Pekiştirme Nedir? Türkçe'de Kullanılan Pekiştirme Sıfatı Örnekleri Ve Pekiştirmeli Kelimeler

Bazı sözcüklerin başına ya da sonuna getirilen kelimeler tek başına kullanıldığında bir anlama gelmez. ''Sımsıkı'' kelimesinin ilk hecesindeki ''sım'' eki buna örnek olarak gösterilebilir.

Pekiştirme Nedir?

Pekiştirme cümledeki anlamı vurgulamak için kullanılan ve genellikle tekrardan oluşan kelimelerdir. Bu kelimeler isimlerin önüne getirildiğinde sıfat olarak kullanılır. İsmin şekline, rengine ya da temel özelliklerine dair bilgi veren pekiştirmeler, niteleme sıfatıdır.

Bazı cümlelerde ise pekiştirmeler mübalağa sanatı için kullanılır.

Örneğin ''sokaklarda tek tük insan vardı'' cümlesindeki ''tek tük'' ifadesi, sokaklardaki tenhalığı vurgulamak için kullanılmıştır.

Türkçede Kullanılan Pekiştirme Sıfatı Örnekleri

Renklerle ilgili pekiştirme sıfatları:

Bir rengin koyu halini söylemek için pekiştirme sıfatları kullanılır.

Örnek Cümleler:

1- Utancından mı yoksa öfkesinden mi yüzü ''kıpkırmızı'' kesildi?

2- O gün ''masmavi'' göğün altında çocuklar gibi şendik.

3- Yanan otomobilden ''kapkara'' dumanlar yükselmeye başladı.

4- Yeni aldığımız deterjanla yıkadığımız çamaşırlar ''bembeyaz'' oldu.

5- Uykusuzluktan ve yorgunluktan gözlerinin altı ''mosmor'' olmuştu.

''Mı'' ve ''Mi'' Edatıyla yapılan Pekiştirme Sıfatları:

1- Annemin nefis mi nefis yemeklerini o kadar çok özledim ki.

2- Defilede zarif mi zarif kıyafetlerin tanıtımı yapıldı.

Kuralsız Pekiştirme Sıfatları

Kuralsız pekiştirme sıfatlarının ilk ya da ikinci kısmında kullanılan kelimeler tek başına kullanıldığında bir anlama gelmez. Herhangi bir kurala dayanmadan, sadece ses benzerliklerinden yararlanılarak oluşturuldukları için kuralsız pekiştirme sıfatı olarak bilinirler.

Örnekler

1- Hayatımda izlediğim en saçma sapan filmlerden biriydi.

Saçma kelimesiyle birlikte kullanılan ''sapan'' kelimesi normalde bir tür taş atma aracıdır. Ancak bu pekiştirme sıfatında gerçek anlamı dışında kullanılmıştır.

2- Kimseye güvenmediğim için kalbim uzun zamandan beri bomboş.

Bomboş sıfatında ise ''bom'' kelimesinin herhangi bir anlamı yoktur.

Not: Bazı pekiştirme sıfatları hem gerçek hem de mecazi anlamda kullanılabilir. Örnek: Sırılsıklam.

1- Yaz yağmur bir anda bastırınca hepimiz ''sırılsıklam'' ıslandık.

2- Daha ilk karşılaşmamızda ona sırılsıklam aşık olmuştum.

İlk cümlede sırılsıklam cümlesi temel anlamında kullanılmıştır. İkinci cümlede ise ''sırılsıklam aşık'' ifadesi mecazi anlamdadır.

Kuralsız Pekiştirme Sıfatlarına Diğer Örnekler

1- Sonunda bu kocaman dünyada ''yapayalnız'' kalmıştım.

2- İştahı o kadar azalmıştı iki ay sonra ''kupkuru' kalmıştı.

3- Polisler, mağazayı soymaya çalışan hırsızları ''kıskıvrak'' yakaladı.

4- ''Abuk sabuk'' konuşmaya başlayınca telefonu kapatmak zorunda kaldım.

5- Benden ayrılırken söylediği son sözler kalbimi ''paramparça'' etti.

6- Bugün annemle pazara gidip ''taptaze'' meyve sebzeler aldık.

7- Polisler banka soyguncularının etrafını çepeçevre kuşattı.

8- Karşımda sanki bir kabahat işlemiş gibi ''süklüm büklüm'' duruyordu.

İkilemelerle Yapılan Pekiştirme Sıfatları:

İkilemelerde aynı kelimeler yan yana kullanılır. Türkçede en sık kullanılan pekiştirme sıfatlarıdır.

Örnek Cümleler:

1- Lütfet bu konuyu bir kez daha ''tane tane'' anlatır mısın?

2- Heyecandan ve mutluluktan gözleri ''ışıl ışıl'' parlıyordu.

3- Teyzem yeni ameliyat olduğu için ''ağır ağır'' hareket ediyor.

4- ''Bilmiş bilmiş'' konuşan insanlardan her zaman uzak durmuşumdur.

5- Haftalardır ''aylak aylak'' dolaşıp zaman öldürmekten başka bir şey yapmadı.

Diğer Pekiştirme Sıfatlarına Örnekler

1- Bu konu hakkında ''yalan yanlış'' konuşup insanları yanlış bilgilendirmemelisin.

2- Şu meseleyi ''doğru düzgün'' anlatır mısın?

3- Sokağın başında ufak tefek bir adam belirdi.