Otizmli çocuklar artıyor

OSB’li olanlar da dahil olmak üzere çoğu genç için ergenlik ve genç yetişkinlik yeni zorluklar, sorumluluklar ve fırsatlarla dolu bir süreç. Ancak OSB ile ilgili yapılan araştırmalar, daha az sayıda OSB’li gencin, OSB olmayan akranlarıyla aynı fırsatlara sahip olmadıklarını ama olmaları gerektiğini ortaya koyuyor.
OSB’li gençlerin ve yetişkinlerin en sık yaşadıkları problemler;
• Yüksek işsizlik veya eksik istihdam oranları,

• Lise sonrası eğitime katılımın çok düşük olması,

• Çoğunluk aile üyeleri veya akrabalarıyla birlikte yaşamaya devam etmek zorunda olmaları,

• Topluluk veya sosyal aktiviteler için sınırlı fırsatlar; neredeyse yüzde 40’ı arkadaşlarıyla çok az zaman geçirmeleri veya hiç vakit geçirmemeleri.

Ayrıca OSB’li bireyler ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde OSB semptomlarında, davranışlarında ve eşlik eden sağlık koşullarında değişiklikler yaşayabiliyor. Bu değişiklikler onların topluma katılma ve işlev görme yeteneklerini de olumsuz etkileyebiliyor. .

BUNLARA DİKKAT EDİN!
Otizm spektrum Bozukluğu olan bir aile üyeniz, komşunuz, iş arkadaşınız, sınıf arkadaşınız veya spor salonu gibi yerlerden tanıdığınız bir arkadaşınız varsa bu kişiyle net bir şekilde iletişim kurmanın zorlayıcı olabileceğini görebilirsiniz. Otizmli iki kişi aynı dil ve sosyal becerilere sahip olmasa da konuşmalarınızın mümkün olduğunca sorunsuz geçmesi için aşağıdaki konulara dikkat etmek iletişiminizi kolaylaştırır:

• Ona bir çocuk gibi değil, herhangi bir yetişkin gibi hitap edin. Onun sınırlı bilişsel becerilere sahip olduğunu varsaymayın. Bir bireyin özel gereksinimi daha çok dile dayalı olabilir ve konuşmanın içeriğini anlama becerisiyle ilişkili olmayabilir. Yani söylediğiniz her kelimeyi anlayabilir ancak sözlü olarak yanıt vermekte zorlanabilir.

• Çok tanıdık kişisel kelimeler veya ifadeler kullanmaktan kaçının. Örneğin, ‘Tatlım’ ‘bebeğim’, ‘balım’ veya ‘küçüğüm’ gibi çocukça ifadeler herkese, özellikle de bağımsızlığını sağlamaya çalışan birine alçaltıcı veya saygısızca gelebilir. Bu sevgi şartlarını yakın arkadaşlarınız ve aile üyeleriniz için saklayın.

• Ne demek istediğinizi açıkça söyleyin. Otizmli bir yetişkinle etkileşimde bulunurken, tam anlamıyla, açık ve öz olun. Argo, ince ayrıntılar ve alaycılık kullanmaktan ya da mecazi ifadelerden kaçının. Bu iletişim biçimleri kafa karıştırıcı olabilir ve OSB’li bir kişi tarafından kolayca anlaşılamayabilir.

• Onu dinlemek için zaman ayırın. Aktif bir dinleyici olmak, otizmli yetişkinlerle etkileşimde önemli bir beceridir. Dinlemeye zaman ayırmak, onları önemsediğinizi ve desteklediğinizi bilmelerini sağlar. Eğer kişinin ne dediğini anlamıyorsanız, onun ne anlatmaya çalıştığını açıklığa kavuşturmak için daha fazla soru sorun.

• Bir soru sorarsanız yanıtını bekleyin. Sorunuza hemen yanıt vermiyorsa, onun sizi duymadığını veya anlamadığını düşünmeyin. Tipik yetişkinler gibi, otizmli veya diğer özel ihtiyaçları olan bireyler de bazen size yanıt vermeden önce bilgiyi özümsemek ve işlemek için biraz daha zamana ihtiyaç duyabilirler.

• Anlamlı geri bildirim sağlayın. OSB’li bazı yetişkinler bilmeden uygunsuz şekilde iletişim kurabilirler. Konuşmada neyin uygunsuz olduğu konusunda özel geri bildirim sağlamaya hazır olun. Dürüst, yargılayıcı olmayan ve açık geri bildirim sağlamak, OSB’li bir kişinin karmaşık sosyal etkileşimlerde güvenli bir şekilde gezinmeyi öğrenmesine yardımcı olabilir.

• Karşınızdaki kişi odada değilmiş gibi konuşmayın. Aile üyeleri, bakıcılar, öğretmenler veya diğer kişilerle birlikte bir grup ortamında sanki o odada yokmuş gibi bu kişi hakkında konuşmayın. Bu tuzağa düşmek kolaydır; özellikle de başkaları onun yanında bu kişi hakkında konuşuyorsa. Uygun davranışı modelleyerek başkalarının OSB’li yetişkinlere nasıl daha fazla destek olabileceklerini öğrenmelerine yardımcı olabilirsiniz.

Uzun lafın kısası, OSB’li bireylerin aile üyeleri, arkadaşları ve savunucuları olan bizler için, onları yetişkin olarak tanımak ve saygı duymak ve onların mümkün olduğu kadar çok özgüven kazanmalarına ve mümkün olduğunca bağımsızlığa ulaşmalarına yardımcı olmak önemli.
Güzel gelişmeler ile daha bağımsız ve eşit koşullarda bir yaşam umuduyla 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü kutlu olsun.

PROF. DR. S. SUNAY YILDIRIM DOĞRU KİMDİR?
1992 Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi bölümünden mezun oldu. 1994 yılında Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümünde araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Aynı yıl Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Gelişimi Bölümünde yüksek lisansını, 1999 yılında Anadolu Üniversitesi Özel Eğitim Zihin Engellilerin Eğitimi bölümünde doktorasını tamamladı. Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümünde 2001 yılında Yardımcı Doçent, 2010 yılında doçent oldu. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümüne 2011 yılında doçent olarak göreve başladı. 2016 yılında ise aynı üniversitede profesör kadrosuna atandı. Prof. Dr. Doğru, 2000 yılında Almanya Berlin’de Marian Jhon Sonderschule‘da araştırmacı gözlemci olarak yer aldı. Ayrıca 2016 yılında ABD’de Georgia State Üniversitesinde Erken Müdahale Konusunda araştırmacı öğretim üyesi olarak, 2018 yılında ise İrlanda Dublin de öğretim üyesi değişimi kapsamında görev aldı. Yazarın uzmanlık alanı özel eğitim ve erken çocuklukta özel eğitim konuları olup yurt içi ve yurt dışında alanı ile ilgili pek çok yayını ve atıfı mevcut. Yazar Dokuz Eylül Üniversitesinde Rektör Yardımcılığı ve Özel Eğitim Bölüm Başkanlığı gibi idari görevlerde bulundu. Halen Dokuz Eylül Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor.