Güncelleme Tarihi:
Plüton, Güneş sistemimizdeki en küçük ve en uzak gezegen olarak biliniyordu. Fakat bazı nedenlerden dolayı gezegen olmaktan çıkarıldı ve Cüce Gezegen statüsüne indirgendi.
1840 yılında gökyüzünü araştırmaya başlayan gökbilimciler, Neptün'ün ötesinde yörüngesini etkileyen büyük bir nesne olması gerektiğini tahmin ettiler. Araştırmacı Percival Lowell, bu gizemli nesneye "Gezegen X" adını verdi. Hayatının büyük bir kısmını bu gezegeni araştırmak için harcadı. Lowell, çalışmaları sırasında şimdi Plüton olarak bildiğimiz şeyin görüntülerini yakaladı, ancak araştırma 1916'da ölümünden sonra sona erdi. 929'da Clyde Tombaugh, 23 yaşında Lowell Gözlemevi için çalışırken Gezegen X'i aramaya başladı. Bir yıl sonra ise Plüton'u keşfetti.
Göz kırpma mikroskobu ile birleştirilmiş fotoğraf plakalarından oluşan yeni bir teknoloji, Tombaugh'a çalışmalarında yardımcı oldu ve keşfin doğrulanmasını sağladı. İngiltere, Oxford'dan 11 yaşındaki bir kişinin Plüton adını önerdiği ve 1930 yılının Mayıs ayında yapılan bir oylama sırasında seçildiği bildirildi. Birçok kişi, çalışması Tombaugh'un keşfine yol açan Lowell'in baş harflerini içerdiği için bu adı beğendi. Başka bir açıklama, Plüton'un antik Roma mitolojisindeki yeraltı tanrısının adını aldığını söylüyor.
Plüton Gezegenlikten Neden Çıkarıldı?
Dünya cüce gezegenlerle 2006 yılında, minyon Plüton'un gezegen statüsünden çıkarılıp cüce gezegen olarak yeniden sınıflandırılmasıyla tanıştı. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), Plüton'un statüsünü cüce gezegen statüsüne indirdi. Bunun nedeni ise, Uluslararası Astronomi Birliği’nin tam boyutlu bir gezegeni tanımlamak için kullandığı üç unsuru karşılamıyordu. Bu üç unsur;
Güneşin yörüngesinde olmak,
Hidrostatik dengeyi (neredeyse yuvarlak bir şekil) varsaymak için yeterli kütleye sahip olmak,
Kendi yörüngesi etrafındaki enkazı temizliyor olmak,
Plüton bu kriterlerden sadece ikisini karşılıyor ve üçüncüsünü kaybediyordu. Orada yaşadığı milyarlarca yıl boyunca yörüngesini temizlemeyi başaramadı. Dolayısıyla, bu kriterleri karşılamayan herhangi bir büyük cisim artık bir “cüce gezegen” olarak sınıflandırılıyordu. Bir gezegeni, cüce gezegenden ayıran en önemli özellik kendi yörüngesini temizliyor olmasıdır. Cüce gezegenler, yerçekimsel olarak baskın hale gelemiyor ve yörünge alanını benzer diğer cisimlerle paylaşıyor.
Plüton’nun Genel Özellikleri Nelerdir?
Plüton, yörüngesinin etrafındaki bölgeyi temizlemediği için bir cüce gezegen olarak kabul edilir. Güneş sisteminin oluşumundan kalan donmuş cisimlerle dolu uzak bir bölge olan Kuiper kuşağı olarak adlandırılan Neptün'ün yörüngesinin ötesinde disk benzeri bir bölgede yörüngede dönüyor. Cüce gezegen, güneşten 3,7 milyar mil (5,9 milyar kilometre) uzaktadır ve ortalama sıcaklığı -356 Fahrenheit (-215 santigrat derece) civarındadır.
Plüton'un yüzeyi donmuş nitrojen, metan ve karbon monoksit buzlarının bir karışımından oluşur. Cüce gezegen ayrıca kutup başlıklarına, donmuş metan ve nitrojen bölgelerine sahiptir. Bilinen üç uydusu vardır. Bunlar Hydra, Nix ve Charon’dur. Yaklaşık 737 mil (1.186 kilometre) çapındaki Charon, Plüton'un uydularının en büyüğüdür. İkilinin yerçekimi onları senkronize bir yörüngeye sokar, bu da her zaman aynı tarafla karşı karşıya oldukları anlamına gelir.
Ocak 2006'da NASA, Yeni Ufuklar uzay aracını fırlattı. Şubat 2007'de yerçekimi artışı ve bilimsel çalışmalar için Jüpiter'in yanından geçti, 2015 yazında Plüton ve uyduları üzerinde altı aylık bir keşif uçuşu çalışması gerçekleştirdi ve 14 Temmuz 2015'te Plüton'un en yakın yaklaşımıyla sonuçlandı. Uzay aracı, Neptün'ün yörüngesinin en az bir milyar mil ötesinde, bu geniş bölgedeki antik, buzlu mini dünyalardan bir başkasını incelemek için Kuiper Kuşağı'na doğru ilerliyor.