Özne Nedir Ve Nasıl Bulunur? Özne Çeşitleri, Örnekleri Ve Yüklem İlişkisi Konu Anlatımı

Cümlenin en temel öğesi olan özne ile daha anlamlı cümleler ortaya çıkmaktadır. Cümlede yer alan özne, her zaman aynı özellikte olmaz. Bundan dolayı öznenin çeşitleri ortaya çıkmıştır.

Cümle içerisinde özneyi bulmak oldukça kolaydır. Bunun için yükleme sorulan sorulardan yararlanılmaktadır. Bulunan özne sahip olduğu özelliğe göre adlandırılmaktadır. Bundan dolayı yüklem ve özne ayrılmaz bir bütündür. Anlamlı bir cümle kurmak için bu iki öğenin mutlaka cümlede yer alması gerekir.

Özne Nedir ve Nasıl Bulunur?

Özne, cümlenin öğelerinden birisi olarak işi yapanı ifade etmektedir. Cümlede yer alan en temel öğe öznedir. Cümlede yer alan yüklemin belirttiği yargıyı özne gerçekleştirmektedir. Bu yüzden cümle için olmazsa olmaz iki öğe yüklem ve öznedir.

Özneyi bulmak için yükleme yöneltilen bazı sorular vardır. Bu soruları yükleme sorarak özneye kolayca ulaşabilirsiniz. Özneyi bulmak için yükleme 'ne ve kim?' sorularını sormak yeterlidir. Bu soruları sorarak özneyi kolayca bulabilirsiniz.

Özne öğesi hal eklerini almaz. Eğer hal eki alıyorsa dolaylı tümleç, zart tümleci veya nesne olarak karşımıza çıkar. Bu durumda özne olarak görev yapmamış olur. Ayrıca, özne öğesinin çoğul ekleri ve iyelik eki alması normal bir durumdur. Bu gibi durumlarda eylemi yapanın görevi değişmez ve cümlede özne olarak kabul edilir.

- Ahmet, bahçede top oynadı.

Bu cümlenin öznesi Ahmet'tir.

Kim oynadı? Cevap: Ahmet.

- Sınıf, büyük bir özenle temizlenmişti.

Bu cümlenin öznesi sınıf kelimesidir.

Ne temizlenmişti? Cevap: Sınıf

Görüldüğü gibi özneyi bulmak oldukça kolaydır. Bunun için yükleme soru yöneltmeniz yeterli olmaktadır. Özne, canlı veya cansız bir varlık olabilir. Önemli olan özneyi bulmak için yükleme sorulan soruların cevabını bulmaktır.

Özne Çeşitleri, Örnekleri ve Yüklem İlişkisi Nelerdir?

Cümlenin temel öğesi olan özneyi bulmak oldukça kolaydır. Özneyi bulduktan sonra ise asıl önemli olan öznenin çeşididir. Bunun için özne bulunarak yapısı kontrol edilmelidir.

1-Gerçek Özne

Gerçek öznenin olduğu cümlelerde işi yapan açık bir şekilde bellidir. Yargıyı gerçekleştiren varlık gizli değildir ve açık bir şekilde cümlede yer almaktadır.

- Bu dersi bize Merve anlatacak.

Bu cümlenin öznesi Merve'dir.

Kim anlatacak? Cevap: Merve

* İşi yapan kişi Merve'dir. Özne, cümlede açıkça yer aldığından dolayı gerçek özne olarak kabul edilir.

- Ali, okulu başarılı bir şekilde bitirdi.

Bu cümlenin öznesi Ali'dir.

Kim bitirdi? Cevap: Ali

* Yükleme yöneltilen sorunun yanıtı bellidir ve cümlede açıkça yer alır. Bundan dolayı gerçek öznedir.

2- Sözde Özne

Öznenin diğer bir çeşidi ise sözde öznedir. Bu tip cümlelerde eylemi yapan belli değildir. Ancak, işten etkilenen özne olarak kabuk edilir.

- Bu film herkes tarafından iyi anlaşıldı.

Bu cümlenin öznesi 'bu film' dir.

* Yükleme ne anlaşıldı? diye sorulunca cevap olarak 'bu film' verildiği için eylemi yapan belli değildir. O yüzden bu cümledeki öznenin çeşidi sözde öznedir.

3- Gizli Özne

Gizli özne olan varlık cümle içerisinde yer almaz. Yükleme yöneltilen sorunun cevabı verildiği zaman bulunan özne cümlede açıkça yer almaz.

- Yarın, seni öğle vaktinde arayacak.

* Cümlenin öznesi 'o' olmasına rağmen cümlede yer almaz.

Kim arayacak? Cevap: 'O' arayacak. Görüldüğü üzere cümlede özne olsada gizli bir şekilde yer alır.