YÖK Başkanı Prof. Dr. Saraç: Öncelikli hedef engelli öğrencilerin üniversite eğitimi alması

Yekta Saraç, Yükseköğretim Kurulu’nda (YÖK) ilk kez düzenlenen ‘Engelsiz Erişim Çalıştayı’nın açılışındaki konuşmasında, engelliliğin, Dünya Sağlık Örgütünce bir insan hakları meselesi ve ‘insan olma halinin bir parçası’ olarak belirtildiğini anlattı.

Hemen herkesin hayatının belli bir noktasında geçici veya kalıcı olarak zayıf düşebileceğine ve engellilik durumuyla karşı karşıya kalabileceğini belirten Saraç, 1970'li yıllarda yapılan çalışmalara göre dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unun herhangi bir tür engellilik durumuyla yaşadığını, bu oranın son verilere göre yüzde 15'e yükseldiğini söyledi.     

Bir milyarın üzerindeki engelli bireyden 110-190 milyonunun hayatlarını devam ettirme konusunda ciddi zorluklar yaşadıklarının düşünüldüğünü anlatan Saraç, Türkiye'de engelli bireylerle ilgili araştırmaların, engellilik oranının toplam nüfus içinde yüzde 12 olduğunu gösterdiğini, bu oranın, 8 milyonun üzerinde vatandaşın engelli olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.     

Yekta Saraç, birçok insanın kolaylıkla ulaşabildiği sağlık, eğitim, istihdam, ulaşım ve bilgi edinme hizmetlerine erişimde engelli bireylerin zorluklar yaşadığının altını çizerek, Türkiye'de 2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun'un, engelli bireylerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin etmeyi hedeflediğini söyledi.     

Bu kanunla engelli bireylerin doğuştan sahip oldukları insan onuruna saygıyı güçlendirmenin, diğer bireylerle eşit koşullarda toplumsal hayata tam ve etkin biçimde katılımlarını sağlamanın ve engelliliği önleyici tedbirler almanın amaçlandığını anlatan Saraç, Türkiye'de engelli bireylerin hizmetlere erişimi konusunda son 10 yılda birçok mevzuat düzenlemesi ve örnek uygulamanın hayata gerçekleştirildiğine dikkati çekti.     

Saraç, şu bilgileri paylaştı:
"Bu çerçevede, engelli bireylere sağlanan özel eğitim hizmetleri yaygınlaştırılmış ve son 10 yılda ilk ve orta öğretimde eğitim alan engelli öğrenci sayısı yüzde 1140 artarak 24 bin 613’ten 306 bin 205'e yükseldi. Memur olarak istihdam edilen engelli birey sayısı 2006 yılında 8 bin 915 iken 2016 yılı sonunda 43 bin 151’e ulaştı. İlk ve orta öğretimde eğitim alan engelli öğrencilerin büyük bir çoğunluğu normal gelişim gösteren akranlarıyla kaynaştırma uygulamalarının gerçekleştirildiği okullarda eğitim alıyor. Engelli öğrencilerin okullaşma oranları arttıkça yükseköğretime devam etmek isteyen öğrenci sayısında da artış görülüyor."     

"En fazla, fiziksel engelli öğrenci bulunuyor"     

YÖK Başkanı Saraç, YÖK bünyesindeki Engelli Öğrenci Komisyonunun ve rektörlükler bünyesindeki Engelli Öğrenci Birimlerinin de konuyla ilgili çalışmalar yürüttüğünü anlattı.     

Saraç, "Yükseköğretim kurumlarındaki engelli öğrenci sayısı 13 bin 655. Bu sayı, konunun özelliği dolayısıyla tam olarak gerçek durumu yansıtmıyor da olabilir. Bununla birlikte daha çok engelli bireye üniversitede okuma imkanı sunmak istiyoruz" dedi.     

