Güncelleme Tarihi:
Halsizlik, çok uyuma, baş dönmesi, kulak çınlaması gibi çeşitliliğe sahip olan belirtiler baş kendisini gösterdiğinde ilk akla gelen kan eksikliği yani anemi olmaktadır. Fakat aynı belirtiler “polisitemi” olarak bilinmekte olan kan fazlalığında da ortaya çıkabilmektedir.
Polisitemi Nedir ve Nedenleri Nelerdir?
Kemik iliğinde bulunan kırmızı kan hücrelerinin aşırı üretimi neticesinde, kanda kırmızı küre sayısının artış göstermesi polisitemi olarak adlandırılır. Bir kişide laboratuvar testlerinden yararlanılarak polisitemi saptandığında yapılması gereken ilk iş bu polisitemi tablosunun gerçek mi yoksa göreceli mi olduğu hususunda bir karar vermektir.
Vücutta aşırı sıvı kaybına neden olan durumlar (kusma, ishal gibi) göreceli polisitemi nedenleri arasında yer almaktadır. Ancak bu durumlarda polisitemi genellikle ileri sveiyelerde olmaz. Polisitemi kanın şekilli elemanlarının kan içerisinde oranını gösteren hematokrit düzeyiyle birlikte saptanabilir.
Erkek bireylerde hematokritin %60 ve kadınlarda ise %56'nın üzerinde olması gerçek polisitemiyi göstermektedir. Gerçek polisitemi sorunun olduğu kanıtlanmış durumda olan kişilerde bunun kemik iliği kaynaklı mı (primer), yoksa farklı nedenlere mi bağlı olduğunun (sekonder) araştırılması gerekmektedir.
Primer polisiteminin nedenleri; Kemik iliğinde alyuvarların başka bir nedenden bağımsız şekilde aşırı yapılması sonucu kendini gösteren bir sağlık sorunudur. Yapılan tetkiklerde, alyuvar artışına ek olarak pıhtılaşma hücrelerinin (trombosit) artışı, akyuvar (lökosit) artışı görülebilir. Muayene esnasında ya da ultrason işlemi gerçekleştirildiğinde dalak büyüklüğü saptanabilir. Primer polisiteminin oluşmasında JAK2 adı verilmiş olan bir genin bozukluğu sorumlu tutulmaktadır.
Sekonder (Kemik iliğindeki aşırı üretim dışı nedenler), kanda 02 basıncının düşmesine bağlı olarak böbreklerden salınan Eritropoetin isimli kan yapıcı nitelikteki hormona bağlı alyuvar sayısının artışıyla giden durumlar:
- Yüksek rakımda yaşıyor olmak,
- Androjen içeren ilaç kullanma
- Bazı kalp ve akciğer hastalıkları
- obezite
- Böbrek nakli sonrası
- Genetik yatkınlık
- Eritropotin hormonu salgılayan çeşitli tümörlerin vücutta bulunuyor olması
Polisitemi Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Bilgİ
Plisitemi hastalığının bazı belirtilerinin varlığı söz konusudur. Vücutta aşırı kan yapımı ve kanın akışkanlığının bozulmaya uğraması sebebiyle bu hastalığa dair belirtiler kendisini göstermeye başlamaktadır. Bu belirtileri ise şu şekilde listelemek mümkündür;
- Baş bölgesinde oluşan dolgunluk hissi,
- Baş ağrısı,
- Baş dönmesi,
- Kulak çınlaması ağrısı,
- Hastalarda özellikle de sıcak banyo sonrasında kaşıntı oluşur.
- Eklem ağrıları hissedilebilir.
- Hastaların önemli bir kısmında pıhtılaşma eğilimi büyük ölçüde artış gösterdiği için damar tıkanıklığı oluşabilir.
- Bazı hastalarda kanama eğilimi sebebiyle diş eti, mide, burun ve cilt kanamaları görülebilir.
- Hastalarda baş gösteren alyuvar artışına bağlı olarak kırmızı yüz görünümü söz konusudur.
- Karaciğer ve dalak büyüklüğü saptanma durumu söz konusu olabilir.
- Bu hastalıkta ortaya çıkan tansiyon yüksekliği diğer bir bulgu olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Polisitemi hastalığının tedavisi pek çok insanın merak edip araştırdığı bir konu olma özelliği barındırmaktadır. Buna göre hastalığın tedavisi hakkında şu şekilde bilgiler verilebilir. Buna göre;
Polisitemi tedavisinde en temel yaklaşım vücuttaki kan düzeyinin normal seviyeye getirilip kanın akışkanlığının normale döndürülmesi olmaktadır. Bu amaç doğrultusunda ise “flebotomi” adı verilen yöntemden yararlanılarak hastadan aynı kan bağışında olduğu şekliyle belirli aralıklarda kan alımı işlemi gerçekleştirilir.
Polisitemi hastası olan kişiden alınmış halde olan bu kan başkasına verilemez. Hastanın tedavisi için kan sulandırıcı ilaçlar reçete edilir. Polisitemi vera tedavisi sürecinde hastanın mevcut durumdaki riskine göre kullanabilecek olan başka ilaçlar da bulunmaktadır.