Redif Nedir Ve Nasıl Bulunur? Redif Türlleri, Özellikleri Ve Örnekleri Konu Anlatımı

Redif çeşitli anlamlarda kullanılan kelimedir. Bir diğer anlam ile Osmanlı döneminin son zamanında askerlik zamanını tamamlamış ve yedeğe ayrılmış erlere verilen isimdir. Türk edebiyatına ise redif kavramı İranlılardan gelmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda redif kelimesinin eş anlamlısı yedek kelimesidir.

Redif Nedir?

Redif edebiyatta şiirde kullanılır. İkilik ya da dörtlük şeklindeki dizelerden oluşmuş şiirlerde uyaktan sonra yer alır. Tekrar eden sözcük ya da ek ifadesine denir.

Mısra sonlarında görevleri aynı olan eklerin tekrarlanmasına denir. Aynı zamanda anlamları aynı olan sözcüklerin mısra sonlarında tekrarlanması da redif konusuna karşılık gelir.

Rediflerin kafiyeden yani uyaktan sonra gelmesi durumu mısranın en sonunda bulunması anlamıdır.

Redif Nasıl Bulunur?

Redif kavramının tanımından da anlaşılacağı gibi bulunması konusunda da tanımdan yararlanılır. Kısacası en ilk ve önemli nokta tekrar eden sözcüklerdir. Bu sözcüklerin ise mısra sonunda aranmasıdır.

Tekrar eden sözcüklerin de aynı görevi paylaşması bulunmasında yardımcı olmaktadır. Redif örneklerine ve türlerine geçiş yapmadan önce redif bulunması konusunda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

Redif bulurken mutlaka dize sonlarına bakılmalıdır. Çünkü redif dize sonlarında bulunur. Şiirin başka hiç bir yerinde yer almaz.

Bir şiirde ahenk unsuru incelenir. Ahenk unsuru incelenirken ilk önce dize sonunda redif aranmalıdır. Dize sonunda redif var ise yani aynı anlama gelen ve tekrar eden sözcük varlığını koruyor ise o şiirde ahenk unsuru da var demektir.

Dize sonlarında tekrar eden ve aynı anlama gelen sözcük ya da aynı görevde ek var ise redif var demektir.

Her şiirde redif olmak zorunda değildir.

Redif bu şekilde dize sonunda aranır. Tekrar eden sözcük ya da aynı görevdeki ek aranmaktadır. Redif olan şiirlerde redif bulunduktan sonra kafiye aranmalıdır.

Redif Türleri Nelerdir?

Redif çeşitleri 5 guruba ayrılır. Redif türleri şöyledir:

Ekler ile yapılan redif

Sözcük ile yapılan redif

Sözcük gurubu ile yapılan redif

Dize ile yapılan redif

Hem ek hem sözcük ile yapılan redif

Ekler ile yapılan redif:

Eş görevli eklerin tekrarlanması sonucu oluşan redif türüdür. Ek halindeki redif örneklerini anlayabilmek için Türkçede yer alan yapım ve çekim eki kavramlarının iyi bilinmesi gerekir. Önce bu konuda eksik varsa bu tamamlanmalıdır. Sonra ek halindeki redif örneklerine bakılmalıdır.

Sözcük ile yapılan redif:

İsminden de anlaşılacağı gibi yazılışı, okunuşu ve anlamı aynı olan bir sözcüğün dize sonunda tekrarlanması şeklinde oluşan redif türüdür. Ekler aynı görevde olmak zorunda olduğu için redif oluşturulurken ünlü uyumundan kaynaklanan bazı değişikliklere uğrayabilir.

Sözcük gurubu ile yapılan redif:

Bu redif türünde de dize sonunda yazılışı, okunuşu ve anlamı aynı olan birden fazla sözcüğün tekrar etmesi anlamıdır. Sözcük gurubu kelime öbeğinden bahsedilen budur. Birden fazla sözcüğün bulunmasıdır.

Dize ile yapılan redif:

Redif dize sonlarında bulunur. Bu bilgi artık bilinen bir gerçektir. Fakat bir şiirde ya da bir eserde dize de olduğu gibi tekrar edebilir. Dizelerin tekrar ettiği redif türü dize ile yapılan redif çeşididir. Hatta bu şekilde yapılan redif türüne tanıdık gelen nakarat kelimesi de denmektedir. Nakarat ve dize ile yapılan redif aynı anlamdadır.

Hem ek hem sözcük ile yapılan redif:

Bazı şiirlerde dize sonunda tekrar eden sözcükler bulunurken aynı anda bu sözcükten önce de aynı görevdeki ekler de yer alabilir. Böyle bir durumda hem ek hem de sözcük redif kabul edilir. Bu şekilde oluşan redif türüne de hem ek hem söz ile oluşmuş redif denir.

Redif Özellikleri ve Örnekli Konu Anlatımı

Redif kavramının en önemli özelliği şiire ahenk katmasıdır. Bu sebepten dolayı genelde şiirlerde ahenk unsurunun sağlanması için dize sonlarında redif kullanılır. Redif kavramının bir diğer özelliği ise anlamları aynı olan sözcükleri kullanarak şiiri okunabilir hale getirmesidir. Aynı zamanda aynı görevdeki ekleri kullanarak redif yapılması da şiire yani esere hoşluk katmaktadır.

Yukarıda anlatılan redif türlerine örnekler verilecektir. Sözcük ile yapılan redif türüne örnek:

Doğru söylerim halk razı değil

Eğri söylerim hak razı değil

Dize sonunda tekrar eden sözcük razı değil sözcüğüdür. Sözcük ile yapılan redif türüne örnektir.

Ek ile yapılan redif türüne örnek:

Susuz değirmenlerin ne ile döner çarkı

Keren etmeyen beyin fakirden nedir farkı

Dizenin en sonunda yer alan çarkı ve farkı kelimelerindeki 'ı' sesi ortaktır ve bu ek aynı görevde kullanılmıştır. Bu yüzden ek ile yapılan redif türüne örnektir.

Sözcük grubu ile yapılan redif türüne örnek:

Küçük çocuk coşkuyu tadarak kokladı kır çiçeklerini

Elleri titreyerek tattı coşkunun kır çiçeklerini

Dizenin sonunda yer alan kır çiçekleri bir sözcük gurubudur. Sözcük gurubu tekrar etmiştir. Bu da sözcük gurubu ile yapılan redif türüne örnektir.

Dize ile yapılan redif türü ve hem ek hem sözcük ile yapılan redif türüne de örnekler rahatlıkla bulunabilir.