Engellilik durumlarına göre 5 bin 480 fiziksel, 3 bin 954 görme, 1245 işitme engelli öğrencinin olduğunu, diğer farklı engelli gruplarının yükseköğretimde çok az sayıda yer aldığını belirten Saraç, "YÖK olarak öncelikli hedefimiz, öğrencilerimizin yükseköğretime girebilmesi ve yükseköğrenim gören engelli öğrencilerin öğrenim hayatlarını kolaylaştırabilmek için gerekli fiziksel ve akademik ortamın hazırlanması, engelli öğrencilerimizin eğitim öğretim süreçlerine tam katılımlarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirlerin alınması ve düzenlemelerin yapılması" dedi.

Engelli öğrencilerle ilgili, üniversite giriş sınavlarında yapılması gereken uyarlamalar konusunda bazı tavsiye kararları alındığını ve bu kararların ÖSYM kılavuzlarında yayımlandığını hatırlatan Saraç, engelli öğrencilerin eğitimleri konusunda üniversitelerden gelen taleplerin de incelendiğini belirtti.     

Türk işaret dili mütercim tercümanlığı konusunda da çalışmanın sürdüğünü bildiren Saraç, "Yakında bu alanda lisansüstü programların açılacağı müjdesini buradan verebilirim" diye konuştu.     

Engelsiz üniversiteler çalıştayı     

Saraç, bu yıl yapılacak 11’inci ‘Engelsiz Üniversiteler Çalıştayı’nın ev sahibinin Bülent Ecevit Üniversitesi olduğunu ve toplantının 8-9 Mayıs 2017 tarihlerinde Zonguldak'ta gerçekleştirileceğini duyurdu.     

YÖK Başkanı Saraç, şöyle devam etti:
"YÖK olarak engelli öğrencilerin yükseköğrenim sürecine tam katılımını sağlamak öncelikli hedefimiz. Bu hedef kapsamında ilk olarak üniversitelerimizin fiziksel erişilebilirliğini geliştirerek, üniversitelerimizin bütün engelli öğrenciler için erişilebilir mekanlara sahip olmasını istiyoruz. Bu konuda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile de iş birliği içindeyiz. Engelli öğrencilerimizin eğitime ve eğitim materyallerine erişimlerini sağlamak önceliklerimiz arasında. YÖK, 'Engelsiz Erişim' ve 'Engelsiz Eğitim' sloganlarıyla yükseköğretim kurumlarında engelli bireylerin bütün mekanlara ve eğitim imkanlara erişimleri konusunda farkındalık yaratmayı ve iyi uygulamaları yaygınlaştırmayı amaçlıyor. Bu kapsamda, 2016-2017 eğitim öğretim yılı için mekansal erişilebilirlik, 2017-2018 eğitim öğretim yılı için ise engelsiz eğitim konuları odak olarak kararlaştırıldı."     

Yekta Saraç, bugünkü çalıştayda mekansal erişilebilirlik konusunun işleneceğini dile getirerek, yükseköğretim kurumları ile engelli bireyler için fiziksel erişilebilirlikle ilgili düzenlemeler konusunda paylaşımda bulunmayı ve bütün yükseköğretim kurumlarının yapması gereken düzenlemeleri tartışmayı amaçladıklarını belirtti.     

Saraç, YÖK Engelli Öğrenci Komisyonu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı; Hacettepe, Muğla Sıtkı Koçman, Boğaziçi ve Mersin üniversitelerinden temsilciler ile engelli öğrenci temsilcilerinin ve kendisi de engelli, "Çınar" filminin yönetmeni Mustafa Karadeniz'in de çalıştaya katıldığını söyledi.     

Çalıştayın katılımcılarına, YÖK yayını olarak konuyla ilgili bastırdıkları ‘Engelliler için Mekan Düzenlemelerinde Kapsayıcı Tasarım’ isimli kitabı da armağan edeceklerini belirten Saraç, kitabın yazarlarını kutladı.