Pandemi ve turizm eğitimi

Günümüz koşullarında hizmet üretiminde teknolojinin bizlere sunduğu imkânlardan faydalanılsa da hizmet nihai olarak insan tarafından üretiliyor.. Bu nedenle turizm, yapısı gereği emek-yoğun ve karmaşık bir sektördür. Bu karmaşık yapının temelinde hizmet üretimi ve hizmetin kendine özgü özellikleri olan soyut, üretimin ve tüketimin eş zamanlı, değişken, dayanıksız ve stoklanamaz olması yer alıyor. Hizmet üretiminin kaliteli olması turizmde ülkelerin rekabet avantajı elde etmeleri açısından çok büyük bir önem arz ediyor.

PANDEMİ TURİZM EĞİTİMİNİ DE ETKİLEDİ
Kaliteli hizmet üretiminin de insan kaynakları kalitesi ile ilişki olduğu göz önüne alındığında turizm eğitiminin önemi anlaşılıyor. Turizm eğitimi en genel şekli ile mesleki, teknik ve özel bilgileri içeriyor. Turizm eğitimi gerek lise düzeyinde gerekse üniversite düzeyinde teori ve uygulamayı içeriyor. Teori ve uygulama derslerinden elde edilen öğrenim çıktıları da turizm sektöründe staj ya da işyeri eğitimi uygulaması olarak pekiştiriliyor ve geliştiriliyor. Diğer bir ifade ile okul-sektör kesişimi ve işbirliği ile turizm eğitim döngüsü tamamlanabiliyor.
Ancak içinde bulunduğumuz pandemi tüm yaşamımızı etkilediği gibi turizm eğitimini de etkiledi. Turizm eğitiminin de uzaktan eğitim olarak dijital ortamda verilmesi üzerine hızlı bir şekilde hem öğretmenler hem de öğrenciler açısından yeni koşullara uyum sağlama gerekliliği ortaya çıktı. Yeni koşullar içerisinde turizm eğitiminde, derslerin ve sınavların çeşitli dijital platformlarda senkron (canlı) ya da asekron (ders notu yükleme) olarak işlenmesi, bazı derslerde sınavların proje hazırlama olarak yapılması, eğitimin uygulama kısmını oluşturan staj ya da işyerinde eğitiminin esnetilmesi, dönem projesine çevrilmesi ya da iptal edilmesi, lisansüstü düzeyde tez savunmalarının çevrimiçi olarak gerçekleştirilmesi yer aldı. Bu tür değişimler aslında pandemi koşulları öncesinde de gündemde olmakla birlikte pandemi süresince giderek arttı. Özellikle Yükseköğretim Kurulu’nun toplam derslerin yüzde 30’unun uzaktan eğitim olarak dijital platformalarda verilmesi konusundaki desteği ile bazı dersler uzaktan eğitim olarak sürdürülebiliyordu. Birçok üniversitede uzaktan eğitim merkezleri faaliyet gösteriyor. Pandemiyle birlikte eğitim tamamen uzaktan sürdürülmeye devam ediyor. Bununla ilgili olarak eğitimin kesintiye uğramaması için eğitim kurumları uzaktan eğitim ile ilgili teknoloji olanaklarını iyileştirdiler ya da yenilediler. Teknolojinin bize sunduğu bilgisayar, tablet, telefon, dijital platformlar sınıf ortamımız haline geldi.

