Orman yangınları ‘Kozalak’la önlenecek

Esnek bir kayışla ağaçların gövdesine takılan ‘Kozalak’ adlı cihaz, ormanlık alanlarda karbondioksit, sıcaklık, nem, basınç ile yanıcı, parlayıcı ve zehirli gaz seviyeleri ölçerek anlık olarak merkeze bilgi aktarımı yapabiliyor. Böylece olası bir yangın henüz başlangıç aşamasında tespit ediliyor. Mevcut sistemler ise ancak orman yangınları belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra alarm veriyor. Dr. Muhammed Ali Örnek, projenin fikir ve üretim aşamasını şöyle anlatıyor:

DÜNYADA BENZERİ YOK
Kozalak fikrini, 2021 yazında küresel ve ulusal ölçekte yaşanan orman yangınlarının kıvılcımı ateşledi. Yaşananlar, herkes gibi bizim de içimizde derin yaralar bıraktı. Yangın kontrolden çıktıktan sonra buna müdahale etmek anlamlı değil çünkü kontrol altına alınıp alınamayacağı meçhul. Bu dünyanın her yerinde böyle. Kozalak cihazını üretme fikri, ‘Böyle büyük yangınları henüz başlangıç aşamasındayken nasıl tespit edebiliriz’ sorusuna çözüm ararken doğdu diyebiliriz. Fikir aşamasındayken dünya çapında benzer bir çalışma kesin vardır diye düşündük, ‘İlk bizim aklımıza gelmiş olamaz’ dedik. Ancak global ölçekte yaptığımız araştırmalarda bu anlamda ürün olmadığını görünce çok şaşırdık ve direkt patente başvurduk. Yerli patent için başvurumuzu tamamladık. Şu anda da Kuzey Amerika, Avustralya ve Avrupa’da da patent alma çalışmalarına başladık. İTÜ kapsamında bu çalışmalar devam ediyor. En kısa zamanda patent bekleme sürecimizi tamamlayarak dünya ölçeğinde tescillemiş olacağız.

BU YAZ HEDEF 10 BİN KOZALAK
Doğal yangınların başlangıç aşaması eğer hızlandırıcı bir madde yoksa uzun vakit alır. Bu süreçte, organik maddelerin içten içe yanmasıyla bol miktarda karbondioksit açığa çıkar. Ancak halihazırda kullanılan yangın tespit sistemleri başlangıç aşamasındaki bu göstergeleri fark edemez. Mevcut yangın tespit sistemlerinin alarm durumuna geçmesi için yangının belli bir ölçekte büyümesi gerekir. Ürettiğimiz sistem bunların aksine, yangın henüz müdahale edilebilir ölçekteyken tespit ederek, yetkililere haber veriyor. Böylece yangın büyümeden henüz başlangıç aşamasındayken hızlı müdahaleyle söndürülebilecek. Yapmış olduğumuz pilot çalışmalarda 100 metrelik mesafeden veriyi okuyabildiğimizi gördük ama sistemin daha sağlıklı çalışabilmesi açısından Kozalak cihazını elli metreden veri alacak şekilde yerleştirmek daha faydalı.

YANGINLARIN OLUŞMASINI ENGELLEMEK İSTİYORUZ
Projenin temelleri 2021 Ağustos ayında atıldı. Mezun öğrencilerimiz Rana İmam, Rahme Nur Örnek ve Suat Batuhan Esirger’den oluşan ekibimizle birlikte cihazın fikir aşamasından prototip aşamasına geçişini sadece bir ay içerisinde gerçekleştirdik. Öncelikle geliştirici kartlar üzerinde cihazın donanım prototipi hazırlandı. Geçtiğimiz 4 ayın sonunda donanımsal bağımsızlığımızı ilan etmek için kendi ana kart tasarımımızı tamamladık ve seri üretim öncesi son kontrollerimizi gerçekleştiriyoruz. Önümüzdeki Temmuz ayından önce 10 bin adet Kozalak üretmeyi hedefliyoruz, bu sayede, yaz dönemi öncesinde yangına hassa bölgelerde yangınların büyümeden önlenmesine yardımcı olmak istiyoruz.”