Örneklem Nedir? Örneklem Büyüklüğü Nedir? Örneklem Seçme Yöntemleri

Örneklem, insanlar tarafından he ne kadar sıklıkla duyulan bir terim olsa da çoğu insanları bu konu hakkında net bir bilgisi bulunmuyor. Bu sebeple çok fazla sayıdaki insanın internet üzerinden çok yoğun olarak araştırmakta olduğu konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Örneklem Nedir?

Örneklem nedir sorusuna şu şekilde bir yanıt verilmesi hiç de yanlış olamayacaktır. Buna göre örneklem: Bir evrenin tamamının ölçülemediği hallerde, evreni en iyi şekilde temsil edebileceğine inanılan ( ki konun en yumuşak karnı budur) rassal seçilmiş olan, yeterli büyüklükteki kümedir.

Örneklem; bir evrenin sahip olduğu bütün özelliklerini yansıtan bir kısmı ya da alt setidir. Örneklem ile çalışılması suretiyle, büyük grup*ile alakalı olarak geçerli sonuçlar elde edilmek için çaba gösterilir. Evrene ulaşılmasının zor olduğu durumlarda, diğer bir deyişle evren çok büyük ise, örneklem seçilerek çalışma faaliyeti hayata geçirilir. Random örneklem seçilebilmesi için ise evrende mevcut olan üyelerin listelenebilmesi gerekliliği söz konusudur.

Bir ortamda bulunan tüm yazılar bir evren olarak değerlendirildiğinde, bu evreni temsil edebilecek olan sayıda, her daim önemli yazardan yeterli sayıda seçilerek daha az sayıda elemanın belirlenmiş olduğu random bir örneklem olarak çalışmayı kolaylaştırma durumu büyük bir olasılıktır.

Örneklem Büyüklüğü Nedir?

Örneklem konusu ile alakalı olarak en fazla araştırılan konu başlıklarından biri örneklem büyüklüğü nedir şeklinde karşımıza çıkan soru olmaktadır. Örneklem büyüklüğü nedir sorusunun yanıtı ise şu şekilde vermek mümkün olmaktadır. Buna göre yapılan bir araştırma da kabul edilebilir hata sınırları kapsamında klinik anlamlılık ile uyumlu olarak söz konusu araştırmanın yapılabileceği en az katılımcı sayısı örneklem büyüklüğü olarak ifade edilmektedir.

Örneklem Seçme Yöntemleri

En basit tanımıyla örneklem; bir evrenin bütününü ölçülemediği durumlarda, evreni en iyi temsil edebileceğine inanılmakta olan rassal seçilmiş, yeterli büyüklüğe sahip olan kümedir. Örneklemin evreni temsiliyetinin en doğru şekilde sağlaması adına en ideal yöntemin seçilmesinin gerekliliği söz konusudur. Örneklem evrenin içinden gelmekte olan, özellik ve nicelik bakımından onu temsil eden, küçük bir modelidir.

Örnekleme seçme yöntemi için genellikle kullanılan bazı alt türler bulunmaktadır. Bunlar:

- Uygun ya da elverişlilik (convenience) örnekleme: Araştırmaya hız veren bir yöntem olma özelliği taşımaktadır. Bunun en önemli nedeni araştırmacıya yakın ve erişebilmesi kolay olan duruma göre hareket etme imkanı sağlıyor olmasıdır.

- Rastlantısal örnekleme: Bir araştırmacı birey örnekleme dahil olacak örneklere kendisi karar vermez. Yalnızca evren doğrultusunda sınırlılıklarını belirtir ve ona göre bu sınırlar içerisinde kalmakta olan örnekler -rastgele- olarak seçilir. Diğer bir tabir ile olasılıklı örneklemdir. Örnekleme seçilen birim-şahısların örneğe seçilme olasılıkları başlangıçta belli durumdadır. Bu biçimde seçimle seçime bağlı yanlılık (selection bias) ihtimalini azaltmak hedeflenmektedir.

- Kartopu örnekleme: Özellikle nadir olarak karşılaşılan durumların incelenmesi amacı doğrultusunda tercih edilen bir örnekleme yöntemidir. Bir birey ile temas kurulmasından sonra bu bireyin yardımı ile benzer özellik ve nicelikteki insanlara erişim sağlanır. Zincirleme olarak örneklem meydana getirilmeye devam edilir.

- Gelişigüzel (haphazard) örnekleme: Araştırmanın saptamış olduğu örneklem büyüklüğü doğrultusunda herhangi bir biçimde evrenin bir parçasını alması neticesinde ortaya çıkan örneklemdir.

- Kota örnekleme: Araştırmaya biçim kazandıran topluluğun belli niteliklerini yansıtabilmek doğrultusunda, topluluğun içinden sadece belli niteliklere sahip durumda olan örneklerin belirlenmesi ile oluşturulan bir örneklemdir.