ÖĞRENCİ MUTFAKLARI UYGULAMA ALANI OLDU
Turizm eğitimi yukarıda da belirtildiği gibi teori ve uygulamanın bir arada olduğu bir eğitim. Uygulama kısmını da uygulamalı dersler, işyerinde eğitim uygulaması dersi (turizm intörn) ya da staj oluşturuyor. Pandemi sürecinde özellikle uygulamalı eğitimin olumsuz olarak etkilediğini söylemek yanlış olmaz. Uygulama içeren dersler hangi ders olursa olsun öğretmen ve öğrencinin fiziksel olarak bir arada olmasının daha verimli olduğu, öğrencinin aktif olarak yer aldığı, teorinin pratiğe de aktarıldığı derslerdir. Örneğin, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü öğrencileri için mutfak ve servis dersleri, Rekreasyon Yönetimi bölümü öğrencileri için sahne ve etkinlik düzenleme ile ilgili dersler, Turizm İşletmeciliği öğrencileri için odalar bölüm yönetimi ile ilgili dersler, Turizm Rehberliği bölümü öğrencileri için tur planlama, antik kentler, müzeler gibi. Ancak pandemi koşulları içerinde de en verimli olabilecek şekilde uzaktan eğitim ile uygulama içeren derslerin sürdürülmeye çalışıldığını görüyoruz. Öğrencilerin bulundukları mekânlar (örneğin ev mutfakları) adeta birer uygulama alanına dönüştü. İşyerinde eğitim uygulaması dersi müfredatında yer alan bölümlerde de pandemi nedeniyle değişiklikler yapılmak durumunda kalındı. İşyerinde eğitim uygulaması dersi staj uygulamasından farklı olarak öğrencilerin eğitim-öğretim sürecinde kazanmış oldukları teorik ve pratik kazanımlarını turizm işletmelerinde uzman kişilerin mentorluğunda yapılacak tam zamanlı uygulama eğitimi ile bütünleşik hale getiren yeni bir eğitim modeli olarak değerlendirilebilmektedir. Staj uygulamasından farklı olarak bir yarıyılı içeren, kredisi ve devam zorunluluğu bulunan, öğrencinin iş ortamı ile erken tanışmasını sağlayan, mezuniyeti sonrası işe geçişte adaptasyon sorununa da çözüm olan, iş tecrübesi kazandığı, niteliklerini arttırdığı ve insan ilişkilerini ve beceri geliştirdiği bir modeldir. Ancak pandemi süreci ile birlikte bazı turizm işletmelerinin açılmaması ya da akademik takvime göre daha geç açılacak olması, öğrencilerin ve ailelerin sağlık ile ilgili endişeleri gibi nedenlerden dolayı bu eğitim modeli verimli şekilde uygulanamadı. Bu nedenle öğrenciler için ders ile ilgili bitirme projesi seçeneği de sunuldu.

OLUMSUZ ETKİLERİ EN AZA İNDİREMEK İÇİN ÇALIŞTIK
Görüleceği üzere turizmde hizmetin nihai olarak insan tarafından üretilmesi ve kaliteli hizmet anlayışının bir amaç haline gelmesinde turizm eğitimi çok büyük önem taşıyor. Pandemi sürecinin de turizm eğitimi üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirgeyebilmek farklı uygulamaların geliştirildiğini görüyoruz. Pandeminin her alana olan etkisi gibi genel olarak eğitim alanında tüm eğitim kademelerine farklı düzeylere olan etkisi turizm özelinde turizm eğitimine olan şu andaki etkisi ve bunun gelecekteki yansımaları üzerine söylenecek çok şey var.
Son söz olarak hem öğretmenlerin ve öğretim üyelerinin hem öğrencilerin hem de eğitim kurumlarının ve yöneticilerinin olağanüstü çabası ile eğitim sürecinin sürdürüldüğünü vurgulamak isterim. Öğrencilerimizle buluşacağımız sağlıklı günlere…

PROF. DR. Ebru İÇİGEN KİMDİR?
Lisans eğitimini 1998 yılında Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu’nda tamamladı. Yüksek lisans eğitimini 2001 yılında Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı’nda, doktora eğitimini ise 2008 yılında Akdeniz Üniversitesi İşletme Ana Bilim Dalı’nda tamamladı. 2013 yılında Doçent, 2019 yılında Profesör unvanı aldı. 2009 yılından bu yana da Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm İşletmeciliği Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görevine devam ediyor. Turizm işletmeciliği, yönetim-organizasyon ve insan kaynakları yönetimi alanlarında çalışmaları bulunuyor. Turizm alanında birçok projede görev aldı.