Orojenez nedir ve nasıl oluşur? Orojonez nasıl gerçekleşir maddeler halinde bilgi

Orojenez, kıvrımlanarak ve bindirme faylanarak dağ kuşaklarının oluşturulması sürecidir.

 Orojenez Nedir ve Nasıl Oluşur?

 Jeolojik tarih, orojenlerin herhangi bir zamanda tüm Dünya'nın kabuğunu etkilemediği bilinmektedir. Fakat orojenik bölgeler olarak adlandırılan yerel bölgeleri etkilediklerine dair net kanıtlar sunulamamaktadır. Bu tür bölgeler, esasen her bir orojenik kuşak için aynı olan düzenli olaylar dizisinden etkilenmektedir.

 Holmes, orojenik bölgelerin, orojenik döngü olarak adlandırdığı şeyin bir parçası olan olayların döngüsel bir tekrarından etkilendiğini öne sürmüştür. Bu silindirlerin, kıta okyanus sınırında yer alan jeosenklinal çukurları etkilediğini, orojenik döngü kavramının uygun ve bir döngünün başlangıcına dönüş olmadığını, litosferin evrimi geri döndürülemez olduğunu da eklemiştir.

 Orojonez Nasıl Gerçekleşir?

 Orojenez sırasındaki olaylar dizisi, sadece kıvrılma ve faylanmayı değil, aynı zamanda muazzam birikimlere eşlik eden çökmeyi de içermektedir. Bir orojenez, genellikle bir kıtanın kenarında veya yakınında, büyük bir bölgeyi veya kabuk kuşağını etkileyen;

İtme

Katlama

Faylanma

Başkalaşım

Magmatik saldırı süreçlerini içermektedir.

Orojenez, genellikle bir volkanik kuşağın oluştuğu bir kıta-okyanus yitim bölgesinin yan ürünüdür. Kıtasal levhalar diğer kıtasal levhalarla çarpıştığında veya okyanus levhaları okyanus levhalarıyla çarpışarak ada yayı volkanları oluşturduğunda da meydana gelebilir. Tüm dağ kuşakları aktif plaka çarpışmalarının sonucu değildir.

 Tipik olarak orojenezin bir parçası olan diğer jeolojik süreçler, kayaların okyanus tabanından kıtasal dağ sıralarına yükselmesi ve egzotik arazilerin birikmesi anlamına gelir. Her bir orojenez, bir kıta kenarının bir kısmında meydana gelir ve kıtaya, toplanan topraklar, magmatik saldırılar ve volkanik patlamalar şeklinde büyük miktarlarda yeni kaya ekler.

 Plakalar çarpıştığında, bir plaka diğerinin altına düzgün bir şekilde itilmez.

 Kabuğa önemli kuvvetler uygulanarak kabuğun bükülmesine ve deforme olmasına neden olur.

 Çoğu zaman, yerkabuğu o kadar sert itilir ki, bir zayıflık bölgesi veya maksimum basınç bölgesi boyunca kırılır.

 Arızalar genellikle kümeler halinde gelir, geniş bir alana büyük bir kuvvet uygulandığından, dünya bir fay bölgesi boyunca basıncı serbest bırakacaktır. Arızalar, kuvvetlere ve hareket yönüne bağlı olarak üç tipte sınıflandırılabilir. Bunlar;

 Dikey (Sv), Maksimum Yatay (Shmax) Ve Minimum Yatay (Shmin)

Dikey gerilim (Sv) en yüksek olduğunda, normal faylanma meydana gelir. Dikey kuvvet (yerçekimi), zayıflık bölgesindeki stresi azaltmak için temel olarak kabuğun bir kısmını aşağı iter. Bu, daha genç kayaları eski kayaların üzerine koyar.

Dikey gerilim en az olduğunda, itme veya ters faylanma meydana gelir. Dikey kuvvet en düşük dirence sahiptir, bu nedenle gerginlik, eski kayaların daha genç kayaların üzerine itilmesiyle serbest bırakılır.

Dikey gerilim orta gerilim olduğunda (SHmax en büyüktür ve Shmin en azdır), o zaman doğrultu atımlı faylanma meydana gelir. Doğrultu atımlı faylanmada fayın iki tarafı yukarı veya aşağı hareket etmez, bunun yerine sağa veya sola hareket eder. Fay hareketinin yönü 'sağ yanal' veya 'sol yanal' olarak belirtilmiştir. 

 Bir arıza nedeniyle gerilim aniden serbest kaldığında ve dünya yukarıda açıklanan şekillerde hareket ettiğinde deprem meydana gelir. Fayın üzerinde enerjinin açığa çıktığı yere merkez üssü denir.

 Çoğu fay çok küçüktür ve hareketsizdir ya da ortaya çıkan depremleri fark edemeyeceğimiz kadar küçük artışlarla enerji açığa çıkarır. Bununla birlikte, büyük miktarlarda enerji biriktiren ve açığa çıkaran ve felaketle sonuçlanan depremlerle sonuçlanan birkaç büyük arıza meydana gelebilir.