Pandemide tercih rehberliği nasıl olur

Aynı şekilde şirketler için de geçerli bir kural bu. Peki ya Korona Krizi? Ülkeler için de fırsatları için de barındırıyor olabilir mi? Bir ülke için kendini geliştirmeye odaklanmak gelişime yatırım yapmak en çok hangi sahaya odaklanmakla mümkün olabilir? Cevapta okurlarla ortak paydada olmayı arzu ederim. Kanaatimce bu saha eğitimdir. Yeniden daha güçlü bir Türkiye’nin yolu, eğitimi iyi planlamasından, insan kıymetlerini en nitelikli şekilde yetiştirmesinden geçiyor.

Eğitim sürecinde akademik sürecin dışında bireyin kendini tanıması, yeteneklerinin farkına varabilmesi, mesleki ve kariyer planlamasını en iyi şekilde yapması çok önemli. Potansiyeli doğru keşfedilemeyen, doğru yönlendirilemeyen bireyler ülkemiz için çok büyük bir kayıp.

Bu süreçte yapılanlar ve yapılması gerekenler olarak önerilerimi sıralamak isterim.

MEB’in Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri adında bir Genel Müdürlük birimi var. Bu birim bakanlığa bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM’lar) ile okullarda görev yapan Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmenlerin çalışmalarını planlamakla da sorumlu. MEB’in bu süreçte belki de en çok ihtiyaç duyduğu branş Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik oldu.

Özellikle psikolojik ve ruhsal destek boyutunda ciddi ihtiyacın doğduğu şu günlerde ilgili genel müdürlük hızlı reaksiyon alarak milyonlarca çevrim içi danışmanlık ve rehberlik desteği hizmetini organize edebildi. Psikososyal Destek Birimleri oluşturuldu. Travma ve krize müdahale ekipleri pandemi sürecinde de görev almaya devam ettiler. Bu yazıyı okuyan veli ve öğrencilerimiz de bölgelerindeki RAM’ların verdiği çevrim içi destekleri araştırmalılar. Telefonla, çevrim içi veya fiziksel ortamda sunulan desteklerden istifade edebilirler. Çocukların evlerde yaşadıkları sıkıntılarla ilgili okul psikolojik danışmanlarından destek almayı ihmal etmemeliler.

Aynı şekilde ilk defa karşılaşılan çevrim içi eğitim döneminde bazen telefonla bazen online süreçlerle ve gerekirse yerel imkanlarla tercih rehberliği hizmeti sunmaya çalıştılar.

Önümüzdeki günlerde ise Lise ve Üniversite sınavlarını ve tercih süreçlerini konuşacağız. O günler gelmeden hem velilerin hem kurumların odaklanması gereken hususlar var.

UZMANLARDAN DESTEK ALINMALI
Milli eğitimin konuyla ilgili iki ana mevzuatı var: Milli Eğitim Temel Kanunu ve Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği.

Bu yasal metinlerde öğrencilerin “İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak” tan bahsediliyor.

Aynı kanunda; “Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır.” denmektedir. Bu kapsamda MEB’in eğitim süreçlerinde ev ortamını iyileştirme, aileyi destekleme süreçlerinde dünyada yaygın olan ‘homeschooling’ süreçlerini değerlendirmesinde yarar var. Ailenin bilinçlenmesi, çocuğun akademik başarısına da sağlıklı tercihler yapmasına da katkı sunacaktır. Ev Okulu Derneği’nin pandemi döneminde gerçekleştirdiği etkinliklere yüzbinlerce kişinin ilgi göstermesinin altında da bu ihtiyaç var. Önerilerim şöyle:

• Veliler ve öğrenciler bölgelerindeki RAM’ların ve ülke genelindeki RAM’ların hemen her gün farklı çevrim içi platformlardan gerçekleştirdiği eğitim ve webinarları takip edebilirler.
• Telefonla destek hattı, online danışma hatlarını aramalı soru sormaktan, danışmaktan çekinmemeliler.
• EBA dışında orgm.meb.gov.tr de yer alan eğitim içeriklerinden istifade etmeliler.
• Okul psikolojik danışman ve rehber öğretmenleri her gün okula devam etmesi beklenen tek branştır. Gerektiğinde ve hijyen koşullarına da dikkat ederek uzmanlarla görüşmeye gitmeli ve danışmanlık almalılar. Tercih dönemi henüz gelmeden öğrencinin teknolojiyi sağlıklı kullanımı, gerekli motivasyonun sağlanması konusunda da randevu talep edebilirler. 
• Türk PDR (Psikolojik Danışma ve Rehberlik) Derneği’nin veli ve öğrencilere yönelik yayınlarından faydalanılabilir.
• Evdeki süreçler konusunda destek almak için Ev Okulu Derneği’nin çalışmaları takip edilebilir.
• Konferansını dinlemek için yüklüce miktar para ödemek zorunda kalınan pek çok uzman artık ekranların başında. Ücretsiz sunulan bu imkanları bolca kullanmakta yarar var. 
• Aileler özellikle kariyer planlaması aşamasında, çocuklarına biyografi kitapları ve hayat hikayelerini konu alan filmleri önerebilirler.
• Okul ve kurumların kendilerinden mezun kişileri online platformlarda kendi öğrenci ve veli kitleleriyle buluşturmaları, çocukların rol model alma duygularını tetikleyebilir.
• MEB’in, okul ve kurumların farklı meslek mensuplarıyla webinarlar gerçekleştirmesi öğrencilerin alternatifler konusunda bilinçlenmesine katkı sağlayacaktır.
• Özellikle bu süreçte online olarak gerçekleştirilecek Yetenek Testlerinin geliştirilmesine, Akran Mentörlüğü uygulamasının yaygınlaştırılmasına ihtiyaç gözüküyor.
• Bilimsel bakış açısıyla geliştirilmiş Online yetenek testleriyle öğrencilerin kendilerini tanıması, doğru tercihler yapmasının desteklenmesi önem arz ediyor.
• Akran Mentörlüğü kısaca daha deneyimli birisinin daha az deneyimli birisine kendi yolunu çizmesinde yaşıt olarak yakın birisinin verdiği destek olarak tanımlanabilir. Gönüllülerin seçlimesi ve belli eğitimlerin verilmesinin ardından; Liselerde gayreti ve çalışmalarıyla göz dolduran öğrencilerin ortaokul öğrencilerine, üniversiteli gençlerin de liseli gençlerle çevrim içi ortamlarda akran mentörlüğü uygulamasının hayata sokulmasına ihtiyaç var. Bu çalışmayı gerçekleştiren bazı yerel birimler var. Ülke çapında yaygınlaşması ise faydayı genele yayacaktır.
• Akran Mentörlüğü’nün bir versiyonu olarak da ele alınabilecek Psikoloji ve PDR bölümlerinden gençlerin görev aldığı Ev Rehberliği sisteminden aileler faydalanabilir.
• Ailecek evde her hafta izlenecek TED konferansları ve ardından yapılacak ev tartışmaları çocukların ufkunu açmaya katkı sunabilir.
• Üniversitelerin sakin olduğu şu dönemlerde ailecek fiziksel üniversite gezileri düzenlenebilir. Öğrencinin fiziksel olarak ortamı görmesi onun motivasyonunu da artıracağı göz önünde bulundurulmalıdır.

Okullar kademeli olarak açılıyor. Kademeli olarak açılıştan bahseden aynı uzmanlar gerekirse yine kademeli olarak çevrim içi eğitime geçişten bahsediyor. Aylarca evde kalmış ülkemizin dev öğrenci kitlesi aynı zamanda bizim geleceğimiz. Geleceğimizin sağlıklı şekillenmesi bugünlerin iyi planlanmasından geçiyor.