Güncelleme Tarihi:
Özellikle de kesirler üzerinden çok fazlaca kullanılan matematik terimleri arasında pay ve payda yerini almaktadır. Yalnızca eğitim noktasında değil aynı zamanda günlük yaşamda da pek çok alanda bir hayli fazla kullanılması durumu söz konusudur.
Pay Payda Nedir ve Yerleri Neresidir?
Pay ve payda kavramlarının ne olduğunu öğrenebilmek adına bu terimleri sırasıyla teker teker ele almak önemlidir. Bu kapsam doğrultusunda:
Payda: Herhangi bir bütünün kaç eş parçaya ayrılmış durumda olduğunu göstermektedir.
Pay: ayrılmış durumda olan parçalar arasında kaç tanesinin alındığını belirtmektedir.
Bu şekilde bir bütün parçalara ayrıldığı zaman, söz konusu parçalar üzerinden yapılacak olan oranlama hususunda pay ve payda kavramları kullanılır. Özellikle de kesir üzerinden gösterilmekte olan pay ve paydayı anlatmak mümkün olmaktadır.
Bilindiği üzere kesirler üzerinden pay üst kısma yazılmakta olup payda ise alt bölüme yazılmaktadır. Böylelikle bir bütünün kaç eşit parçaya ayrılmış durumda olduğu ve bu parçalardan kaçının alındığı anlaşılır bir hal almaktadır.
Pay Payda Hesaplama ve İlişkisi Konu Anlatımı
Pay ve paydanın hesaplanmasında öncelikle pay ve payda'nın en olduğunun çok iyi bir şekilde anlaşılmış durumda olması büyük önem taşımaktadır. Daha öncede belirtildiği üzere;
Payda: Belirli bir bütünün kaç eş parçaya ayrıldığını gösteren bir ifade olarak kullanılmaktadır.
Pay: Bir bütünün ayrılmış durumda olan parçaları arasından kaç tanesinin alınmış olduğunu göstermektedir.
Bu sayede herhangi bir bütün parçalara eşit olan ayrıldığı zaman, bu parçalar üzerinden yapılacak olan oranlama hususunda pay ve payda kavramlarından yararlanılır. Özellikle kesir üzerinden gösterilmekte olan pay ve paydadan bahsetmek kolaylıkla mümkün olmaktadır.
Herhangi bir bütünün parçalarının ayrılmış olması durumunda ortaya payda ile pay çıkmaktadır. Bu sayede de özellikle matematik işlemlerinin yapılması esnasında oldukça büyük bir kolaylık sağlanması söz konusu olmaktadır. Bu doğrultuda belirli durumda olan herhangi bir bütün parçaya eş olarak ayrıldığı durumlarda bu payda olarak ifade edilmektedir.
Bu sayede de kesir üzerinden alt kısma yazılma durumu oluşmaktadır. Aynı zamanda eşit oranda ayrılmış durumda olan bir bütünün tüm parçaların içinden ne kadarının alınmış olduğu pay olarak üst bölüme yazılır. Konunun çok daha iyi bir şekilde anlaşılabilir olması adına örnekler verilmesi son derece yararlı olacaktır. Bu kapsamda:
Örneğin; bir pastanın 6 eşit parçaya bölünmüş durumda olduğu göz önünde bulundurulmuş olsun. Bu nedenden dolayı payda kısmına, yani kesrin alt kısmına 6 yazılır. Pastanın bölünmesiyle birlikte elde edilmiş olan bu 6 eşit parça arasından 3 tanesinin alındığının ve ifade edilmiş durumda olduğu düşünülsün. Bu da kesrin pay kısmını göstermektedir. Yani pasta 6 eşit parçaya ayrılmış olduğunda ve 3 parçası alınmış durumda olduğu vakit şu şekilde ifade edilmektedir:
Pasta = 3/6 diğer bir ifade ile 3
___
6 şeklinde gösterilir.
Bu kapsamda 3 sayısı payı ifade eder.
___
6 sayısı ise paydayı ifade eder.
Bir başka örnek olarak 4 dilime ayrılmış olan bir elma verilebilir. Elmanın 4 eşit parçasından birinin alındığının kesir üzerinde gösterilişi işe şu şekilde olur:
1 Alınmış olan dilimi, yani payı gösterir.
______
4 Elmanın eşit haldeki dilim sayısını gösterir. Yani paydayı ifade eder.