Güncelleme Tarihi:
Prokaryat, hücrelerin en gelişmiş olan genellikle deniz ve göllerde yaşayan mavi ve yeşil alglerdir. Mitoz bölünmeye özelliği olmayan bu canlılar da kendilerini eşleyerek çoğalabilirler.
Prokaryot Canlılar Nedir ve Fotosentez Yapar mı?
Birden çok DNA molekülünü içeren türleri bulunsa da hiçbirinde sitoplazma yer almaz. Mikrobiyologların gerçekleştirdiği araştırmalarına göre mavi ve yeşil algler, evrim tarihindeki en eski canlılar arasında yer alır. Prokaryat hücrelerin en gelişmiş özelliğe sahip olanlarıdır ve genellikle de deniz ve göllerde yaşayan mavi yeşil alglerdir. Mitoz bölünmeye özelliği olmayan bu canlılar kendilerini eşleyerek kolaylıkla çoğalabilirler.
Tek hücreli canlılar, çoğalma ve beslenme özelliklerine göre kendi içinde iki farklı türe ayrılır. Bunlar ise, Prokaryot hücreler ve ökaryot hücrelerdir. Prokaryot hücrelerin %80'ini bakterilerden meydana gelir. Bazı virüsler de bu canlılar grubunun içinde yer alır. Fotosentez Öglena, bitki, alg gibi ökaryot canlılarda ya da siyanobakteriler, mor sülfür bakterileri gibi prokaryotik canlılarda gerçekleşebilir. Arkebakteriler ve bakteriler dışındaki bütün canlılar ökaryot hücrelerden meydana gelir.
Prokaryot Canlıların Özellikleri ve Örnekler
Tüm yaşamsal faaliyetlerini tek bir hücre sayesinde gerçekleştirirler.
İç organları ve duyuları yoktur.
Yeryüzündeki en basit canlı formlarına sahiptir.
Prokaryot hücre, diğer çok hücreli canlılar gibi bir arada yaşamaz. Herhangi bir ortak paylaşım alanları ve toplumsal aidiyetleri yoktur.
Tek hücreli olmalarına rağmen çevre koşullarına çok kolay bir şekilde uyum sağlarlar. Özellikle de bakteriler dünyanın her yerinde rahatlıkla çoğalabilir ve yaşayabilir.
Her biri hayatını sürdürebilmek için gerekli olan besinleri ve mineralleri kendi karşılar.
Bazı bakteriler ise, - 50 derece soğukluğa ve ani sıcaklık değişimlerine rahatlıkla dayanabilir.
Değişen iklim ve ortam şartlarına göre çok kısa bir süre içinde mutasyona uğrayan virüs türleri vardır.
Hücresel yapıları ökaryot canlılara göre daha dirençlidir.
İlk prokaryot hücrelerinin en az 3 milyar yıl önce kadar yaşadığı ve çok hücreli canlıların atası olarak kabul edilir.
DNA, sitoplazma sıvısı, hücre zarı ve ribozomlar ökaryot ve prokaryot hücrelerin sahip oldukları ortak yapılardır.
Bütün yaşamsal faaliyetleri zamanla yerine getirerek canlılık özellikleri bulunan bakterilerde, organellerin görevlerini sitoplazmada olan enzimler gerçekleştirir.
Prokaryot Hücrelerin Farklı Özellikleri
Prokaryot ve ökaryot hücrelerin farklı pek çok özellikleri vardır. Bunlar ise, şunlardır:
Prokaryot hücrelerde DNA sitoplazmada dağınık bir biçimde bulunur. Ökaryot hücrelerde DNA çekirdek zarının içinde yer alır.
Prokaryot hücreler genellikle tek hücreli, ökaryot hücreler ise çok hücreli yapılardır.
Prokaryot hücreler genellikle ökaryot hücrelere göre daha küçük bir boyuta sahiptir.
Prokaryot hücrelerde zarla çevrili olan organel bulunmaz. Ökaryot hücrelerde hem zarlı hem de zarsız organeller de vardır.
Zarla çevrili olan gerçek bir çekirdeği, plastları, endoplazmik retikulumu ve mitokondrileri olmayan, ama histonlara bağlanmamış bir ya da birkaç DNA molekülü de içeren bir hücredir. Bakteriler, mavi ce yeşil su yosunları bu canlılara örnek olarak verilebilir.
Yapısal olarak daha basit bir yapıya sahip olan prokaryotik hücre yapısı sadece bakterilerde yer alır. Diğer tüm organizmalar yani fungi (mantarlar), protista, bitkiler ve hayvanlar, daha karmaşık olan bir ökaryotik hücre yapısına da sahiptir.