Pençik Kanunu nedir ve hangi alanda kullanılır? Pençik sistemi neden kaldırıldı
Güncelleme Tarihi:
İletişimde kullanılan sözcükler önemlidir. Dil, hızlı dönüşen ve değişen bir araçtır. Bugün kullanılan çok sayıda sözcük belki de 50 yıl önce hiç kullanılmamaktaydı. Bunun gibi 60-70 yıl önce kullanımda olan kelimelerden epece bir kısmı günümüzde artık bilinmemektedir. Pençik ya da Pençik Kanunu kavramının ne olduğu da böylesi eski bir kelimedir ve manası merak konusu olmaktadır. İşte ilgiyle okuyacağınız Pençik Kanunu nedir, hangi alanda kullanılır, Pençik sistemi neden kaldırıldı ve konu hakkında çok daha fazlasını sizler için derledik.
Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk dönemlerinde yürürlüğe sokulan çok önemli bir sistem ve kanundur. 1363 yılında yürürlüğe sokulan bir Osmanlı Kanunudur. Padişah I. Murad döneminde, Karamanlı Rüstem'in teklifiyle çıkarılmış bir yasadır.
Pençik Kanunu Nedir?
Kıtalara yayılan, yüzyıllarca hüküm süren büyük bir İmparatorluk olan Osmanlı İmparatorluğu'nun başlangıcına bakıldığı vakit bu başarının sırlarını, kodlarına bakıldığında anlamak da mümkün oluyor. Nitekim 1299 tarihinde Osman Bey tarafından kurulan ve beylik olan Osmanlı büyük bir İmparatorluğa dönüşmüştür.
Osman Bey tarafından 1299 yılında kurulan Osmanlı Beyliği, idari yönden, askeri yönden istikrarlı bir biçimde gelişme göstererek ilerlemiştir. 1453 tarihine gelindiğinde artık İstanbul gibi döneminin en önemli şehri fethedilmiştir.
Osmanlı beyliğinin 150 yıl gibi kısa bir müddet sonra imparatorluğa dönüşmesinin daha doğrusu dönüşebilmesinin sebeplerine bakıldığında uygulanan başarılı sistemlerin olduğu görülmektedir. Bir beyliğin kısa sürede çok büyük bir imparatorluğa dönüşmesindeki etkenlerden olan sistemlerin yakından incelenmesi gerekir.
Osmanlı'nın sosyal yaşamda, askeri alanda, eğitim ve idari alanlarında uyguladığı kendine özgü sistemleri bulunmaktaydı. Osmanlı'nın en çok tanınan, bilinen sistemlerinden birisi de Pençik sistemidir. Osmanlı Pençik sistemi, XIV. Yüzyılda uygulanmaya başlanan bir sistemdir. Pençik Sistemi ilk defa Padişah I. Murad tarafından getirilmiş ve uygulanmış bir sistem olarak tam 500 yıl uygulanmıştır. Pençik Sistemi daha sonra Padişah Sultan II. Mahmud tarafından kaldırılmıştır.
Pençik Kanunu Hangi Alanda Kullanılır?
"Pençik" sözcüğü Farsça kökenli bir sözcüktür. Penç ve Yek kelimelerinden oluşur. Pençik sözcüğü "beşte bir" anlamına gelmektedir. Pençik Sistemi, savaşta esir alınan askerlerin Osmanlı İmparatorluğunun ordusuna katılmasını sağlayan bir sistemdir. Pençik Kanunu, askeri alanda kullanılan bir sistemdir.
Pençik Sistemine göre; savaş sırasında esir alınan askerlerin Osmanlı İmparatorluğunun ordusuna katılmasını sağlayan bir sistemdir. Her 5 askerden biri gönüllülük esasına dayanarak Osmanlı Ordusu'na alınıyordu. Fakat öncesinde Edirne ve Balkanlarda Müslüman bir ailenin yanına verilmesi gerekiyordu. Bundaki amaç Osmanlı Devleti için savaşacak askerin İslam dinini Türk örf ve adetleri ile birlikte tanıması ve bilmesiydi.
Osmanlı Devleti 1369 tarihinde Macar Krallığı ordusu ile karşı karşıya gelmiştir. Bu savaşta Bulgar İmparatorluğu Macar Krallığına destek vermişse de savaş Osmanlı İmparatorluğunun kesin zaferi ile sonuçlanmıştır. Perinçek sistemi de ilk kez, tarihe Sırp sındığı Savaşı olarak geçen savaşta uygulanmıştır. Pençik sisteminin temel amaçları şunlardır:
Padişah I. Murad tarafından getirilen Pençik Sisteminin amacı Osmanlı ordusunun asker ihtiyacının karşılanmasıdır.
Osmanlı İmparatorluğunda "gaza" anlayışıyla yapılan savaşlarda düşman ordusunun askerlerinin Müslüman yapılması da amaçlar arasında yer almaktadır.
Pençik Sistemi Neden Kaldırıldı?
Osmanlı İmparatorluğunda asker alımı iki şekilde idi. Acemi ocağına ya devşirme sistemi ya da pençik sistemi üzerinden asker alınmaktaydı. Pençik sistemi; savaşlarda esir alınan, genellikle 18 yaşından küçük ruhen ve bedenen sağlıklı gençlerin beşte birinin vergi karşılığında devlet hizmetine alınması idi. İlk kez I. Murad döneminde uygulanan sistem, yaklaşık 500 yıl sürdü.
Sultan II. Mahmud döneminde, Yeniçeri Ocağının kaldırılması ile birlikte hem pençik hem de devşirme sistemi sona erdi. Ankara Muharebesi neticesinde savaşların yapılmaması ve savaş esirlerinin elde edilememesi neticesinde Pençik Kanunu'nun esirlerle ilgili bölümü kapsam dışına çıkarılmış ve Pençik Sistemi kaldırılmıştır.