyli olarak gerçekleşen rejenerasyonlar üreme niteliğine sahip değildir. Bu sebeple rejenerasyon ile üreme olarak tabir edilmezler.
Kuşlar ve diğert memeli canlılarda rejenerasyon genellikle doku düzeyinde gerçekleşmektedir. Doku düzeyinde gerçekleşen rejerasyona örnek olarak; yengeçler, kertenkeleler ve semenderler gibi bazı hayvanlar gösterilebilir. Bu hayvan türlerinde organ düzeyinde rejerasyon gerçekleşmektedir.
Rejenerasyonda mitoz, büyüme, gelişme, yeni doku oluşumu ve organların ortaya çıkması esnasında farklılaşma gerçekleşebilmesi söz konusu olabilir.. Canlıların sahip oldukları gelişmişlik düzeyi ile rejenerasyon yeteneği ters orantılı olmaktadır. Yengeçler kopan çenesini, semenderler kopan bacağını, kertenkeleler ise kopan kuyruğunu yenileyebilir.
Bir insanda kırılmış durumda olan kemiğin onarılması, çeşitli nedenlerden dolayı açılmış olan yaraların iyileşmesi, bağırsak iç yüzeyinin ve dilin hücrelerinin yenilenmesi doku düzeyinde gerçekleşen jenerasyona örnektir. Karaciğer, mide, deri insanda rejenerasyon yeteneği yüksek düzeyde olan organlara örnek olarak gösterilebilir.
Rejenerasyon İle Üreyen Hayvanlar ve Örnekleri
Denizyıldızı adı verilen canlılarda da kopan kol, merkezî diskten pay almamış durumdaysa gerçekleşen rejenerasyon organ düzeyindedir. Vücut düzeyinde gerçekleşen rejenerasyonda ise kopmuş olan kol, merkezi diskten pay almış olsa da yeni bir birey meydana gelir. Buna jenerasyonla üreme adı verilir. Jenerasyonla üremeye en iyi örnek gösterilebilecek olan canlılardan biri bu sebeple deniz yıldızı olmaktadır.
Planaryada rejenerasyon vücut düzeyinde gerçekleşmekte olup üremeyi sağlar. Bu bakımdan son derece yüksek bir rejenerasyon yeteneğine sahiptir. Planaryanın orta bölümünden alınan ve yeterli büyüklüklüğe sahip durumda olan parça, yeni bir baş ve kuyruk oluşturabilmektedir. Boyuna ikiye kesilmesi durumunda da iki yeni birey meydana gelmektedir. Bu durumda gerçekleşmiş olan bu olaya rejenerasyon ile üreme adı verilmektedir.
Rejerasyon konusun net bir şekilde anlaşılması önemli bir konudur. Bu sebeple çok iyi anlaşılması ilerleyen süreçte kafa karışıklığı yaşanmaması adına büyük önem taşımaktadır. Rejenerasyon ile rejenerasyon ile üreme arasında oldukça önemli bir fark vardır.
Mesela yaralanmış durumda olan bir derinin kendini yenileyerek iyileşmesi bir rejenerasyondur ancak rejenerasyon ile üreme değildir. Rejenerasyon ile üremede bir canlının vücudundan kopan parçadan yeni bir canlı oluşması söz konusudur.