Potansiyometre nedir ve ne işe yarar? Potansiyometre çeşitleri ve bacakları

Potansiyometre direnç çeşitleri arasında yer alır. Fizik biliminde elektrik devrelerinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca elektroniğin temel elemanları arasında da yer almaktadır.

 Potansiyometre Nedir ve Ne İşe Yarar?

 Potansiyometre dışarıdan yapılan fiziksel müdahale sayesinde direnç durumunu değiştirmektedir. Bunlar arasında daha güçlü ve daha da yüksek akımlara sahip olanlara ise reosta ismi verilmektedir. Bu cihaz çoğunlukla karbon ya da karbon içerikli direnç elemanlarından oluşmaktadır. Reosta ise çoğunlukla krom ve nikelden oluşmuş direnç tellerinden meydana gelmektedir. Potansiyometreler çoğunlukla devreden geçen akımın sınırlandırılması ve gerilimlerin bölünmesi amacı ile kullanılmaktadır.

 Potansiyometreler Pot ismi ile de bilinmektedir. Ayarlama işlemlerinin yapılması cihaz üzerindeki ayar kolu yani şaft sayesinde yapılmaktadır. Bu şekilde elektrik devrelerinde elektrik seviyelerinin kullanıcı tarafından ayarlanması işlemlerinde bu cihaz kullanılmaktadır. Potansiyometre diğer bir ismi ile ayarlı direnç cihazları aslında bir reosta çeşididir. En sade anlamı ise bir sürgülü direnç olmasıdır. Sürgülü potansiyometreler de direnç değerleri çok yüksektir.

 Bu cihazlar belli elektromotor kuvvetleri sayesinde bir pilin belli olmayan elektromotor kuvvetlerini bulabilmektedir. Burada direnç ile akımlar bu cihaz ile ölçülebilmektedir. Cihaz oldukça hassas ve duyarlı olması ile bilinmektedir. Bu sebeple de voltmetre, ampermetre, ohmmetre gibi cihazların taksim edilmesi ve kontrollerinin yapılmasında da kullanılmaktadır.

 Potansiyometre Çeşitleri ve Bacakları

 Potansiyometre cihazlarında üç tane bacak vardır. Bu bacaklardan iki tanesi iç kısımdadır ve sabit bir şekildedir. Diğer bacak ise iç yapıda hareketlidir. Hareketli olan üçüncü bacak sayesinde sabit iki bacaktan sürekli bir şekilde değişen voltaj çıkışı olur. Ayarlı olan orta uç sürekli bir şekilde direnç üstünde gezinir. Direnç değeri değiştirildiği zaman çıkış geriliminin ayarlaması da yapılmaktadır. Devre dirençlerinin sık sık değiştirildiği yerlerde bu cihaz rahatlıkla kullanılabilmektedir. Potansiyometreler radyo gibi aletlerde ses açıp kapama da kullanılır.

 Direnç değişimi eğer el ile yapılacaksa işlemin ince ayar çubukları ile yapılması gerekebilir. ciihazların güçleri ise oldukça düşüktür. Bu nedenle elektronik devrelerde kolay bir şekilde kullanılabilmektedir. Potansiyometre montajları cihazların ön kısımlarına uygulanmaktadır.

 Potansiyometrenin Bağlanması

 Potansiyometre bağlantıları iki farklı şekilde yapılabilmektedir.

İlk önce orta ayak kontrol edilebilecek bir noktaya ve yan ayaklar ise iki farklı noktaya bağlanmaktadır. Bu şekilde iki farklı bölgenin elektrik seviyelerinin kontrolü de sağlanabilmektedir.

İkinci bağlama çeşidinde ise yan ayaklardan bir tanesi ile orta ayak birleştirilerek iki ayaklı olan bir direnç çeşidi oluşturulmaktadır. Burada cihazda seri bağlı bir direnç kullanılması gerekir. Tersi bir durumda potansiyometrenin direnci 0 ohm olduğunda bağlı bulunduğu yerden yüksek akım geçer.

Potansiyometre Çeşitleri

Lineer Potansiyometre

Logaritmik Potansiyometre

Çok Turlu Potansiyometre

Lineer Potansiyometre: Doğrusal düzlemde montajı yapılan direnç çeşidine verilen isimdir. Bu cihazlarda direnç değerleri doğrusal bir şekilde değişim göstermektedir.

 Logaritmik Potansiyometre: Dairesel olan düzleme montajı yapılan direnç çeşidine verilen isimdir. Lineerden farklı olarak direnç değerleri logaritmik bir şekilde artış göstermektedir. Bu cihazlarda direncin değişimi şaft dönme açısı ile doğru orantılı olmaz.

 Çok Turlu Potansiyometre: Bu cihazlarda belli bir dönüş mesafesi yoktur. Ancak dönüş ayarlarının kademeli bir şekilde gerçekleştirildiği cihazlar da bulunmaktadır. Çok turlu potansiyometrelerde 360 derecelik her tur bir tam tur anlamına gelmektedir.