Özellik faktör kuramı nedir ve kimin görüşüdür? Özellik faktör kuramı özellikleri

Özellik faktör kuramı, model, kişilerin ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve tanı konulabilmesi için envanter, test gibi dışsal teknikleri kullandığı zaman pek çok ölçme aracının geliştirilmesine ve toplu dosya kavramının da eğitim sistemine daha kolay bir şekilde kazandırılmasına katkıda bulunur.

 Özellik Faktör Kuramı Nedir ve Kimin Görüşüdür?

 Özellik faktör kuramı, kişilerin farklı özelliklere sahip olduğu ve bu özelliklerin de ölçülebildiği, bu özelliklerin mesleklerin gerektirdiği farklı özelliklerle eşleştirilebileceği temel varsayımına dayanır. Her insan birbirinden farklı bir yapıdadır. Bu farklılıklar ise, dış görünüş (boy, beden biçimi, göz rengi vb.) bakımından olduğu kadar sahip olduğu yetenekler, kişilik özellikleri, hoşlandığı şeyler gibi nitelikleri de kapsar. Özellik faktör kuramının en önemli temsilcisi ise, Williamson’dur.

 Parsons ile 1908’de başlayan uygulamalar, daha sonra da Minnesota grubu şeklinde anılan Paterson, Williamson, Darley ve diğerleri tarafından ampirik yöntemler ile yürütülen çalışmalar sonucunda “Özellik ve Faktör Kuramı” olarak adlandırıldı. Bu alanda daha bir kuram oluşturulamadan, iş arayanları uygun meslek alanlarına yerleştirme gibi acil bir soruna daha kolay çözüm bulmak amacı ile başlatılan F. Parsons’un Boston’da “Mesleki Büro”da yaptığı çalışmalar bu kuramın temelini oluşturmuştur.

 Mesleki rehberliğin başlangıç yıllarında bir yandan çeşitli meslek üyelerinin özelliklerini ölçme araçları ile belirlemeye ve bu sayede de meslekteki başarı için gereken faktörleri belirlemeye yönelik çalışmalar yapılır. Bunun dışında, bir yandan da kişilerin özelliklerini değerlendirilmeye ve bu iki kaynaktan elde edilen veriler eşlenerek kişiler kendisine uygun bir mesleğe yönlendirilmeye çalışılıyordu. Bu yolla bireylerin başarılı ve mutlu olacakları mesleklerin bulunacağı da varsayılıyordu. Örneğin, Genel Yetenek Test bataryası da bu görüşe dayanır ve mesleki normlar ile mesleki tutum kalıpları da sunar. Bir meslek alanındaki normları 2/3 oranında sağlayan bir çalışanın o alana uygun olduğu düşünülür.

 Özellik Faktör Kuramı Özellikleri

Özellik faktör kuramı, pek çok ölçme aracının kolaylıkla geliştirilmesine ve “Toplu Dosya” kavramının da eğitim sistemine kazandırılmasına katkıda bulunur.

Bu Bu modele göre, sorun yokken rehberliğe gerek yoktur. Ne zaman sorun var işte o zaman rehberlik vardır.

Bu model, daha bilimsel ve sistemli bir şekilde bireyi tanımaya çalışıyor.

Sorun ve problem odaklı bir modeldir.

Bu kuramda "istisnasız her insan sorun yaşar, sorun yaşamayan ise, sadece ölülerdir” görüşü hakimdir.

Öncelikle sorunu anlamanız ve tanımanız gerekir. Bunu yapmanın en yolu ise, bireyi tanımaktan geçer.

Bu model, insanları tanımayı, toplu dosya sistemi ve öğrenci gelişim dosyalarını hayatımıza sokuyor.

Her birey, kendine özgü özelliklere sahiptir ve bu nitelikler de ergenlik döneminin sonuna doğru daha kararlı ve tutarlı bir hale gelir. Ergenlik döneminden sonra da pek değişmezler.

Mesleklerinde başarıyı yakalayan kişiler incelendiği zaman, her meslekte, o mesleğe özgü bazı özelliklere sahip olmanın da gerektiği görülür. Sahip oldukları özellikler bakımından her meslek grubu diğerlerinden daha farklı bir yapıya sahiptir.

Meslek seçimi çok mantıklı, yalın bir süreçtir.

İnsanları mesleklere hazırlayan farklı okul programları da birbirinden farklı ilgi ve yetenek ilgi örüntüleri gerektirir.

Her meslek alanı için, o meslekte başarılı olan kişilerin belli ölçme araçları ile ölçülen özelliklerine dayalı bir şekilde meslek profilleri oluşturulur. Psikolojik danışmanlara başvuran kişilere de aynı ölçme araçları uygulanarak bu özellikler bakımından profilleri çıkarılır. Bu sayede danışanın profili ile meslek profilleri karşılaştırılarak oldukça uygun bir eşleme yapılabilir.