Özel okullara ortak sınav önerisi

Yeni liseye giriş modeliyle ilgili eğitimciler eleştiri ve önerilerini sıralarken, özel okulların nasıl öğrenci alacağı ise henüz netleşmiş değil ancak bu okulların kendi sınavlarını yapması gündemde. “Mahalle okuluna kayıt” olarak tanımlanan yeni liseye giriş sistemini yorumlayan Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Sinem Vatanartıran, tüm özel okulların ortak bir sınav yapmasının daha doğru olacağını ve böylece öğrencilerin her okulun sınavına ayrı ayrı girmek yerine tek bir sınava katılmasının daha iyi olacağını savundu.

Doç. Dr. Vatanartıran’ın yorum ve önerileri şöyle:
“Açıklanan sistem Bahçeşehir Üniversitesi’nin yürüttüğü, 9 bin veli, öğrenci, öğretmen, yönetici, STK temsilcisinin dahil olduğu araştırmadan toplanan veriye dayalı önerilen modele benziyor. TEOG ile ilgili en önemli sıkıntı, her dönem bir ara sınavın ortak yapılarak, her öğrencinin merkezi bir sınava girmesinin yarattığı olumsuz durum. Aslında Türkiye genelinde bazı öğrencilerin hayal ettiği, köklü ve gelenekleri olan ve çoğu İstanbul’da bulunan bazı liseler var, Galatasaray, İstanbul Erkek ve bazı yabancı liseler gibi. Bir de öğrencinin yaşadığı ilde bulunan, ismi biraz daha öne çıkmış bazı fen, Anadolu ve sosyal bilimler liseleri bulunuyor. Son yıllarda bu lise türlerine birkaç ‘Proje Okul’ da eklendi. Aslında akademik başarısı biraz daha yüksek ve ilgisi de olan çocuklarımız bu liseleri hedefliyorlar ve bir sınav hazırlığına giriyorlar.

GELENEĞİ OLAN LİSELERE SINAV ŞARTI
Yeni sistem ne getiriyor? İşte bazı öğrenciler tarafından daha çok tercih edilen, hayal edilen bu liselere ayrı bir sınav yaparak, sınav hazırlığını genele yaymadan, her öğrenciyi dahil etmeden, sınırlandırmak. Bu açıdan desteklenmesi gereken bir uygulama. Sınava girecek öğrencilerle ilgili bir kısıtlama yok; yani bir not ortalaması zorunluluğu, il sınırlaması gibi.

Bu liselerin isimlerinin mayıs ayında açıklanması konusu sanırım Bakanlık tarafından tekrar değerlendirilecek; çünkü bu liseler zaten şu an biliniyor. Yani bunlara özellikli liseler diyebiliriz. Sınavla öğrenci kabul edecek olan bu liselerin şu an isimleri belli. Bakanlık bu listeyi hemen de açıklayabilir.

ÖZEL OKULLAR ORTAK SINAV YAPABİLİR
Yapılacak sınavın 60 soru içermesi de tekrar değerlendirilebilir. Açıklanan soru sayısından anladığımız, sınavın çok temel iki alan ağırlıklı olacağıdır: Matematik ve Türkçe. Bunun dışındaki alanlardan da, az sayıda soru çıkacağıdır. Anladığımız kadarıyla, Bakanlık bu sınavın bir tür ortaokul bitirme sınavına dönüşmemesi için az sayıda ve seçici özelliği yüksek sorulardan bir sınav düşünmüş. Özel okullar ve yabancı özel okulların isterlerse Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yapacağı bu sınav sonucunu kullanması isterlerse de kendi sınavlarını yapabilecek olması da yerinde bir karar. Geçmişte de zaten böyle bir uygulama vardı. Özel ve yabancı özel okullar bir araya gelerek ortak bir sınav hazırlamaları uygulama açısından daha doğru olur. Bu şekilde öğrenciler her okulun sınavına ayrı ayrı girmek yerine, tek bir sınava girmiş olurlar.

DİĞERLERİ İKAMETE DAYALI TERCİH YAPACAK
Bu iki okul grubu dışında kalan okullarımıza girişse, öğrencinin ikamet adresine yakın liseler içinde bir tercih yapması ile sağlanacak. Bizim yürüttüğümüz araştırmada da en önemli sıkıntılardan birisi, kişilerin isteği göz önünde bulundurulmadan, öğrencinin TEOG sonucunda tercih listesindeki bir okula giremediği takdirde, evine en yakın okula kaydının yapılmasıydı. Sonuçta eve en yakın okul her zaman tercih edilen bir okul olmayabilir. Meslek liseleri, çok programlı liseler, imam hatip liseleri gibi pek çok alternatif mevcut. Bakanlığın zaten kullandığı bir ‘Eğitim Bölgeleri’ uygulaması var. Fakat bu eğitim bölgeleri, velinin bilmediği çünkü uygulamada sadece dönem başlarında öğretmenlerin ve zümrelerin ortak yıllık plan çalışmaları yaptıkları, yani daha akademik planlamaların yapıldığı bir uygulama. Velilerin bugüne kadar duymamış olması normal. Her eğitim bölgesi belli bir nüfusa kadar öğrenci barındıran ve okul türlerinin çoğunu kapsayan bir bölge.

EN BÜYÜK ENDİŞE SINAV İÇERİĞİ
Geçmiş yıllardaki eğilime baktığımızda, sınavla öğrenci alan devlet liseleri ve özel okullar dışında, öğrencilerin yüzde 90’ı zaten kendi ilçesi dışında bir liseye gitmemiş. Dolayısıyla yeni sistemde, öğrencinin bulunduğu eğitim bölgesi içindeki liseler içinde bir istek sırası yapması, zaten mevcuttaki davranışı bir sisteme oturtacaktır. Şu an sosyal medyadan takip ettiğim kadarıyla velilerin en büyük endişesi, bu sene sınava girecek öğrenciler için sınav içeriğinin belli olmaması. Soruların büyük ağırlığı 8’inci sınıftan olacağı için, geçmiş yıllardan gelebilecek sorular da az sayıda ve çok temel bilgileri içereceğinden, öğrencilerimizin şu ana kadar yaptıkları hazırlıklara aynen devam etmeleri gerekiyor. 8’inci sınıftaki iki ayrı TEOG sınavına nasıl hazırlanıyorlarsa aynen o şekilde hazırlanmaya devam etmeleri lazım. Sonuçta akademik olarak kendini her konuya iyi hazırlayan öğrenci, karşısına çıkan sınavın ismi ne olursa olsun, başarılı olacaktır.  Bakanlık sistemini açıkladı; şimdi kamuoyunda görüşler paylaşılıyor. Paylaşılan görüşlere göre dile getirilen bazı konularda hemen bazı iyileştirmeler de yapılabilir.”