Pençik Sistemi Nedir? Pençik Sistemi Ne Zaman Kuruldu, Amaçları Nelerdir?

Pençik sistemi: Osmanlıca Arapça, Farsça ve Eski Türkçeden meydana gelen bir dildir. Bu kapsamda pençik sistemi adını Farsça kökenli Penç ve Yek kelimelerinden almıştır. Beşte Bir anlamını taşıyan kelime, her beş esirden birinin Osmanlı Devletinin askeri yapılması manasına gelmektedir.

Pençik Sistemi Nedir?

İnsanlar tarafından günümüzde en çok merak edilen konulardan biri olarak pençik sistemi karşımıza gelmektedir. Bu bakımdan pençik sistemi nedir sorusunun yanıtı en fazla araştırılan ve cevabı merak edilen sorulardan biri olarak karşımıza çıkıyor.

Pençik Sistemi, savaş esnasında esir düşen askerlerin Osmanlı Devletinin ordusuna katılmasını sağlayan nitelikte bir sistemdir. Bu sisteme göre her 5 askerden biri, gönüllülük esası kapsamında Osmanlı Devleti'nin Ordusuna alınmakta idi. Ancak bu sistemin kullanılmaya başlanmasından öncesindeki süreçte bu kişilerin Edirne ve Balkanlarda yaşamakta olan Müslüman bir ailenin yanına verilmesinin gerekliliği söz konusu durumdaydı.

Kişilerin, Edirne ve Balkanlarda yaşamakta olan Müslüman bir ailenin yanına verilmesinin gerekliliğindeki amaç Osmanlı İmparatorluğu için savaşacak olan askerin İslam dinini kabul etmesi ve bu inancı Türk örf ve adetleriyle beraber bilmesi olmaktaydı.

Pençik Sistemi Ne Zaman Kuruldu?

Pençik sistem, Osmanlı Devleti'nin ilk kuruluş yıllarının söz konusu olduğu süreçte uygulanmamakta idi. Yapılan savaşlar neticesinde ele geçmiş durumda olan diğer ganimetler gibi esirler de gazilere taksim edilmekte idi. Gaziler, paylarına düşmüş durumda olan esirleri, İslâm hukuku çerçevesine uygun olarak istedikleri şekilde istihdam edebilmekteydi, istihdam yeri bulunmayan kişilerde kendilerine verilen esirleri onları satabiliyordu.

Osmanlı Devleti döneminde büyük bir önem arz etmiş durumda olan Pençik sistemi, Osmanlı İmparatorluğunun 3. padişahı konumunda olan I. Murad tarafından uygulanmaya başlamış olan bir sistem olarak karşımıza çıkmaktadır.

1369 senesinde Osmanlı Devleti ile birlikte Macar Krallığı orduları savaş meydanında karşı karşıya gelmiştir. Bu savaş esnasında Macar Krallığına Bulgar İmparatorluğu destek vermiş olsa da savaş Osmanlı İmparatorluğunun kesin zaferiyle neticelenmiştir. Osmanlı Devletinde Pençik sistemi ilk olarak, Sırpsındığı Savaşı olarak tarihe geçmiş olan savaş sürecinde uygulanmıştır.

İlk defa I. Murad döneminde uygulanmaya başlanmış olan Pençik sistemi, yaklaşık olarak 500 yıl boyunca sürmüştür. Osmanlı Padişahı olan Sultan II. Mahmud döneminde ise, Yeniçeri Ocağının kaldırılmasıyla beraber hem pençik sistemi hem de devşirme sistemi son bulmuştur.

Pençik Sisteminin Amaçları Nelerdir?

Çok fazla merak uyandıran ve öğrenilmek istenen konulardan biri pençik sisteminin amaçları nedir sorusunun yanıtı olmaktadır. Osmanlı Beyliği kurulduğu ilk dönemlerde yeterli düzeylerde askeri bir güce sahip durumda değildi. Osmanlı Beyliği’nin asker gereksinimi büyük çoğunlukla Türkmen boyları tarafından karşılanmaktaydı. Ancak yapılan bu askeri yardımlar da çoğu zaman yetersiz kalmaktaydı.

Pençik sisteminin en öncelikli temel amacı Osmanlı Devleti Ordusunun asker gereksinimlerini karşılamak olmaktaydı. Gaza anlayışı ile gerçekleştirilen savaşlar esnasında düşman konumundaki ordunun askerlerini Müslüman yapmak da bu sistemin temel amaçları arasında öne çıkmaktaydı.

Pençik sistemi, Osmanlı Devleti döneminde Acemi Oğlanı iki şekilde alınmakta idi. Bunlardan birisi savaşlar esnasında elde edilmiş olan erkek esirlerin beşte birinden (Pençik), diğeri de Osmanlı vatandaşı niteliğine sahip durumda olan Hristiyan çocuklardan olmaktaydı. Yapılmakta olan savaşlar esnasında esir olarak alınmış durumda olan kişilerin asker olarak alınması ilgili Pençik Kanunu doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.